Bierność pozwanego może skończyć się wyrokiem zaocznym

Niejednokrotnie w sporze sądowym tylko strona powodowa jest aktywna. Bierność strony pozwanej umożliwia więc wydanie wyroku zaocznego. W takim przypadku sądy często uwzględniają żądanie pozwu. Pozwany może oczywiście temu przeciwdziałać. Wyrok wydany podczas jego nieobecności nie będzie zaoczny, jeżeli żądał przeprowadzenia rozprawy pod jego nieobecność lub np. składał w sprawie wyjaśnienia ustnie lub na piśmie.

19-letni Jan zainicjował pozew o alimenty przeciwko swojemu ojcu Mariuszowi. Domaga się przyznania mu alimentów w kwocie po 600 zł miesięcznie. Jan wskazuje, że studiuje na uczelni w Opolu. Nie może pracować, gdyż zajęcia na uczelni i przygotowanie do egzaminów są bardzo czasochłonne. Jan zwrócił uwagę, że mieszka z matką Haliną, która jest rencistką i w ostatnim czasie ciężko zachorowała. Sąd rejonowy doręczył odpis pozwu Mariuszowi i udzielił mu stosownych pouczeń. Mariusz odebrał korespondencję z sądu. Pozwany nie złożył jednak w zakreślonym terminie odpowiedzi na pozew. Nie stawił się on również na rozprawę.

Czytaj: Nieobecni nie mają racji? Wizja wyroku zaocznego ma zaktywizować pozwanych>>
 

Wyrok zaoczny, sąd uwzględnia żądania pozwu

W tym przypadku sąd wydał wyrok zaoczny i uwzględnił w całości żądanie Jana. Sąd przyjął bowiem za prawdziwe twierdzenia powoda o faktach zawarte w pozwie i pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą. Sąd uznał, że okoliczności przedstawione przez powoda nie budziły uzasadnionych wątpliwości i nie były przytoczone w celu obejścia prawa.

Jak wynika z art. 339 par 1 k.p.c. sąd może wydać wyrok zaoczny na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany w wyznaczonym terminie nie złożył odpowiedzi na pozew.

Zgodnie z par. 1 przyjmuje się za prawdziwe twierdzenia powoda o faktach zawarte w pozwie lub pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed posiedzeniem, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa (art. 339 par 2 k.p.c.). Jednocześnie zgodnie z art. 340 par 1 k.p.c. sąd wyda wyrok zaoczny, jeżeli mimo niezłożenia odpowiedzi na pozew skierowano sprawę do rozpoznania na rozprawie, a pozwany nie stawił się na tę rozprawę, albo mimo stawienia się nie bierze w niej udziału.

- Przepis art. 339 par. 2 k.p.c. ustanawia domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda dotyczących okoliczności faktycznych w wypadku bezczynności pozwanego, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Domniemanie to dotyczy wyłącznie strony faktycznej wyroku i nie obowiązuje w zakresie prawa materialnego. Domniemanie to zastępuje jedynie postępowanie dowodowe. Ten wyjątkowy przepis nie może być wykładany rozszerzająco - czytamy w wyroku Sądu Rejonowego w Człuchowie z 14.11.2021 r., I C 204/21, LEX nr 3215817.

Efektywna analiza orzecznicza - jak usprawnić pracę z orzeczeniami w LEX? >

Sprzeciw od wyroku zaocznego

Pozwany może przeciwdziałać wydaniu wyroku zaocznego. Wyrok wydany w nieobecności pozwanego nie będzie zaoczny, jeżeli pozwany żądał przeprowadzenia rozprawy pod jego nieobecność lub składał już w sprawie wyjaśnienia ustnie lub na piśmie.

W opisanym przypadku bierność pozwanego umożliwiła wydanie wyroku zaocznego uwzględniającego w całości żądanie pozwu. Wydanie takiego wyroku nie oznacza jednak, że Mariusz nie może później przedstawić swojego stanowiska, np. kwestionując prawdziwość twierdzeń powoda. Warto zwrócić uwagę, że wyrok zaoczny doręcza się stronom z urzędu. Stronie niezastępowanej przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej doręcza się go z pouczeniem o przysługujących jej środkach zaskarżenia, a pozwanemu - także z pouczeniem o obowiązku przedstawienia w sprzeciwie wszystkich twierdzeń i dowodów oraz skutku niedopełnienia tego obowiązku w postaci możliwości pominięcia spóźnionych twierdzeń i dowodów. Pozwany może zdecydować się na złożenie sprzeciwu od wyroku zaocznego.

Jak wynika z art. 344 par 1 k.p.c. pozwany, przeciwko któremu zapadł wyrok zaoczny, może złożyć sprzeciw w ciągu dwóch tygodni od doręczenia mu wyroku. Decydując się na napisanie sprzeciwu należy pamiętać o treści art. 344 par 2 k.p.c. w piśmie zawierającym sprzeciw pozwany powinien przytoczyć zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy, oraz twierdzenia i dowody.

Gdy do sądu wniesiony zostanie sprzeciw niedopuszczalny, spóźniony, nieopłacony lub dotknięty brakami, których nie usunięto pomimo wezwania, sąd zdecyduje się na odrzucenie pisma.

Wzór dokumentu: Sprzeciw od wyroku zaocznego >

Za sprzeciw jest opłata

Warto pamiętać o opłacie od sprzeciwu od wyroku zaocznego. Jak wynika z art. 19 ust. 1 u.k.s.c. od sprzeciwu od wyroku zaocznego pobiera się połowę opłaty.

Natomiast w świetle art. 347 k.p.c. po ponownym rozpoznaniu sprawy sąd wydaje wyrok, którym wyrok zaoczny w całości lub części utrzymuje w mocy albo uchyla go i orzeka o żądaniu pozwu, bądź też pozew odrzuca lub postępowanie umarza.  - W następstwie wniesienia sprzeciwu od wyroku zaocznego dochodzi do ponownego merytorycznego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy w przedmiotowych i podmiotowych granicach określonych wyrokiem zaocznym i wniesionym od niego sprzeciwem - podkreślił Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 15.11.2017 r., I ACa 1377/16, LEX nr 2436616.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.