Opinia Komitetu Regionów w sprawie "Lepsze stanowienie prawa 2004" oraz "Poprawa otoczenia regulacyjnego w dziedzinie wzrostu gospodarczego i zatrudnienia w Unii Europejskiej"(2006/C 81/02)
(Dz.U.UE C z dnia 4 kwietnia 2006 r.)
KOMITET REGIONÓW,
uwzględniając sprawozdanie Komisji Europejskiej z 21 marca 2005 r. "Lepsze stanowienie prawa 2004", COM(2005) 98 końcowy wraz z załącznikiem SEC(2005) 364,
uwzględniając komunikat Komisji Europejskiej z 16 marca "Poprawa otoczenia regulacyjnego w dziedzinie wzrostu gospodarczego i zatrudnienia w Unii Europejskiej", COM(2005) 97 wersja ostateczna wraz z załącznikiem SEC(2005) 175,
uwzględniając decyzję Komisji Europejskiej z 21 marca 2005 r. o zasięgnięciu opinii Komitetu w tej sprawie, na podstawie art. 265, par. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską,
uwzględniając decyzję swego Przewodniczącego z 20 stycznia 2005 r. o powierzeniu Komisji ds. Konstytucyjnych i Sprawowania Rządów w Europie przygotowania opinii w tej sprawie,
uwzględniając Protokół dotyczący warunków współpracy między Komisją Europejską a Komitetem Regionów podpisany przez obu Przewodniczących 20 września 2001 r. (DI CdR 81/2001 rév.1),
uwzględniając Białą księgę z 25 lipca 2001 r. dotyczącą sprawowania rządów w Europie COM(2001) 428 końcowy,
uwzględniając własną ogólną opinię z 2 lipca 2003 r. w sprawie monitorowania Białej księgi dotyczącej sprawowania rządów w Europie (CdR 19/2003 fin(1)),
uwzględniając własną opinię z 20 listopada 2003 r. w sprawie "Lepsze stanowienie prawa 2002" oraz "Aktualizacja i uproszczenie wspólnotowego dorobku prawnego" (CdR 62/2003 fin(2)),
uwzględniając projekt opinii Komisji ds. Konstytucyjnych i Sprawowania Rządów w Europie w sprawie "zastosowania i monitoringu przestrzegania zasad pomocniczości i proporcjonalności" (CdR 220/2004),
uwzględniając deklarację z Vitoria-Gasteiz (ES) przyjętą 13 maja 2005 r. przez Komisję ds. Konstytucyjnych i Sprawowania Rządów w Europie na zakończenie konferencji "Sprawowanie rządów na szczeblu lokalnym jako wyzwanie dla Unii Europejskiej w dziedzinie skuteczności i demokracji" (CdR 125/2005 fin),
uwzględniając własny projekt opinii (CdR 121/2005 rev.1) przyjęty dnia 14 czerwca 2005 r. przez Komisję ds. Konstytucyjnych i Sprawowania Rządów w Europie (sprawozdawca: Michel DELEBARRE (były Minister Stanu - Mer Dunkierki (FR/PSE)),
a także mając na uwadze:
1) Znaczenie lepszego uwzględnienia zasad pomocniczości, proporcjonalności i bliskiego kontaktu z obywatelami dla budowy prostego, jasnego i zrozumiałego dla obywatela prawodawstwa europejskiego.
2) Decydującą rolę, jaką samorządy regionalne i lokalne, należycie włączone do procesu opracowywania aktów legislacyjnych, mogą odgrywać w ich transpozycji i wdrażaniu na swym terytorium.
