Pracujemy poniedziałek - piątek w godzinach pomiędzy 6:00 a 16:00 (najczęściej pracownicy mają zaplanowaną pracę albo 6:00-14:00 albo 8:00-16:00). Tak też mamy to zapisane w regulaminie pracy (praca odbywa się od poniedziałku do piątku, w godzinach przypadających pomiędzy 6:00 a 16:00, według harmonogramów czasu pracy). Potrzebujemy, by jedna osoba zaczynała pracę wcześniej (od 5:00) – chodzi o ułatwienie wjazdu kontrahentów, wejścia innych pracowników itp. Jeden z pracowników zgłosił chęć takiej pracy (w stałych godzinach od 5:00-13:00). Czy konieczna dla ustalenia takiego rozkładu jest zmiana regulaminu – napisał czytelnik.
Pojęcie „rozkład czasu pracy” obejmuje zarówno godziny, jak i dni pracy. Zgodnie z regulacjami art. 150 kodeksu pracy (dalej: k.p.), rozkład czasu pracy określany jest w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy lub obwieszczeniu o czasie pracy. U pracodawcy obowiązuje regulamin pracy, zgodnie z postanowieniami którego praca może być wykonywana jedynie w dniach od poniedziałku do piątku, w przedziałach godzinowych od 6:00 do 16:00 – pracodawca w ten sposób wyznaczył przestrzeń czasową objętą możliwością planowania w jej ramach pracy w harmonogramach. Narzucanie pracy w innych godzinach (np. od 5:00) nie może być w grafiku planowane, gdyż byłoby wprost w sprzeczności z wiążącymi regulacjami wewnętrznymi dotyczącymi rozkładów czasu pracy. Zlecanie pracy w innych godzinach (a także w sobotę) może opierać się na szczególnych potrzebach pracodawcy i stanowić będzie pracę w godzinach nadliczbowych lub w dniach wolnych od pracy.
Czytaj również: Zakres wniosku o indywidualny rozkład czasu pracy jest ograniczony>>
Indywidualny rozkład czasu pracy
Zasadniczo więc narzucenie pracownikowi innego rozkładu godzinowego pracy musiałoby być poprzedzone zmianą regulaminu. Inaczej jednak może być wówczas, gdy pracodawca i pracownik dojdą w tym zakresie do porozumienia. Zgodnie z art. 142 k.p., na pisemny wniosek pracownika pracodawca może ustalić indywidualny rozkład jego czasu pracy w ramach systemu czasu pracy, którym pracownik jest objęty. Jeżeli pracownik złoży wiosek o zmianę rozkładu na wskazany w pytaniu (poniedziałek – piątek, 5:00-13:00), to będzie możliwe jego ustalenie przez pracodawcę bez konieczności jakiejkolwiek ingerencji w treść zapisów o rozkładach czasu pracy. Wniosek pracownika przechowywany powinien być wraz z ewidencją czasu pracy (pozostała dokumentacja w sprawach związanych ze stosunkiem pracy).
W tym zakresie jest jednak jedno duże „ale”.
Praca w niedziele i święta
Za pracę w niedzielę i święto uważa się pracę wykonywaną między godziną 6:00 w tym dniu a godziną 6:00 w następnym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina. Godziny graniczne niedzieli i święta wyznaczają czas, w którym wykonywanie pracy podlega ograniczeniom (mogą być realizowane jedynie prace wynikające z katalogu prac dopuszczalnych w niedziele i święta – art. 151[10] k.p.), jest też w szczególny sposób rekompensowana (art 151[11] k.p.), w przypadku powstania w tym przedziale pracy nadliczbowej przysługuje za nią 100 proc. dodatek, jeżeli niedziela lub święto były w rozkładzie czasu pracy dniami wolnymi (art. 151[1]par. 1 k.p.). Praca w tym przedziale czasu musi być również uwzględniana przy ustalaniu wypełnienia obowiązku zapewnienia co najmniej jednej niedzieli wolnej od pracy (art. 151[12] k.p.). Jeżeli zatem pracodawca nie ma w regulacjach wewnętrznych ustalonych innych godzin granicznych niedzieli i święta niż kodeksowe, to praca w poniedziałek od 5.00 do 6.00 byłaby pracą w niedzielę. To zaś oznaczałoby, że po pierwsze rodzaj wykonywanej pracy przez pracownika musiałyby być dopuszczony do wykonywania jej w niedziele, a po drugie taki rozkład doprowadziłby do permanentnego naruszania minimalnej liczby dni wolnych od pracy w okresie rozliczeniowym. Praca przez 8 godzin od 5:00 do 13:00 przypadałaby bowiem faktycznie na dwa dni, w tym na niedzielę.
Pracodawca musiałby zatem dokonać najpierw zmiany regulaminu pracy i wprowadzić do niego inne godziny graniczne niedziel i świąt (np. od 5:00 w niedzielę i święto do 5:00 następnego dnia; od 0:00 do 24:00).
Inaczej byłoby wówczas, gdybyśmy mówili o placówce handlowej (obiekt, w którym jest prowadzony handel oraz są wykonywane czynności związane z handlem, w szczególności: sklep, stoisko, stragan, hurtownię, skład węgla, skład materiałów budowlanych, dom towarowy, dom wysyłkowy, biuro zbytu - jeżeli w takiej placówce praca jest wykonywana przez pracowników lub zatrudnionych). Wykonywaniu pracy w handlu oraz wykonywanie czynności związanych z handlem w niedziele i święta w placówkach handlowych to wykonywanie takiej pracy lub takich czynności przez pracownika lub zatrudnionego w okresie 24 kolejnych godzin przypadających odpowiednio między godziną 24:00 w sobotę a godziną 24:00 w niedzielę, i między godziną 24:00 w dniu bezpośrednio poprzedzającym święto a godziną 24:00 w święto. 5:00 w poniedziałek to zatem nie byłaby już niedziela.
Sprawdź również książkę: Kodeks pracy. Komentarz >>
Pora nocna
O ile pracownik nie jest osobą, która nie może być zatrudniana w porze nocnej (a tak byłoby wówczas, gdyby np. był osobą niepełnosprawną i nie miał zgody lekarza na pracę w nocy) mniejszym problemem jest to, jak określona została w regulaminie pracy pora nocna. Jeżeli jednak jest to przedział czasu kończący się po godz. 5:00, to pracownik codziennie krócej lub dłużej pracowałby w nocy. Samo w sobie jest to dopuszczalne, możliwe jest świadczenie pracy w nocy nawet codziennie, ale trzeba będzie pamiętać o wypłacaniu pracownikowi dodatku za pracę w nocy. Nie jest to znacząca kwota (w zależności od miesiąca kalendarzowego jest to w 2024 r, kwota od 4,67 zł do 5,66 zł za godzinę), ale jego niewypłacenie stanowiłoby wykroczenie.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
