SN: Wierzyciel może żądać uzupełnienia księgi wieczystej o wpis hipoteki

Skarga wierzyciela hipotecznego na niedokonanie z urzędu wpisu hipoteki do księgi wieczystej podlega odrzuceniu także wtedy, gdy do założenia tej księgi doszło na skutek wniosku o odłączenie części nieruchomości sprzedanej w postępowaniu upadłościowym nie obciążonej hipoteką - stwierdza uchwała trzech sędziów Izby Cywilnej SN.

W tej sprawie problem dotyczył upadłego dewelopera spółki Budinwest z siedzibą w Starachowicach. Ludzie kupili mieszkania w nowym budynku, ale deweloper miał zobowiązania wobec banku zabezpieczone hipoteką.

Skarga na pusty wpis?

Po ogłoszeniu upadłości syndyk odłączył jedną działkę i założył nową księgę wieczystą. Referendarz sądowy pominął wpisanie hipoteki. Z tym postanowieniem nie zgodził się wierzyciel Wielkopolski Bank Spółdzielczy, który poniósł stratę ok. 3,6 mln zł.

Zobacz procedurę w LEX: Przejęcie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu przez wierzyciela hipotecznego >

Sąd rejonowy 18 lutego 2019 r.  uznał, że niedopuszczalna jest skarga na postanowienie referendarza. Sąd uzasadniał, że nie można skarżyć nieistniejącego wpisu hipotecznego.

Czytaj też: Jak uzyskać odpis z księgi wieczystej

Sąd Okręgowy we Wrocławiu stwierdził, że nie może być przedmiotem zaskarżenia pusty wpis. Należy więc złożyć wniosek o uzupełnienie wpisu do księgi wieczystej. Ale w tym wypadku mamy wniosek o wydzielenie księgi wieczystej bez obciążeń przy sprzedaży egzekucyjnej, a nabywcy zapłacili deweloperowi pieniądze. Powstaje wiec pytanie: czy w takiej sytuacji hipoteka wygasa z mocy prawa na podstawie art. 313 ustawy Prawo upadłościowe?

SN - to problem procesowy

Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy sąd nie może zastanawiać się, czy można wpisać hipotekę łączną. Dlatego, że sąd ma zażalenie na odrzucenie skargi na orzeczenie referendarza sądowego, który nie dokonał wpisu współobciążającego w nowej księdze wieczystej. Jak znaczyła sędzia Monika Koba, sąd może pytać SN, czy skarga jest dopuszczalna czy nie. Nie może pytać, jak wpis ma wyglądać.

Izba Cywilna orzekła, że skarga na orzeczenie referendarza jest możliwa i wierzyciel może się nią posłużyć, aby zakwestionować stanowisko referendarza. Dlatego, że wierzyciel po założeniu nowej księgi ma mniej niż miał przed jej założeniem.

Zdaniem SN, jeśli wierzyciel otrzymuje zawiadomienie o wpisie i nie dochodzi do przepisania hipoteki, to przepisy o postępowaniu wieczysto-księgowym nie mają szczególnych regulacji. Nie ma tez przepisów w tym zakresie w postepowaniu nieprocesowym. Sąd przechodzi na proces. A zatem składa się wniosek o uzupełnienie i ma na to 14 dni. Jeżeli do tego nie dochodzi, to może złożyć wniosek o dokonanie z urzędu wpisu do hipoteki. Taki wniosek referendarz musi merytorycznie rozpoznać. Jeśli go oddali, dla wierzyciela otwiera się droga, by postanowienie skarżyć.

Jeśli zaś wierzyciel nie otrzyma zawiadomienia o wpisie, to ma on roszczenie odszkodowawcze do skarbu państwa, z powodu nieprawidłowości, gdyż został pozbawiony zaspokojenia.

Sygnatura akt III CZP 77/19, uchwała z 7 sierpnia 2020 r.

Sprawdź również książkę: Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna - Nr 7-8/2020 >>