Konkluzje Rady w sprawie promowania zdrowego trybu życia i zapobiegania cukrzycy typu 2(2006/C 147/01)
(Dz.U.UE C z dnia 23 czerwca 2006 r.)
RADA UNII EUROPEJSKIEJ:
1. ODNOTOWUJE, że obywatele Unii Europejskiej przywiązują duże znaczenie do jak najlepszego stanu zdrowia i uznają je za konieczny warunek dobrej jakości życia;
2. ODNOTOWUJE ponadto, że działania UE powinny dotyczyć także głównych przyczyn zgonów i przedwczesnych zgonów oraz głównych przyczyn obniżonej jakości życia obywateli Unii Europejskiej;
3. PRZYPOMINA, ŻE:
– Zgodnie z art. 152 TWE działanie Wspólnoty uzupełnia polityki krajowe, nakierowane jest na poprawę zdrowia publicznego, zapobieganie chorobom i schorzeniom ludzkim oraz usuwanie źródeł zagrożeń dla zdrowia ludzkiego. Działanie Wspólnoty w dziedzinie zdrowia publicznego odznacza się pełnym poszanowaniem odpowiedzialności państw członkowskich za organizację i świadczenie usług zdrowotnych i opieki medycznej;
– 29 czerwca 2000 r. Rada przyjęła rezolucję w sprawie działań dotyczących czynników zdrowotnych(1);
– 14 grudnia 2000 r. Rada przyjęła rezolucję w sprawie zdrowia i żywienia(2);
– 2 grudnia 2002 r. Rada przyjęła konkluzje w sprawie otyłości(3);
– 2 grudnia 2003 r. Rada przyjęła konkluzje w sprawie zdrowego trybu życia(4).
4. PRZYPOMINA RÓWNIEŻ, ŻE:
– 2 czerwca 2004 r. Rada zapoznała się z informacją prezydencji irlandzkiej w sprawie potencjału europejskiej strategii zwalczania cukrzycy(5);
– 15 marca 2005 r. Komisja Europejska ogłosiła unijną platformę działania na rzecz właściwego sposobu odżywiania, aktywności fizycznej i zdrowia;
– 8 grudnia 2005 r. Komisja Europejska przyjęła zieloną księgę w sprawie promowania zdrowego odżywiania i aktywności fizycznej: europejski wymiar zapobiegania nadwadze, otyłości i chorobom przewlekłym, w której opisuje czynniki zdrowotne sprzyjające występowaniu cukrzycy typu 2;
– 3 kwietnia 2006 r. Parlament Europejski przyjął pisemną deklarację w sprawie cukrzycy(6).
5. ODNOTOWUJE wnioski z zorganizowanej przez prezydencję austriacką konferencji "Zapobieganie cukrzycy typu 2", która odbyła się 15-16 lutego 2006 r. w Wiedniu w Austrii, z udziałem specjalistów z państw członkowskich, państw przystępujących i krajów kandydujących, w tym pracowników służby zdrowia i przedstawicieli stowarzyszeń zajmujących się cukrzycą oraz grup pacjentów, które są wspomniane w załączniku.
6. PODKREŚLA, że cukrzyca jest jedną z głównych przyczyn zgonów i przedwczesnych zgonów oraz obniżonej jakości życia obywateli Unii Europejskiej.
7. OŚWIADCZA, że czynniki zdrowotne mają wpływ na cukrzycę i że, prócz przypadków choroby w rodzinie i wzrostu wieku, głównymi czynnikami ryzyka wystąpienia cukrzycy typu 2 są otyłość, siedzący tryb życia, palenie lub wysokie ciśnienie krwi, na które można wpływać przez podejmowanie działań dotyczących czynników leżących u ich podstaw. Inne czynniki przyczyniające się do występowania choroby obejmują cukrzycę ciążową (cukrzycę w czasie ciąży), nieprawidłową tolerancję glukozy lub nieprawidłową glikemię na czczo.
8. UZNAJE, że cukrzyca typu 2 i jej powikłania (choroby układu krążenia, nefropatia, retinopatia i zespół stopy cukrzycowej) są często rozpoznawane zbyt późno, a powikłania są często wykrywane dopiero w momencie postawienia diagnozy.
9. OŚWIADCZA, że środki profilaktyczne, wczesne wykrywanie i diagnoza oraz skuteczne leczenie choroby mogą zaowocować zmniejszeniem umieralności na cukrzycę oraz zwiększyć prognozowaną długość życia i poprawić jakość życia populacji europejskich.
