Zakres zadań lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej i położnej podstawowej opieki zdrowotnej.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA ZDROWIA ¹

z dnia 21 września 2016 r.

w sprawie zakresu zadań lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej i położnej podstawowej opieki zdrowotnej

Na podstawie art. 55 ust. 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 581, z późn. zm.) zarządza się, co następuje:

§ 1. Ustala się zakres zadań lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, który określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

§ 2. Ustala się zakres zadań pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej i położnej podstawowej opieki zdrowotnej, który określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

§ 3. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia. ²

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1

ZAKRES ZADAŃ LEKARZA PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ

1. Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, zwany dalej "lekarzem POZ", planuje i realizuje opiekę lekarską nad świadczeniobiorcą w zakresie udzielanych przez niego świadczeń opieki zdrowotnej, z uwzględnieniem miejsca udzielania świadczenia (w warunkach ambulatoryjnych i domowych). Lekarz POZ koordynuje udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej w zakresie posiadanych kompetencji.

2. W ramach udzielania świadczeń opieki zdrowotnej lekarz POZ współpracuje z:

1) pielęgniarką podstawowej opieki zdrowotnej i położną podstawowej opieki zdrowotnej, wybranymi przez świadczeniobiorcę zgodnie z art. 28 ust. 1a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych;

2) pielęgniarką środowiska nauczania i wychowania;

3) innymi świadczeniodawcami, zgodnie z potrzebami świadczeniobiorców;

4) przedstawicielami organizacji i instytucji działających na rzecz zdrowia.

3. W zakresie działań mających na celu zachowanie zdrowia świadczeniobiorcy lekarz POZ:

1) prowadzi edukację zdrowotną;

2) prowadzi systematyczną i okresową ocenę stanu zdrowia w ramach badań bilansowych, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami;

3) uczestniczy w realizacji programów zdrowotnych i programów polityki zdrowotnej, działając na rzecz zachowania zdrowia w społeczności lokalnej;

4) rozpoznaje środowisko świadczeniobiorcy.

4. W zakresie działań mających na celu profilaktykę chorób lekarz POZ:

1) identyfikuje czynniki ryzyka oraz zagrożenia zdrowotne świadczeniobiorcy, a także podejmuje działania ukierunkowane na ich ograniczenie;

2) koordynuje wykonanie i dokonuje kwalifikacji do obowiązkowych szczepień ochronnych świadczeniobiorcy, zapewnia wykonywanie szczepień oraz informuje o szczepieniach zalecanych;

3) uczestniczy w realizacji programów profilaktycznych;

4) prowadzi systematyczną i okresową ocenę stanu zdrowia w ramach badań przesiewowych.

5. W zakresie działań mających na celu rozpoznanie chorób lekarz POZ:

1) planuje i koordynuje postępowanie diagnostyczne, stosownie do stanu zdrowia świadczeniobiorcy;

2) informuje świadczeniobiorcę o możliwościach postępowania diagnostycznego w odniesieniu do jego stanu zdrowia oraz wskazuje podmioty właściwe do jego przeprowadzenia;

3) przeprowadza badanie podmiotowe świadczeniobiorcy zgodnie z wiedzą medyczną;

4) przeprowadza badanie przedmiotowe z wykorzystaniem technik dostępnych w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej;

5) wykonuje testy lub zleca wykonanie badań dodatkowych, w szczególności laboratoryjnych i obrazowych;

6) kieruje świadczeniobiorcę na konsultacje specjalistyczne w celu dalszej diagnostyki i leczenia, w przypadku gdy uzna to za konieczne;

7) kieruje świadczeniobiorcę do jednostek lecznictwa zamkniętego w celu dalszej diagnostyki i leczenia, w przypadku gdy uzna to za konieczne;

8) dokonuje interpretacji wyników badań i konsultacji wykonanych przez innych świadczeniodawców;

9) orzeka o stanie zdrowia świadczeniobiorcy w oparciu o osobiste badanie i dokumentację medyczną.