3) Wartość dodaną, jaką mogą wnieść odnowione metody sprawowania rządów w Europie, takie jak metoda dogłębnych analiz oddziaływania i partnerska perspektywa układów i umów trójstronnych dotyczących ściśle określonych celów, do sukcesu których może się aktywnie przyczynić.
na 61. sesji plenarnej w dniach 12-13 października 2005 r. (posiedzenie z dnia 12 października) przyjął jednomyślnie następującą opinię:
1. Stanowisko Komitetu Regionów
1.1 Stosowanie zasad pomocniczości i proporcjonalności
Komitet Regionów
1.1.1 pragnie uzupełnić opinie(3), które wydał w sprawie sprawowania rządów w Europie i procesu konstytucyjnego, który potwierdza te zasady, a także uzupełnić własny projekt opinii w sprawie zastosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności(4);
1.1.2 przyjmuje do wiadomości postępy przedstawione w 12. podsumowaniu rocznym Komisji Europejskiej"Lepsze stanowienie prawa" i podkreśla znaczenie, jakie należy przywiązywać do pogłębienia analizy mechanizmów konsultacji i dialogu międzyinstytucjonalnego, analiz perspektywicznych i analiz oddziaływania;
1.1.3 sądzi, że lepsze prawodawstwo i lepsze zastosowanie aktów prawnych Unii, będące konsekwencją tych konsultacji są nadrzędnym celem, tak dla Komisji Europejskiej, jak i dla Komitetu Regionów, a także przypomina o roli, jaką Prezydium postanowiło nadać Komitetowi w prowadzeniu tego dialogu na swym posiedzeniu w dniu 19 marca 2004 r.;
1.1.4 przypomina, że jego zalecenia doprowadziły do przyjęcia podejścia pozwalającego na ściślejsze włączenie samorządów lokalnych i regionalnych do wdrażania prawodawstwa wspólnotowego(5) i wyraża zadowolenie, że Komisja Europejska wspomniała o tym w swym sprawozdaniu "Lepsze stanowienie prawa 2004";
1.1.5 jednocześnie wyraża żal, że Komisja Europejska nie wzięła w wystarczającym stopniu pod uwagę jego wcześniejszych zaleceń w sprawie znaczenia zasięgania opinii władz lokalnych i regionalnych we wczesnym stadium opracowywania prawodawstwa(6), i wyraża pragnienie, aby Komisja Europejska w przyszłości przeprowadzała racjonalne oceny oddziaływania, jakie niektóre środki mogą mieć na potrzeby finansowe władz lokalnych i regionalnych;
1.1.6 docenia fakt, że praca Komisji Europejskiej uwzględnia umowę międzyinstytucjonalną(7) zawartą pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej i Komisją Europejską w grudniu 2003 r., zgodnie z planem działania z czerwca 2002 r.;
1.1.7 przyjmuje z zadowoleniem zamiar Komisji Europejskiej wdrożenia od października 2005 r. ramowego programu upraszczania dorobku prawnego w latach 2005-2009 z uwzględnieniem zaleceń z Hagi(8) grupy wysokiego szczebla na temat "Sprawowanie rządów a Unia Europejska", które mają podstawowe znaczenie dla samorządów regionalnych i lokalnych, a mianowicie:
– zastosowanie zasady pomocniczości,
– wdrażanie Białej księgi Komisji Europejskiej, w szczególności umów lub układów trójstronnych i dialogu ze stowarzyszeniami lokalnymi i regionalnymi,
– zastosowanie prawa wspólnotowego na szczeblu regionalnym i lokalnym i dążenie do lepszego prawodawstwa.