10. JEST ZANIEPOKOJONA negatywnym wpływem na zdrowie - a w szczególności na częstotliwość występowania cukrzycy - jaki ma wzrost liczby przypadków nadwagi i otyłości we wszystkich grupach wiekowych populacji Unii Europejskiej, szczególnie wśród dzieci i młodzieży. Szczególnie niepokojący jest wpływ cukrzycy typu 2 na kobiety we wczesnych latach okresu rozrodczego.
11. OŚWIADCZA, że konieczne jest pilne podjęcie ukierunkowanych działań dotyczących cukrzycy i związanych z nią czynników zdrowotnych, tak aby radzić sobie z coraz częstszym i bardziej powszechnym występowaniem choroby oraz wzrostem wynikających z tego kosztów bezpośrednich i pośrednich.
12. UZNAJE, że możliwe jest zapobieżenie lub opóźnienie pojawienia się cukrzycy typu 2 oraz zmniejszenie liczby związanych z nią powikłań poprzez zajęcie się leżącymi u jej początków czynnikami zdrowotnymi, szczególnie złym sposobem odżywiania i brakiem aktywności fizycznej, także we wczesnym dzieciństwie.
13. UZNAJE, że zapobieganie cukrzycy przynosi bezpośrednie korzyści także jeśli chodzi o inne choroby niezakaźne, np. choroby układu krążenia, które stanowią również poważne zagrożenie dla zdrowia obywateli Unii Europejskiej, oraz o obciążenie systemów opieki zdrowotnej i gospodarek.
14. PRZYZNAJE, że konieczne jest monitorowanie i kontrolowanie przypadków cukrzycy, w tym wymiana informacji w sprawie umieralności i zachorowalności oraz danych dotyczących czynników ryzyka, a także lepsze zrozumienie wpływu trybu życia, wiedzy, podejścia i zachowań w populacjach UE.
15. PRZYZNAJE, że dalsze badania w Europie czynników zdrowotnych związanych ze zwalczaniem czynników ryzyka cukrzycy mogłyby mieć korzystne znaczenie dla zwalczania tych chorób w przyszłości.
16. UZNAJE, że w celu walki z cukrzycą i zmniejszania częstotliwości jej występowania konieczne jest długookresowe podejście obejmujące działania skierowane do zdrowej populacji, jak również do osób z wysokim ryzykiem zachorowania lub już chorujących na cukrzycę.
17. PRZYZNAJE, że promocja zdrowia wymaga zintegrowanego podejścia i powinna być wszechstronna, przejrzysta, wielosektorowa, multidyscyplinarna, powinna zakładać uczestnictwo stron zainteresowanych i opierać się na najlepszych dostępnych wynikach badań i dowodach naukowych. Profilaktyka powinna w szczególności obejmować cały cykl życia ludzkiego, zwłaszcza w przypadku osób najbardziej narażonych na cukrzycę, i brać pod uwagę różnice społeczne, kulturowe, oraz wynikające z płci i wieku. Należy podjąć wysiłki zmierzające do zapewnienia właściwej oceny, w tym monitorowania i kontroli działań i programów.
18. Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJE utworzenie przez Komisję platformy działania na rzecz właściwego sposobu odżywiania, aktywności fizycznej i zdrowia.