6. W zakresie działań mających na celu leczenie chorób lekarz POZ:

1) planuje i uzgadnia ze świadczeniobiorcą postępowanie terapeutyczne, stosownie do jego problemów zdrowotnych oraz zgodnie z aktualną wiedzą medyczną;

2) planuje i uzgadnia ze świadczeniobiorcą działania edukacyjne mające na celu ograniczenie lub wyeliminowanie stanu będącego przyczyną choroby świadczeniobiorcy;

3) zleca i monitoruje leczenie farmakologiczne;

4) wykonuje lub zleca wykonanie zabiegów i procedur medycznych;

5) kieruje świadczeniobiorcę do wykonania zabiegów i procedur medycznych do innych świadczeniodawców;

6) kieruje do oddziałów udzielających stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej;

7) kieruje do pielęgniarskiej długoterminowej opieki domowej;

8) kieruje do leczenia uzdrowiskowego;

9) orzeka o czasowej niezdolności do pracy lub nauki;

10) integruje, koordynuje lub kontynuuje działania lecznicze podejmowane w odniesieniu do jego świadczeniobiorcy przez innych świadczeniodawców w ramach swoich kompetencji zawodowych, zgodnie z aktualną wiedzą medyczną.

7. W zakresie działań mających na celu usprawnianie świadczeniobiorcy lekarz POZ:

1) zleca wykonywanie zabiegów rehabilitacyjnych przez świadczeniodawców;

2) wykonuje stosownie do posiadanych kompetencji i zgodnie z aktualną wiedzą medyczną zabiegi i procedury rehabilitacyjne;

3) zleca wydanie świadczeniobiorcy wyrobów medycznych.

8. Przepisy ust. 1-7 nie naruszają praw i obowiązków lekarza POZ do realizacji zadań i stosowania procedur wynikających z odrębnych przepisów.

ZAŁĄCZNIK Nr  2

ZAKRES ZADAŃ PIELĘGNIARKI PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ I POŁOŻNEJ PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ

CZĘŚĆ  I

1. Pielęgniarka podstawowej opieki zdrowotnej, zwana dalej "pielęgniarką POZ", i położna podstawowej opieki zdrowotnej, zwana dalej "położną POZ", planuje i realizuje kompleksową opiekę pielęgniarską, opiekę położniczo-neonatologiczno-ginekologiczną nad świadczeniobiorcą w miejscu zamieszkania i nauki, z uwzględnieniem miejsca wykonywania świadczenia, w zakresie:

1) promocji zdrowia i profilaktyki chorób;

2) świadczeń pielęgnacyjnych;

3) świadczeń diagnostycznych;

4) świadczeń leczniczych;

5) świadczeń rehabilitacyjnych.

CZĘŚĆ  II

A.

 Zakres zadań pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej

1. Pielęgniarka POZ planuje i realizuje kompleksową opiekę pielęgniarską w zakresie posiadanych kompetencji nad osobą, rodziną, społecznością w środowisku zamieszkania, z uwzględnieniem miejsca udzielenia świadczenia, obejmując opieką:

1) zdrowych i chorych niezależnie od płci i wieku, z wyłączeniem noworodka i niemowlęcia do drugiego miesiąca życia;

2) osoby niepełnosprawne.

2. W ramach udzielania świadczeń opieki zdrowotnej pielęgniarka POZ współpracuje z:

1) lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej, zwanym dalej "lekarzem POZ";

2) pielęgniarką środowiska nauczania i wychowania lub higienistką szkolną;

3) położną POZ;

4) pielęgniarką opieki długoterminowej domowej;

5) innymi świadczeniodawcami zgodnie z potrzebami podopiecznych;

6) przedstawicielami organizacji i instytucji działających na rzecz zdrowia;

7) rodziną lub opiekunami świadczeniobiorcy.