1.2 Zorganizowany dialog, proces konsultacyjny i partnerstwo na podstawie umów
Komitet Regionów
1.2.1 docenia fakt, że od długiego czasu(9)Komisja Europejska zaleca rozwijanie silnej interakcji z samorządami regionalnymi i lokalnymi oraz społeczeństwem obywatelskim we wczesnym stadium określania polityk, nawiązując stały i systematyczny dialog(10), któremu towarzyszą szeroko zakrojone konsultacje z samorządami terytorialnymi w dziedzinach, w których ponoszą one odpowiedzialność za transpozycję i wdrażanie prawa, z udziałem odnośnych stowarzyszeń;
1.2.2 stwierdza z zadowoleniem, że na wiosennym szczycie Rady Europejskiej(11) oświadczono, że "obok rządów, wszystkie inne zainteresowane strony - parlamenty, organy regionalne i lokalne, partnerzy społeczni, społeczeństwo obywatelskie - powinny włączyć się do strategii lizbońskiej i aktywnie uczestniczyć w osiąganiu jej celów";
1.2.3 z radością przyjmuje podpisanie pierwszej umowy trójstronnej dotyczącej ściśle określonych celów pomiędzy Unią Europejską, Włochami i regionem Lombardii w dziedzinie transportu na terenie miast;
1.2.4 uważa bowiem, że wdrożenie zasady partnerstwa pozwala przezwyciężyć niedomagania obecnego systemu i wnieść rzeczywistą wartość dodaną do szybkiej realizacji wspólnych, odpowiednio określonych celów, nie wpływając na podział instytucjonalnego zakresu odpowiedzialności partnerów;
1.2.5 wyraża życzenie, aby, z jednej strony, tego typu umowy stały się skutecznym narzędziem włączającym samorządy regionalne i lokalne w strategiczny system odniesienia na szczeblu krajowym, który "pozostawia regionom wystarczające pole do manewru dla określenia ich szczególnych celów i działań", oraz, z drugiej strony, aby sygnatariusze umów lub układów z Komisją Europejską posiadali do tego odpowiednie kompetencje legislacyjne lub wykonawcze;
1.2.6 pragnie, by uelastycznienie decentralizacji na osi pionowej i współpraca pomiędzy różnymi szczeblami terytorialnymi były odpowiednio uzupełnione nowymi mechanizmami współpracy poziomej między regionami oraz mniej lub bardziej sformalizowanym partnerstwem, poprzez umowy z innymi samorządami lokalnymi lub z przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego, lub nawet poprzez wykorzystanie doświadczeń istniejących organizacji międzyregionalnych.
1.3 Pogłębiona analiza oddziaływania i ocena
Komitet Regionów
1.3.1 wyraża zadowolenie z wprowadzenia w 2004 r. nowej metody analizy oddziaływania dla głównych inicjatyw Komisji Europejskiej i z zastosowania narzędzi pozwalających na zbadanie skutków gospodarczych, środowiskowych i prawnych propozycji oraz przewidujących zasięganie opinii zainteresowanych stron i kompetentnych ekspertów;
1.3.2 uważa jednakże za niezbędne stopniowe dogłębniejsze uwzględnianie skutków terytorialnych głównych inicjatyw Komisji Europejskiej w celu poprawienia spójności działań wspólnotowych;
1.3.3 zwraca szczególną uwagę, w ramach środków proponowanych przez Komisję Europejską na:
– wpływ, jaki niektóre środki mogą mieć na sytuację finansową samorządów terytorialnych,
– wzmocnienie analiz oddziaływania uwzględniających koszty dla przedsiębiorstw,
– zbadanie i możliwość zmiany lub wycofania zawieszonych propozycji,
– przyspieszenie procedury upraszczającej celem poprawienia konkurencyjności,
– projekty pilotażowe mające na celu zmniejszenie obciążeń administracyjnych,
– rozwiązania zastępcze w stosunku do prawodawstwa (współregulacja i samoregulacja),
– odwoływanie się do ekspertów zewnętrznych,
– wzmożone konsultacje z obywatelami, przedsiębiorstwami i organizacjami pozarządowymi przez internet.