19. PRZYZNAJE, że społeczeństwo obywatelskie może odgrywać ważną rolę w profilaktyce cukrzycy i jej następstw.
20. WZYWA państwa członkowskie do rozpatrzenia, w kontekście przyjęcia lub przeglądu krajowych strategii zdrowia publicznego i wysiłków zmierzających do skoncentrowania się na czynnikach zdrowotnych i promocji zdrowego trybu życia oraz z uwzględnieniem dostępnych zasobów:
– gromadzenia, rejestrowania, monitorowania i zgłaszania na szczeblu krajowym wyczerpujących epidemiologicznych i ekonomicznych danych dotyczących cukrzycy, oraz danych dotyczących czynników, które leżą u jej początków;
– odpowiednio przygotowania i wdrożenia planów ramowych dotyczących cukrzycy i czynników leżących u jej początków, profilaktyki cukrzycy opartej na dowodach naukowych, badań profilaktycznych i zarządzania opartego na dobrych praktykach i obejmującego system oceny z wymiernymi celami, tak aby śledzić wyniki dotyczące zdrowia i opłacalność ekonomiczną z uwzględnieniem organizacji systemów opieki zdrowotnej w państwach członkowskich i dostarczania przez nie usług medycznych, oraz kwestii etycznych, prawnych, kulturowych i innych właściwych zagadnień, a także dostępnych zasobów;
– rozbudzenia opartej na dowodach naukowych, trwałej i opłacalnej ekonomicznie świadomości społecznej oraz wprowadzenie podstawowych środków profilaktycznych, dostępnych i przystępnych cenowo, w celu wyjścia naprzeciw potrzebom osób najbardziej narażonych na zachorowanie na cukrzycę, oraz całej populacji;
– udostępniania przystępnych cenowo i dostępnych dodatkowych środków profilaktycznych opartych na krajowych wytycznych popartych dowodami naukowymi i mających na celu wykrywanie rozwoju powikłań cukrzycy i zapobieganie mu;
– przyjęcia całościowego, wielosektorowego, multidyscyplinarnego podejścia do zarządzania leczeniem osób cierpiących na cukrzycę, w tym nacisku na profilaktykę, obejmującą opiekę podstawową, dodatkową i pozaszpitalną, opiekę socjalną i usługi edukacyjne;
– dalszego rozwoju wszechstronnego szkolenia dotyczącego cukrzycy, adresowanego do pracowników służby zdrowia.
21. WZYWA Komisję Europejską do wspierania, gdzie właściwe, państw członkowskich w ich wysiłkach zmierzających do zapobiegania cukrzycy i do promowania zdrowego trybu życia przez:
– uznanie cukrzycy za wyzwanie dla zdrowia publicznego w Europie i zachęcanie do współpracy i wymiany informacji między państwami członkowskimi, tak aby promować dobre praktyki, zwiększać koordynację promocji zdrowia oraz profilaktycznych działań i programów w ramach całej populacji i w grupach wysokiego ryzyka oraz zmniejszania nierówności i optymalizowania zasobów opieki zdrowotnej;
– ułatwianie i wspieranie europejskich badań podstawowych i klinicznych dotyczących cukrzycy, oraz zapewnianie szerokiego propagowania wyników badań w Europie;
– analizowanie i wzmacnianie porównywalności dowodów naukowych dotyczących danych epidemiologicznych związanych z cukrzycą przez rozpatrzenie możliwości przyjęcia znormalizowanego sposobu monitorowania, kontroli i zgłaszania umieralności na cukrzycę, zachorowalności i czynników ryzyka w państwach członkowskich;
– składanie sprawozdań dotyczących działań państw członkowskich zmierzających do podkreślenia znaczenia czynników zdrowotnych, promowania zdrowego trybu życia, krajowych planów dotyczących cukrzycy i środków profilaktycznych, na podstawie informacji dostarczanych przez państwa członkowskie, ocenianie, do jakiego stopnia skuteczne są proponowane środki i rozpatrywanie potrzeby dalszych działań;
– kontynuację prac nad rozwijaniem kompleksowego podejścia do czynników zdrowotnych na szczeblu europejskim, w tym zrównoważonej i bogatej diety oraz aktywności fizycznej, a także do podjęcia działań dotyczących wpływu na zdrowie publiczne promowania, marketingu i prezentowania, w szczególności dzieciom, żywności o dużej gęstości energetycznej i napojów słodzonych cukrem;
– korzystanie z prac w ramach platformy UE działania na rzecz właściwego sposobu odżywiania, aktywności fizycznej i zdrowia oraz ułatwianie opracowywania i wdrażania krajowych programów i środków zapobiegania cukrzycy;
– uwzględnianie we wszystkich politykach UE czynników zdrowotnych i ryzyka związanych z cukrzycą.
22. WZYWA Komisję do kontynuowania współpracy z odpowiednimi organizacjami międzynarodowymi i międzyrządowymi, w szczególności ze Światową Organizacją Zdrowia, tak aby zapewnić skuteczną koordynację działań.
______
(1) Dz.U. C 218 z 31.7.2000, str. 8.
(2) Dz.U. C 20 z 23.1.2001, str. 1.
(3) Dz.U. C 11 z 17.1.2003, str. 3.
(4) Dz.U. C 22 z 27.1.2004, str. 1.
(5) Dok. 9808/04.
(6) Pisemna deklaracja 1/2006.