Mieszkanie w bloku – czy to w ramach wspólnoty, czy też spółdzielni mieszkaniowej – wiąże się z szeregiem kwestii związanych z rozliczaniem wspólnego korzystania z nieruchomości. Jedną z nich jest rozliczanie zużycia wody. W praktyce w tym obszarze spotyka się wiele różnych rozwiązań, ale ich wspólną cechą jest ponoszenie odpowiedzialności finansowej przez mieszkańców za niesprawnie działający wodomierz. Szczegóły zależą tu od przyjętego sposobu zarządu nieruchomością, a zwłaszcza od treści umowy zawartej z przedsiębiorstwem wodno-kanalizacyjnym.
Kto odpowiada za wodomierz?
Kluczowym przepisem dla ustalenia, kto odpowiada za prawidłowe działanie wodomierza jest art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 537). Zgodnie z tym przepisem, jeżeli umowa o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków nie stanowi inaczej, odbiorca usług odpowiada za zapewnienie niezawodnego działania posiadanych instalacji i przyłączy wodociągowych lub instalacji i przyłączy kanalizacyjnych z urządzeniem pomiarowym włącznie. Natomiast odbiorcą usług, na gruncie wskazanej ustawy, jest każdy, kto korzysta z usług wodociągowo-kanalizacyjnych z zakresu zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków na podstawie pisemnej umowy z przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym (art. 2 pkt 3). Co wynika z tych regulacji?
Czytaj w LEX: Znaczenie posiadania w ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków >>
Zasadniczo to na przedsiębiorstwie wodno-kanalizacyjnym spoczywa obowiązek zapewnienia prawidłowego działania wodomierza. Jednak w umowie łączącej dostawcę z odbiorcą, np. ze spółdzielnią bądź wspólnotą mieszkaniową, można zmodyfikować tę odpowiedzialność, przyjmując, że to odbiorca będzie musiał zadbać o poprawne funkcjonowanie wodomierza. Tym samym to od postanowień umowy zależy, kto poniesienie finansowe skutki błędnych odczytów wodomierza. Przy czym nie oznacza to, że ciężar odpowiedzialności za jego pracę może zostać rozłożony zupełnie dowolnie.
Czytaj: Ustawa o obowiązku instalowania zdalnych ciepłomierzy i wodomierzy wchodzi w życie>>
Co na to sądy?
Ciekawe spostrzeżenia w tej kwestii poczynił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w wyroku z 2 kwietnia 2019 r., sygn. akt II SA/Ol 176/19, LEX nr 2645053. Sprawa dotyczyła uchwały rady gminy wprowadzającej na jej terenie regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków. W jego treści zawarto regulację, zgodnie z którą usługobiorcy mieli zostać zobowiązani do zapewnienia niezawodnego działania wodomierzy i urządzeń pomiarowych poprzez ich odpowiednie zabezpieczenie przed uszkodzeniami mechanicznymi, skutkami niskich temperatur, przed dostępem do nich osób nie uprawnionych, a także do prawidłowego utrzymania studzienki lub pomieszczenia, w którym są one zamontowane.
Jednak olsztyński WSA zakwestionował możliwość wprowadzania tego rodzaju zapisów w uchwale rady gminy, podnosząc, że przekraczają one upoważnienie ustawowe. Natomiast, jak wskazano w tym samym orzeczeniu, nie ma przeszkód, aby tego rodzaju obowiązki nałożyć na odbiorę usług w umowie łączącej go z przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym.
W związku z tym kwestie dotyczące cywilnoprawnych skutków nieprawidłowo działającego wodomierza – a do takich należy żądanie pokrycia kosztów zużycia wody, które nie było rejestrowane przez niepoprawną pracę tego urządzenia – powinny zostać uregulowane w umowie. Jeżeli do tego nie doszło, to za skutki nieprawidłowego działania wodomierza odpowiada odbiorca usług.
Czytaj w LEX: Przyłączenie podmiotów do sieci wodociągowych i kanalizacyjnych - czy gminy mogą pobierać opłaty? >>
Czy mieszkańcy muszą płacić?
Dlatego poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, czy mieszkańcy bloku odpowiadają za nieprawidłowo działający wodomierz, należy rozpocząć od analizy treści umowy zawartej z przedsiębiorstwem wodno-kanalizacyjnym. Tylko wówczas, gdy takie przedsiębiorstwo zobowiązało się do zapewnienia prawidłowego działania wodomierza, nie będzie miało prawa naliczyć dopłaty za zużycie, które nie zostało zarejestrowane w wyniku błędów w pracy urządzenia. Natomiast dla samego sposobu naliczenia wysokości tej nadpłaty istotne znaczenie ma to, czy mamy do czynienia ze spółdzielnią bądź wspólnotą mieszkaniową oraz czy w każdy lokal został wyposażony w indywidualny wodomierz. Regułą powinno być zgłaszanie zarządcy podejrzenia niesprawnie działającego wodomierza.
Czytaj w LEX: Roszczenia właściciela sieci wodociągowo-kanalizacyjnej w przypadku odmowy przejęcia sieci przez gminę >>
Jeżeli nieprawidłowości dotyczą wodomierza głównego, to należy pamiętać o par. 18 rozporządzenia Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z 27 lutego 2018 r. w sprawie określania taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryfy oraz warunków rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 1074). Przepis ten stanowi, że w przypadku stwierdzenia nieprawidłowego działania wodomierza głównego ilość pobranej wody ustala się na podstawie średniego zużycia wody w okresie 3 miesięcy przed stwierdzeniem nieprawidłowego działania wodomierza, a gdy nie jest to możliwe – na podstawie średniego zużycia wody w analogicznym okresie roku ubiegłego lub iloczynu średniomiesięcznego zużycia wody w roku ubiegłym i liczby miesięcy nieprawidłowego działania wodomierza.
Ponadto warto zasygnalizować, że zawsze umowa łącząca odbiorcę z przedsiębiorstwem wodno-kanalizacyjnym może być analizowana pod kątem zgodności z prawem, zwłaszcza, że w rzeczywistości najczęściej poszczególni odbiorcy nie mają możliwości negocjowania jej zapisów. To z kolei otwiera pole do kwestionowania ich legalności przed sądami.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.