3. Świadczenia w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki chorób obejmują:

1) rozpoznawanie, ocenę i zapobieganie zagrożeniom zdrowotnym u świadczeniobiorców;

2) rozpoznawanie potrzeb pielęgnacyjnych i problemów zdrowotnych świadczeniobiorców;

3) prowadzenie edukacji zdrowotnej;

4) prowadzenie poradnictwa w zakresie zdrowego stylu życia;

5) monitorowanie rozwoju dziecka;

6) realizację programów zdrowotnych, programów polityki zdrowotnej i profilaktyki chorób;

7) prowadzenie działań profilaktycznych u świadczeniobiorców z grup ryzyka zdrowotnego;

8) organizację grup wsparcia;

9) profilaktykę chorób wieku rozwojowego;

10) edukację w zakresie obowiązkowych szczepień ochronnych oraz informacje o szczepieniach zalecanych.

4. Świadczenia pielęgnacyjne obejmują:

1) realizację opieki pielęgnacyjnej u świadczeniobiorców w różnych stanach zdrowia i choroby zgodnie z aktualną wiedzą medyczną i współczesnymi standardami opieki pielęgniarskiej;

2) wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych;

3) przygotowywanie i aktywizowanie do samoopieki i samopielęgnacji w chorobie i niepełnosprawności.

5. Świadczenia diagnostyczne obejmują:

1) przeprowadzanie wywiadów środowiskowych;

2) wykonywanie badania fizykalnego;

3) wykonywanie podstawowych parametrów życiowych i ich ocenę oraz interpretację;

4) ocenę stanu ogólnego chorego oraz procesu jego zdrowienia;

5) ocenę jakości życia i wydolności psychofizycznej świadczeniobiorcy;

6) wykrywanie odchyleń od normy rozwojowej;

7) wykonywanie testów diagnostycznych poza laboratorium w oparciu o zestawy i aparaturę przeznaczoną do wykonywania oznaczeń w miejscu zamieszkania świadczeniobiorcy;

8) ocenę i monitorowanie bólu;

9) ocenę wydolności pielęgnacyjno-opiekuńczej rodziny;

10) pobieranie materiału do badań diagnostycznych;

11) wystawianie skierowań na wykonanie określonych badań diagnostycznych, w tym medycznej diagnostyki laboratoryjnej, z wyjątkiem badań wymagających metod diagnostycznych i leczniczych stwarzających podwyższone ryzyko dla pacjenta - zgodnie z wymogami art. 15a ust. 6 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1251).

6. Świadczenia lecznicze obejmują:

1) udzielanie pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i w nagłych zachorowaniach, w tym prowadzenie resuscytacji krążeniowo-oddechowej;

2) podawanie leków różnymi drogami i technikami zleconymi przez lekarza, w tym wykonywanie iniekcji domięśniowych, dożylnych, podskórnych, śródskórnych oraz wykonywanie wlewów dożylnych;

3) zakładanie opatrunków na rany, odleżyny i oparzenia;

4) cewnikowanie pęcherza moczowego i usuwanie cewnika;

5) płukanie pęcherza moczowego;

6) wykonywanie wlewów lub wlewek doodbytniczych;

7) w porozumieniu z lekarzem wykonywanie zabiegów pielęgnacyjno-leczniczych w stomiach, przetokach i trudno gojących się ranach;

8) zdejmowanie szwów;

9) wykonywanie inhalacji;

10) wykonywanie zabiegów z zastosowaniem ciepła i zimna;

11) ustalanie diety w żywieniu przewlekle chorych;

12) dobór technik karmienia w zależności od stanu chorego;

13) doraźną modyfikację dawki leków przeciwbólowych, w uzgodnieniu z lekarzem i zgodnie z wykazem leków, do podawania których jest uprawniona pielęgniarka;

14) zgodnie z wymogami art. 15a ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej:

a) ordynowanie leków zawierających określone substancje czynne, z wyłączeniem leków zawierających substancje bardzo silnie działające, środki odurzające i substancje psychotropowe, oraz środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, w tym wystawianie na nie recept,

b) ordynowanie określonych wyrobów medycznych, w tym wystawianie na nie zleceń albo recept.

7. Świadczenia rehabilitacyjne obejmują:

1) rehabilitację przyłóżkową w celu zapobiegania powikłaniom wynikającym z procesu chorobowego i długotrwałego unieruchomienia;

2) usprawnianie ruchowe;

3) drenaż ułożeniowy, prowadzenie gimnastyki oddechowej;

4) ćwiczenia ogólnousprawniające;

5) ułożenie i przemieszczanie chorego w łóżku.