2. Zalecenia Komitetu Regionów
2.1 Zalecenia dotyczące całego podejścia "Lepsze stanowienie prawa"
Komitet Regionów
2.1.1 przyjmuje z zadowoleniem priorytetowy cel strategiczny, jaki wyznaczyła sobie Komisja Europejska w ramach swego pięcioletniego mandatu w zakresie działania "Lepsze stanowienie prawa" oraz ustanowionej w tej dziedzinie współpracy międzyinstytucjonalnej; wyraża jednak ubolewanie, że w ramach tego działania nie uwzględniono w wystarczającym stopniu wymiaru lokalnego i regionalnego i usilnie wzywa prezydencje Rady, Parlament Europejski i Komisję, by w większym stopniu wzięły pod uwagę jego udział;
2.1.2 przypomina, że Protokół w sprawie stosowania zasady pomocniczości i proporcjonalności włączony do projektu Traktatu konstytucyjnego otwiera możliwość uwzględniania wymiaru regionalnego i lokalnego Unii Europejskiej w ramach szerokich konsultacji poprzedzających przyjęcie każdego aktu prawnego, i że stanowi on, iż dla każdej europejskiej ustawy ramowej będzie sporządzana "karta pomocniczości", w której Komisja Europejska oceni skutki prawne i finansowe ustawy ramowej dla władz regionalnych i lokalnych i zachęca te ostatnie do wzięcia jej pod uwagę, poczynając od chwili obecnej, w odniesieniu do obowiązującego prawodawstwa europejskiego i niezależnie od rozwoju wydarzeń w sprawie procesu ratyfikacji;
2.1.3 pragnie wykorzystać możliwość, jaką przed nim otworzył Protokół w sprawie stosowania zasady pomocniczości i proporcjonalności, aby odgrywać ważną rolę między samorządami lokalnymi i regionalnymi a instytucjami europejskimi w dziedzinie konsultacji, zgodnie z protokołem o współpracy z Komisją Europejską(12);
2.1.4 dąży do wzmocnienia swego wpływu w trakcie fazy przygotowywania prawodawstwa, która nabierze wagi w związku z wymogiem większej skuteczności, przejrzystości i demokratycznego umocowania w ramach Unii Europejskiej i ponownie wyraża życzenie, by mieć możliwość interweniowania na etapie "konsultacji poprzedzających podjęcie decyzji" i uczestniczyć we wdrażaniu narzędzi "współregulacji", które powinny okazać się "skutecznym środkiem osiągania celów Unii Europejskiej";
2.1.5 przypomina, że Traktat konstytucyjny powierza mu współodpowiedzialność za stosowanie i kontrolę zasad pomocniczości i proporcjonalności, nadając mu nowe prawa i obowiązki co do opracowywania i wdrażania prawodawstwa wspólnotowego, utwierdzając tym samym jego wymiar instytucjonalny w ramach Unii;
2.1.6 chce spełniać jak najlepiej tę nową i odpowiedzialną rolę strażnika pomocniczości, którą przyznaje mu Traktat konstytucyjny i używać, jeśli wymagać tego będą okoliczności, prawa do wnoszenia skarg do Trybunału Sprawiedliwości UE, aby bronić swych uprawnień, a także w razie pogwałcenia zasady pomocniczości; w tym drugim przypadku, w sytuacji gdyby przyjął, w ramach zapewnionej mu w Traktacie funkcji konsultacyjnej, opinię i bez uprzedniego sformułowania zdania krytycznego w zakresie poszanowania zasady pomocniczości;
2.1.7 uważa, że oddziaływanie interwencji wspólnotowych, mogłoby być wzmocnione za pośrednictwem zasady proporcjonalności, ponieważ wybór zalecanych narzędzi, a także zakres i moc propozycji legislacyjnych są głównymi elementami oceny;
2.1.8 pragnie przyczynić się do jakości prawodawstwa promując podejście zintegrowane i oparte na współpracy, poprawiając koordynację między podmiotami europejskimi na trzech szczeblach: instytucje europejskie, Państwa Członkowskie i samorządy terytorialne, a szczególnie uczestnicząc w prowadzeniu platform dyskusyjnych między tymi ostatnimi a społeczeństwem obywatelskim;
2.1.9 pragnie również wzmocnić swą rolę pośrednika pomiędzy instytucjami wspólnotowymi a władzami lokalnymi i regionalnymi poprzez:
– aktywnie uczestnictwo w organizacji i podtrzymywaniu sieci wymiany mających nadać formę partnerstwu między różnymi szczeblami samorządowymi, szczególnie jeśli chodzi o wymiar terytorialny polityk Unii Europejskiej;
– udział w europejskiej agendzie politycznej oraz w osiąganiu celów lepszego sprawowania rządów w Europie;
2.1.10 potwierdza swój zamiar zorganizowania nadzoru nad przestrzeganiem zasady pomocniczości, pogłębiając w trakcie roku 2005 z jednej strony opracowanie siatki oceny pomocniczości dołączonej do własnych opinii, a z drugiej strony utworzenie sieci samorządów lokalnych i regionalnych, aby zapewnić jej wdrażanie;
2.1.11 ponawia wniosek o włączenie władz lokalnych i regionalnych we wczesne stadium opracowywania prawodawstwa, choćby za względu na poszanowanie zasad pomocniczości i proporcjonalności oraz odpowiednie zastosowanie Protokołu w sprawie stosowania zasady pomocniczości i proporcjonalności w odniesieniu do skutków finansowych dla władz lokalnych i regionalnych.
