Senat proponuje zwolnienie z kosztów sądowych w e-postępowaniu

Zwolnienie z kosztów sądowych w elektronicznym postępowaniu upominawczym i w zasadzie przejęcie wydatków związanych z tym postępowaniem przez Skarb Państwa - nad tym senackim projektem debatował Sejm. Rozwiązanie, z uwagi na swój automatyzm, nie będzie dodatkowo angażowało wymiaru sprawiedliwości w ocenę, czy sytuacja majątkowa strony pozwala na zwolnienie od tych kosztów.

Sejm na posiedzeniu plenarnym 21 lipca br. w drugim czytaniu rozpoznał projekt. Wszyscy posłowie akcentowali, że jest on konsekwencją wyroku Trybunału Konstytucyjnego.

Zastosowana regulacja realizuje prawo obywatela do sądu i będzie stosowana sporadycznie - zauważyła poseł Monika Falej. Projekt nie budzi kontrowersji. Z punktu widzenia obywatela jako wnoszącego o rozpoczęcie elektronicznego postępowania upominawczego to oczywiście zmiana niezwykle korzystna, bo przenosi na Skarb Państwa obowiązek poniesienia kosztów sądowych - przedstawił w sejmowej komisji senator Krzysztof Kwiatkowski.

Czytaj w LEX: Elektroniczne postępowanie upominawcze >

Obywatel bez wydatków

Senator przekonywał, że zmiana ta de facto stanowi realizację pewnej idei, która od początku przyświecała elektronicznemu postępowaniu upominawczemu - to znaczy redukowała koszty o  1/4.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż w sprawie kosztów sądowych w sprawach cywilnych w zakresie, w jakim w elektronicznym postępowaniu upominawczym wyłączona jest możliwość uzyskania przez stronę pozwaną zwolnienia od kosztów sądowych, jest to niezgodne z konstytucją. Dlatego w nowym brzmieniu art. 98 ustawy o kosztach sądowych proponujemy przyjęcie rozwiązania, zgodnie z którym zwolnienie od obowiązku ponoszenia wydatków w elektronicznym postępowaniu upominawczym będzie miało charakter ustawowy.

Zobacz procedurę w LEX: Wszczęcie postępowania w elektronicznym postępowaniu upominawczym >

Według ministra sprawiedliwości to rozwiązanie, z uwagi na swój automatyzm, nie będzie dodatkowo angażowało zasobów wymiaru sprawiedliwości w ocenę, czy sytuacja majątkowa strony pozwala na zwolnienie od kosztów sądowych. Pozwoli to na usprawnienie tego postępowania i wyeliminowanie sytuacji, które ograniczałyby prawo do sądu”.

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Katarzyna Frydrych stwierdziła w czasie prac w komisji, że projekt jest krótki, ale bardzo ważny z punktu widzenia dostosowania systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego wydanego dnia 29 kwietnia 2020 r.

Sprawy wszczęte i niezakończone podlegać będą przepisom korzystniejszym, a więc - nowej regulacji.

Zobacz procedurę w LEX: Wniesienie sprzeciwu od nakazu zapłaty wydanego w elektronicznym postępowaniu upominawczym >

Obciążenie wydatkami Skarb Państwa

Rzecznik praw obywatelskich w swojej opinii do projektu stwierdził, że wyłączenie stosowania przepisów ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w świetle projektowanej treści artykułu ustawy „miało nie dotyczyć strony pozwanej w elektronicznym postępowaniu upominawczym, co ostatecznie pozwoliłoby na objęcie ich gwarancjami wynikającymi z konstytucyjnego prawa do sądu.

Podobnie samo obciążenie Skarbu Państwa wydatkami w elektronicznym postępowaniu upominawczym stanowi przejaw dążenia do umożliwienia pozwanemu należytego skorzystania z drogi sądowej, bowiem to właśnie wydatki stanowiły realne, fiskalne obciążenie pozwanego na tym etapie postępowania, które mogło niweczyć skuteczną obronę w prowadzonym w tym trybie procesie”. Mamy tutaj ze strony rzecznika jednoznaczne stwierdzenie o poparciu projektu i o nieprzedkładaniu żadnych uwag do przedmiotowej nowelizacji zaproponowanej przez Senat.

Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Zwrot opłaty od pozwu wniesionego w elektronicznym postępowaniu upominawczym w przypadku cofnięcia pozwu po przekazaniu sprawy przez e-sąd sądowi właściwości ogólnej >