8. Pielęgniarka POZ środowiska nauczania i wychowania planuje i realizuje opiekę pielęgnacyjną nad świadczeniobiorcami na terenie szkoły lub w placówce, o której mowa w art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2015 r. poz. 2156, z późn. zm.), w porozumieniu z dyrektorem szkoły lub placówki.

B.

 Zakres zadań położnej podstawowej opieki zdrowotnej

1. Położna POZ w zakresie posiadanych kompetencji realizuje kompleksową pielęgnacyjną opiekę położniczo-neonatologiczno-ginekologiczną obejmującą:

1) edukację w zakresie planowania rodziny;

2) opiekę w okresie ciąży, porodu i połogu;

3) opiekę nad kobietą, noworodkiem i niemowlęciem do drugiego miesiąca życia;

4) opiekę w chorobach ginekologicznych;

5) opiekę nad kobietą w każdym okresie jej życia.

2. W ramach udzielania świadczeń opieki zdrowotnej położna POZ współpracuje z:

1) lekarzem ginekologiem (położnikiem) udzielającym świadczeń specjalistycznych w zakresie jej zadań;

2) lekarzem POZ i w porozumieniu z lekarzem wykonuje świadczenia lecznicze;

3) pielęgniarką POZ;

4) pielęgniarką środowiska nauczania i wychowania;

5) pielęgniarką opieki długoterminowej domowej;

6) położną zatrudnioną w specjalistycznej poradni położniczo-ginekologicznej;

7) innymi świadczeniodawcami zgodnie z potrzebami świadczeniobiorców;

8) przedstawicielami organizacji i instytucji działających na rzecz zdrowia.

3. Świadczenia w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki chorób obejmują:

1) edukację w zakresie prozdrowotnego stylu życia kobiety;

2) przygotowania do porodu z uwzględnieniem porodu rodzinnego;

3) poradnictwo w zakresie higieny odżywiania w okresie ciąży i połogu;

4) poradnictwo w zakresie pielęgnacji i prawidłowego żywienia noworodka i niemowlęcia do drugiego miesiąca życia;

5) poradnictwo laktacyjne i promowanie karmienia piersią;

6) kształtowanie postaw rodzicielskich;

7) edukację i udzielanie porad w zakresie powrotu płodności po porodzie i metod regulacji płodności;

8) profilaktykę chorób ginekologicznych i patologii położniczych;

9) edukację kobiety we wszystkich okresach życia w zakresie prowadzenia samoobserwacji oraz podejmowania działań w celu wczesnego wykrywania i likwidacji czynników ryzyka nowotworowego;

10) edukację w zakresie zapobiegania zakażeniom HIV oraz chorobom przenoszonym drogą płciową;

11) profilaktykę chorób wieku rozwojowego;

12) edukację w zakresie szczepień ochronnych.

4. Świadczenia pielęgnacyjne obejmują:

1) planowanie, realizację i ocenę opieki pielęgnacyjnej nad:

a) kobietą w okresie ciąży, porodu i połogu,

b) noworodkiem i niemowlęciem do drugiego miesiąca życia,

c) kobietą ze schorzeniami ginekologicznymi;

2) przygotowanie i wspieranie rodziny w opiece świadczonej na rzecz noworodka, niemowlęcia i kobiety;

3) przygotowanie kobiety do samoopieki i samopielęgnacji.