2.2 Zalecenia w sprawie układów i umów trójstronnych
Komitet Regionów
2.2.1 wzywa Komisję Europejską do wznowienia procedury zawierania układów i umów trójstronnych jako opartej na metodzie partnerstwa, zbliżającej do siebie władze lokalne i regionalne, państwa i Wspólnotę, a także do zróżnicowania sposobów wykorzystania tego narzędzia w ramach innych polityk wspólnotowych, zwłaszcza w odniesieniu do głównych infrastruktur europejskich oraz w zastosowaniu tego narzędzia we wdrażaniu polityki spójności(13);
2.2.2 zaleca, żeby szybko zostały zawarte układy i umowy trójstronne, które były przedmiotem długotrwałych i pozytywnych uzgodnień między zainteresowanymi stronami;
2.2.3 oczekuje, że pierwsza umowa trójstronna podpisana między Unią Europejską, Włochami i regionem Lombardii w dziedzinie transportu na terenie miast oraz uruchomione wspólnie z samorządami Birmingham, Lille i Pescary eksperymentalne projekty pilotażowe w dziedzinie środowiska naturalnego pozwolą na wypracowanie efektów i dobrych praktyk przydatnych do zbudowania odpowiedniej metodologii dla przyszłych umów trójstronnych;
2.2.4 podkreśla, że umowy trójstronne stanowią narzędzie sprawowania rządów mające na celu umożliwienie elastyczniejszego i skuteczniejszego wdrażania ustawodawstwa i programów o silnym oddziaływaniu terytorialnym;
2.2.5 wnioskuje do Komisji Europejskiej o to, by przewidziała konkretne przepisy finansowe, tak aby władze lokalne i regionalne mogły dysponować odpowiednimi środkami do szybkiego wdrożenia układów i umów trójstronnych, co pozwoliłoby im w pełni i bez przeszkód pełnić swą rolę operacyjną w terenie;
2.2.6 wzywa Komisję Europejską, by bezzwłocznie wzmogła koordynację poziomą tej eksperymentalnej fazy i jej monitorowania przez Sekretariat Generalny KE oraz by rozwinęła działania promujące to narzędzie i informujące o nim;
2.2.7 zaleca wyraźniejsze poparcie ze strony Rady Unii celem utrwalenia tej inicjatywy, która przyczynia się do ulepszenia zasad sprawowania rządów w Europie;
2.2.8 sugeruje Komisji Europejskiej, by wszystkim mechanizmom wznowienia strategii lizbońskiej towarzyszyła refleksja na temat wkładu, jaki trójstronne umowy lub układy o ściśle określonych celach mogłyby wnieść w powodzenie tego strategicznego procesu, umożliwiając regionom, które by tego pragnęły, większy udział w jego sukcesie.
