Sprawa została wniesiona przez obywatela Belgii, który przez 15 lat odbywał karę pozbawienia wolności na specjalnym oddziale zakładu karnego, przeznaczonym dla osób z zaburzeniami psychicznymi. W toku odbywania kary okazało się, iż jego stan zdrowia wymaga hospitalizacji w szpitalu psychiatrycznym, gdzie skarżący został przeniesiony. Ze względu na jego agresywne zachowania i seksualne napastowanie personelu szpitala, skarżący z powrotem został przeniesiony do zakładu karnego, na oddział dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Sytuacja ta powtarzała się wielokrotnie, ponieważ żadna z nie-więziennych placówek psychiatrycznych nie mogła "dać sobie z nim rady". Skarżący zarzucił, że niezapewnienie mu odpowiedniego leczenia psychiatrycznego stanowiło nieludzkie i poniżające traktowanie, naruszające art. 3 Konwencji o prawach człowieka.
Trybunał uznał argumenty skarżącego i stwierdził, iż faktycznie ten stan rzeczy stanowił naruszenie art. 3 Konwencji. Z akt sprawy skarżącego wynikało, iż skarżący cierpiał na poważną chorobę psychiczną, która nie mogła być odpowiednio leczona w zakładzie karnym, nawet na specjalnym oddziale przeznaczonym dla osób cierpiących na zaburzenia psychiczne. W takich sytuacjach zapewnienie odpowiedniej opieki medycznej należy do obowiązków organów państwowych, które nie mogą zasłaniać się brakiem środków lub innymi problemami natury organizacyjnej. Osoba chora psychicznie znajduje się w szczególnie delikatnym położeniu, a zatem na organach państwowych – tutaj, na organach penitencjarnych – spoczywa obowiązek otoczenia jej specjalną opieką.
W omawianej sprawie warunki panujące w zakładzie karnym – nadmierna liczba więźniów-pacjentów na oddziale, niski standard opieki i braki w personelu, zły stan techniczny placówki – oraz brak możliwości znalezienia skarżącemu miejsca w cywilnym szpitalu psychiatrycznym sprawiły, iż stan jego zdrowia pogorszył się. Trybunał uznał, iż brak odpowiedniego leczenia był dla skarżącego na tyle dotkliwy, że stanowił nieludzkie i poniżające traktowanie, a zatem naruszył art. 3 Konwencji.
W omawianym wyroku Trybunał stwierdził, że brak odpowiedniego leczenia psychiatrycznego osadzonych w zakładach karnych stał się w Belgii problemem systemowym. Trudno oprzeć się wrażeniu, iż w podobnej sprawie przeciwko Polsce zapadłby wyrok analogiczny. W swej linii orzeczniczej Trybunał konsekwentnie pozostaje nieczuły na argumenty państw twierdzących, iż brak im środków finansowych i ludzi, aby wprowadzić w życie standardy wywodzone z Konwencji o ochronie praw człowieka. Brak pieniędzy to nie jest argument, jeżeli jego skutkiem ma być naruszenie praw podstawowych.
Tak wynika z wyroku Trybunału z 10 stycznia 2013 r. w sprawie nr 43418/09, Claes przeciwko Belgii.
Katarzyna Warecka