Według założeń projektodawców, celem regulacji jest ujednolicenie kryteriów naboru na wszystkie aplikacje prawnicze poprzez wprowadzenie jednego państwowego egzaminu I stopnia oraz stworzenie absolwentom wyższych studiów prawniczych dwóch równoległych ścieżek dostępu do zawodów prawniczych:
- poprzez aplikacje prawnicze: po zdaniu egzaminu I stopnia, odbyciu aplikacji i zdaniu egzaminu II stopnia (odpowiadającego obecnym egzaminom zawodowym), z wyłączeniem egzaminu sędziowskiego, prokuratorskiego i komorniczego;
- z pominięciem aplikacji, poprzez świadczenie pomocy prawnej: po zdaniu egzaminu I stopnia i co najmniej 5-letnim wykonywaniu czynności prawniczych, a następnie zdaniu państwowego egzaminu prawniczego II stopnia bez konieczności odbycia aplikacji.
Egzamin I stopnia miałby być adresowany do wszystkich absolwentów wydziałów prawa i pełnić dwie funkcje: być egzaminem kwalifikującym do odbywania wszystkich aplikacji prawniczych oraz uprawniać do świadczenia pomocy prawnej (w ograniczonym zakresie) przez doradców prawnych. Jednolity egzamin prawniczy II stopnia miałby z kolei być egzaminem zawodowym, otwierającym możliwość wykonywania zawodu adwokata, radcy prawnego, notariusza oraz ubiegania się o powołanie na stanowisko asesora prokuratorskiego Egzamin ten byłby skierowany przede wszystkim do osób kończących aplikacje korporacyjne oraz do doradców prawnych z 5-letnim doświadczeniem zawodowym.
Zgodnie z założeniami projektu, do państwowego egzaminu prawniczego II stopnia mogłyby również przystąpić osoby, które uprzednio zdały egzamin sędziowski i prokuratorski (jednak niemające żadnej praktyki w stosowaniu prawa), doktorzy nauk prawnych oraz osoby, które pracowały na stanowisku referendarza sądowego lub starszego referendarza sądowego 3 lata.
Dopuszczone do egzaminu II stopnia zostałyby również osoby, które ukończyły aplikację legislacyjną i po jej ukończeniu przez 5 lat wykonywały zadania legislatora oraz osoby, które zdały egzamin I stopnia i po jego zdaniu przez 5 lat pracowały w organach władzy publicznej wykonując wymagających wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej na rzecz tych urzędów.
Do państwowego egzaminu prawniczego II stopnia, bez konieczności zdania państwowego egzaminu prawniczego I stopnia, z uwagi na posiadane kwalifikacje, dopuszczone zostałyby także osoby, które zajmują stanowisko radcy lub starszego radcy Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa, a także asystentów sędziego i asystentów prokuratora.
Kolejnym celem projektowanej regulacji byłoby ułatwienie dostępu do pomocy prawnej poprzez nadanie uprawnień do występowania przed sądami rejonowymi i wykonywania innych czynności prawniczych nowej kategorii osób, które zdały egzamin I stopnia, czyli tzw. doradcom prawnym.
Doradcy prawni byliby uprawnieni do występowania przed sądami rejonowymi z wyłączeniem spraw z zakresu prawa karnego, karnego skarbowego, wykroczeń, rodzinnego i opiekuńczego. Doradcy prawni nie byliby również uprawnieni do zastępowania stron przed sądami powszechnymi w sprawach, w których w I instancji rzeczowo właściwy jest sąd okręgowy, albowiem z reguły sprawy te cechują się większym ciężarem gatunkowym i stopniem trudności.
Na doradcach prawnych miałby ciążyć obowiązek zachowania w tajemnicy informacji, które uzyskali w związku z wykonywaniem zadań doradcy prawnego. Na doradcach prawnych nałożony zostałby również obowiązek ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy świadczeniu podstawowych czynności prawniczych dla doradców prawnych.
Doradcy prawni mogliby wykonywać czynności na własny rachunek, w ramach stosunku pracy, stosunku służbowego lub umowy cywilnoprawnej.
Komentarz >>> Minister wprowadzi doradców bocznymi drzwiami
Czytaj także >>> Prezes NRA: poselski projekt jest formą nacisku na nas
Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line