SN: statut stowarzyszenia to szczególny rodzaj umowy

Sąd Najwyższy wskazał, iż w orzecznictwie przyjmuje się, że statuty są zasadniczo uznawane za szczególne rodzaje umów, a co za tym idzie postanowienia statutów mogą być kształtowane dowolnie, z uwzględnieniem jednak granic swobody kontraktowej.

Sąd Najwyższy rozpoznając skargę kasacyjną strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego, omówił charakter prawny statutu.

Według sądów, statut to rodzaj umowy

Sąd Najwyższy przypomniał, że w świetle poglądów piśmiennictwa charakter prawny statutu budzi kontrowersje. Natomiast w orzecznictwie sądów dominuje stanowisko, że jest on szczególnym rodzajem umowy.

Interpretacja postanowień statutu

Sąd Najwyższy wskazał, iż powyższe założenie skutkuje tym, że postanowienia statutu powinny być tłumaczone według dyrektyw, wskazanych w art. 65 kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje (§ 1), zaś w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu (§ 2). Powyższe zapatrywanie znajduje poparcie w szczególności w ugruntowanym dorobku orzecznictwa Sądu Najwyższego.

Kodeks cywilny. Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Księgi wieczyste i hipoteka. Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Prawo prywatne międzynarodowe>>>

Zasada swobody umów

Sąd Najwyższy zaznaczył również, że do statutów znajduje zastosowanie zasada swobody umów. Tym samym postanowienia statutu mogą być kształtowane dowolnie, jednakże przy uwzględnieniu granic swobody, określonych w przepisie art. 3531 k.c. Na podstawie wskazanego przepisu strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, o ile jednak jego treść lub cel nie będą sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Kto i co może interpretować

Sąd Najwyższy, powołując się na poglądy orzecznicze, przypomniał również, że prawo do interpretowania statutu stowarzyszenia służyć ma przede wszystkim jego władzom i organom. Natomiast do kompetencji nadzorujących działania stowarzyszenia organów administracyjnych i sądów należy ocena, czy określona interpretacja przyjęta przez organy stowarzyszenia i praktyka stosowania przez nie postanowień statutu odpowiadają przepisom prawa.

Tak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 kwietnia 2015 r. w sprawie II CSK 392/14, LEX nr 1729688.

LEX nr 1729688.