2.3 Zalecenia w sprawie analizy oddziaływania
Komitet Regionów
2.3.1 proponuje, by przyjęcie nowej metody analizy oddziaływania w zastosowaniu do ważniejszych inicjatyw Komisji Europejskiej prowadziło do optymalnego uwzględnienia wymiaru lokalnego i regionalnego w fazie "ex ante" procesu legislacyjnego;
2.3.2 wzywa Komisję Europejską, by powierzyła mu opracowanie badań perspektywicznych, które wchodzą w zakres jego kompetencji, w szczególności jeśli chodzi o ważniejsze inicjatywy o oddziaływaniu terytorialnym;
2.3.3 uważa bowiem, że pierwsza dokonana przezeń ewaluacja miałaby szczególne znaczenie w dziedzinie zastosowania alternatywnych środków prawnych (współregulacja i samoregulacja) oraz w zakresie wszelkich działań informacyjnych i koordynacyjnych dotyczących szczebla lokalnego i regionalnego;
2.3.4 jest zdania, że analizy oddziaływania muszą odgrywać istotną rolę w zmniejszaniu kosztów administracyjnych, które ciążą na władzach lokalnych i regionalnych skutkiem ustawodawstwa wspólnotowego, i że wobec tego wstępne analizy muszą zawierać ocenę oddziaływania aktu prawnego na szczeblu lokalnym i regionalnym w kategoriach finansowych;
2.3.5 zaleca, by podczas rewizji protokołu o współpracy zawartego z Komisją Europejską(14)pogłębione analizy oddziaływania pomogły w określeniu szczegółowych, przydatnych kryteriów oceny i jakości, celem ustanowienia rzeczywistej strategii konsultowania się z samorządami lokalnymi i regionalnymi;
2.3.6 wzywa Komisję Europejską, by poparła jego bardziej aktywny wkład na etapie przygotowywania działań wspólnotowych, polegający na sporządzaniu opinii perspektywicznych w sprawie przyszłych polityk wspólnotowych i dotyczących ich oddziaływania na władze lokalne i regionalne, jak również na sporządzaniu raportów na temat oddziaływania niektórych dyrektyw na szczeblu lokalnym i regionalnym;
2.3.7 ponownie zaleca Komisji Europejskiej utworzenie grupy konsultacyjnej niezależnych ekspertów w celu przeprowadzania kontroli analiz oddziaływania, zapewnienia obiektywizmu i zachęcania do stosowania dobrych praktyk oraz życzy sobie być informowany o jej pracach, co pozwoliłoby mu na wzmocnienie swojej roli politycznej w trakcie następnych faz procesu decyzyjnego(15);
2.3.8 domaga się udzielania mu informacji o działaniach grupy roboczej utworzonej w Parlamencie Europejskim w sprawie prowadzenia i kontroli analiz oddziaływania, aby móc w ten sposób włączyć się do procesu współpracy międzyinstytucjonalnej zapoczątkowanego przez Parlament Europejski celem opracowania, wraz z Komisją Europejską i Radą, wspólnych kryteriów oceny jakości analiz oddziaływania oraz oszacować wydatki wynikające z propozycji legislacyjnych.
2.4 Zalecenia w sprawie poprawy prawodawstwa w dziedzinie wzrostu i zatrudnienia w Unii Europejskiej
Komitet Regionów
2.4.1 odnotowuje z uwagą zatroskanie Rady sprawą nadania nowej dynamiki procesowi lizbońskiemu, a także zawartość komunikatów(16) przedstawionych przez Komisję Europejską celem stanowienia "lepszego prawodawstwa" w służbie tego procesu, ponieważ uproszczenie i poprawienie ram prawnych wydaje mu się sprawą podstawową tak na szczeblu krajowym, jak i wspólnotowym;
2.4.2 popiera zalecenia Komisji Europejskiej, by poprawa prawodawstwa stała się częścią składową krajowych planów działania w ramach strategii lizbońskiej i proponuje, by opracowany został wspólny kalendarz na temat "Poprawa prawodawstwa";
2.4.3 proponuje, by krajowe plany działania zawierały także część regionalną, mającą na celu uelastycznienie i poprawę skuteczności w zakresie formalności administracyjnych na szczeblu lokalnym, oraz by krajowe programy uproszczenia prawodawstwa - w formie proponowanej przez Komisję Europejską - były konsultowane z samorządami lokalnymi i regionalnymi, pozwalając na lepszą wiedzę o tej reformie na szczeblu regionów i miejscowości.