5. Świadczenia diagnostyczne obejmują:

1) przeprowadzanie wywiadu środowiskowego lub rodzinnego;

2) monitorowanie rozwoju ciąży fizjologicznej;

3) wykonywanie badania położniczego u kobiet;

4) ocenę relacji rodziny z noworodkiem i niemowlęciem do drugiego miesiąca życia;

5) monitorowanie przebiegu połogu i rozwoju noworodka i niemowlęcia do drugiego miesiąca życia;

6) obserwację i ocenę rozwoju psychoruchowego noworodka i niemowlęcia do drugiego miesiąca życia oraz adaptacji do środowiska zewnętrznego;

7) wykonywanie pomiarów u kobiety i noworodka oraz ocenę tych pomiarów;

8) u noworodka ocenę poziomu bilirubiny w oparciu o topografię zażółcenia według schematu Kramera oraz pobieranie materiału do testów przesiewowych w kierunku wykrycia chorób metabolicznych;

9) wykonywanie testów diagnostycznych poza laboratorium w oparciu o zestawy i aparaturę przeznaczoną do wykonywania oznaczeń w miejscu zamieszkania świadczeniobiorcy;

10) pobieranie materiału do badań diagnostycznych;

11) wystawianie skierowań na wykonanie określonych badań diagnostycznych, w tym medycznej diagnostyki laboratoryjnej, z wyjątkiem badań wymagających metod diagnostycznych i leczniczych stwarzających podwyższone ryzyko dla pacjenta - zgodnie z wymogami art. 15a ust. 6 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej.

6. Świadczenia lecznicze obejmują:

1) udzielanie pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i w nagłych zachorowaniach, w tym prowadzenie resuscytacji krążeniowo-oddechowej;

2) udzielanie pomocy położniczej i neonatologicznej w stanach nagłych do czasu przybycia lekarza;

3) przyjmowanie porodu nagłego w warunkach domowych;

4) zabezpieczenie naciętego lub pękniętego krocza;

5) udzielanie pomocy w okresie laktacji;

6) wykonywanie zabiegów leczniczych, w tym:

a) podawanie leków różnymi drogami i technikami zleconymi przez lekarza, w tym wykonywanie iniekcji domięśniowych, dożylnych, podskórnych i śródskórnych oraz wykonywanie wlewów dożylnych,

b) zdejmowanie szwów,

c) cewnikowanie pęcherza moczowego u kobiet, usuwanie cewnika, płukanie pęcherza moczowego,

d) wykonywanie wlewów lub wlewek doodbytniczych,

e) płukanie pochwy,

f) leczenie i opatrywanie oparzeń, ran oraz odleżyn we współpracy z pielęgniarką POZ,

g) wykonywanie zabiegów z zastosowaniem ciepła i zimna;

7) ustalanie diety kobiety zgodnie z potrzebami;

8) doraźną modyfikację dawki leczniczej leku przeciwbólowego, w uzgodnieniu z lekarzem i zgodnie z wykazem leków, do podawania których uprawniona jest położna;

9) zgodnie z wymogami art. 15a ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej:

a) ordynowanie leków zawierających określone substancje czynne, z wyłączeniem leków zawierających substancje bardzo silnie działające, środki odurzające i substancje psychotropowe, oraz środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, w tym wystawianie na nie recept,

b) ordynowanie określonych wyrobów medycznych, w tym wystawianie na nie zleceń albo recept.

7. Świadczenia rehabilitacyjne obejmują:

1) ćwiczenia usprawniające w ciąży, połogu i schorzeniach ginekologicznych;

2) wykonywanie drenażu ułożeniowego u kobiety;

3) prowadzenie gimnastyki oddechowej, relaksacyjnej i przygotowującej do porodu oraz połogu.

CZĘŚĆ  III

Przepisy załącznika nie naruszają praw i obowiązków pielęgniarki POZ i położnej POZ do realizacji zadań i stosowania procedur wynikających z odrębnych przepisów.

1 Minister Zdrowia kieruje działem administracji rządowej - zdrowie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 listopada 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Zdrowia (Dz. U. poz. 1908).

2 Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 20 października 2005 r. w sprawie zakresu zadań lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. poz. 1816), które utraciło moc z dniem 16 czerwca 2016 r. na podstawie art. 10 ustawy z dnia 21 marca 2014 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 619).

• Identyfikator: Dz.U.2016.1567
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Zakres zadań lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej i położnej podstawowej opieki zdrowotnej.
• Data aktu: 21/09/2016
• Data ogłoszenia: 28/09/2016
• Data wejścia w życie: 29/09/2016