2.5 Zalecenia ogólne
Komitet Regionów
2.5.1 wzywa w szczególności Komisję Europejską do zapewnienia bardziej dokładnej kontynuacji działań w ramach tej propozycji poprzez szybszą reakcję o większej wadze politycznej;
2.5.2 zamierza przeprowadzać regularnie, szczególnie w ramach dorocznych konsultacji na temat sprawozdania Komisji Europejskiej, ocenę poczynań zalecanych w planie działań "Lepsze stanowienie prawa" i wzywa Komisję Europejską do udostępnienia skomputeryzowanego systemu ułatwiającego dostęp do informacji o bieżącym procesie legislacyjnym i służącego lepszemu informowaniu samorządów lokalnych i regionalnych o wszystkich etapach procesu legislacyjnego.
Bruksela, 12 października 2005 r.
|
Przewodniczący |
|
Komitetu Regionów |
|
Peter STRAUB |
______
(1) Dz.U. C 256 z 24.10.2003, s. 24.
(2) Dz.U. C 73 z 23.3.2004, s. 38.
(3) Opinia CdR 50/99 fin (Lepsze stanowienie prawa 1998) - Opinia CdR 18/2000 fin (Lepsze stanowienie prawa 1999) - Opinia CdR 62/2003 fin (Lepsze stanowienie prawa 2002) - ...
(4) Projekt opinii z 5 lutego 2005 r. Komisji ds. Konstytucyjnych i Sprawowania Rządów w Europie w sprawie zastosowania i monitoringu przestrzegania zasad pomocniczości i proporcjonalności (CdR 220/2004).
(5) p. na przykład COM (2003) 811 końcowy "Dialog ze stowarzyszeniami samorządów terytorialnych na temat opracowywania polityk Unii Europejskiej" z 19 grudnia 2003 r.
(6) p. opinia CdR 62/2003 fin.
(7) Komunikat Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji w sprawie umowy międzyinstytucjonalnej "Lepsze stanowienie prawa" Dz.U. C 321/ 01 z 31 grudnia 2003 r.
(8) Konkluzje i zalecenia ze spotkania na wysokim szczeblu "Sprawowanie rządów a Unia Europejska", Haga, 9-10 grudnia 2004 r.
(9) Komunikat Komisji Europejskiej w sprawie dialogu ze stowarzyszeniami samorządów lokalnych w sprawie opracowywania polityk Unii Europejskiej, COM(2003) 811 końcowy z 23 listopada 2003 r.
(10) Biała księga na temat sprawowania rządów w Europie COM(2001) 428 końcowy z 25 lipca 2001 r.
(11) Konkluzje prezydencji, Rada Europejska w Brukseli, 22-23 marca 2005 r., 7619/ 05.
(12) Protokół na temat współpracy dotyczący zasad współpracy między Komisją Europejską a Komitetem Regionów, podpisany w Brukseli 20 września 2001 r.
(13) Opinia Komitetu Regionów w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady ustanawiającego ogólne zasady dla Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Spójności - CdR 232/2004 fin z dnia 13 kwietnia 2005 r.
(14) "Protokół w sprawie zasad współpracy pomiędzy Komisją Europejską a Komitetem Regionów", podpisany przez przewodniczących obu instytucji 20 września 2001 r. - DI CdR 81/2001 rév.1.
(15) Opinia CdR 62/2003.
(16) Komunikaty w sprawie: "Poprawa otoczenia regulacyjnego w dziedzinie wzrostu gospodarczego i zatrudnienia w Unii Europejskiej" z 16 marca 2005 r. COM(2005) 97 końcowy z załącznikiem SEC(2005) 175 oraz w sprawie "Lepsze stanowienie prawa 2004" z 21 marca 2005 r. - COM(2005) 98 końcowy z załącznikiem SEC(2005) 364.