Specjalny sprawozdawca ONZ przebywa w Polsce od poniedziałku. Jego wizyta odbywa się na zaproszenie polskich władz, które wystosowano w ubiegłym roku. Diego Garcia-Sayan podsumował ją na konferencji w Warszawie.

- Zgodnie z moją opinią niezależność wymiaru sprawiedliwości i inne podstawowe standardy demokracji, jak praworządność są dziś w Polsce zagrożone - powiedział w piątek Garcia-Sayan, na konferencji prasowej, podsumowując swoją wizytę w Polsce. - Reformy podjęte przez rząd, które miały stanowić lekarstwo na daną sytuację, wyglądają znacznie gorzej niż sama choroba, która dotknęła wymiar sprawiedliwości - uznał specjalny sprawozdawca.

Czytaj: Szef MSZ: wysłannik ONZ może oceniać, a my mamy prawo się z tą oceną nie zgodzić>>

Ocenił, że zmiany w sądownictwie, przygotowane przez rząd i większość rządzącą po wyborach parlamentarnych w 2015 r., "podważają rolę, niezależność i zasadę trójpodziału władzy". - Nastąpił atak na wymiar sprawiedliwości - dodał. Projekty ustaw dyskutowane "za zamkniętymi drzwiami" Garcia-Sayan skrytykował również to, że projekty ustaw o Sądzie Najwyższym i KRS przedstawione przez prezydenta dyskutowane są "za zamkniętymi drzwiami". Nawiązał w ten sposób do rozmów prowadzonych przez prezydenta Andrzeja Dudę i prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego.

- Trudno zrozumieć, że w obywatelskim społeczeństwie, tak ważne zmiany dla społeczeństwa dyskutowane są poza opinią publiczną. Powinny one podlegać otwartej, transparentnej debacie - mówił. Apelował do polskich władz o włączanie kolejnych instytucji do dyskusji na ten temat. 
W jego ocenie "pierwszą ofiarą zmian" jest Trybunał Konstytucyjny. Jak mówił, doprowadziły one do osłabienia niezależności i legitymizacji Trybunału.

Pytany o stanowisko przedstawione przez Garcię-Sayana szef MSZ Witold Waszczykowski zwrócił uwagę, że "przecież reformy jeszcze nie ma". - Wszystkie nieprawidłowości, czy wątpliwości [w sprawie praworządności - red.] wyjaśniliśmy. Każdy list, jaki przyszedł do Polski, spotkał się z odpowiedzią - dodał minister. Zaznaczył, że za przygotowanie reformy wymiaru sprawiedliwości "nie jest odpowiedzialne MSZ".

Garcia-Sayan rozmawiał w Polsce między innymi z przedstawicielami resortów spraw zagranicznych i sprawiedliwości, prezydenckiej kancelarii, sędziami, rzecznikiem praw obywatelskich. Jak zapowiedział, w czerwcu 2018 r. przedstawi całościowy raport Radzie Praw Człowieka ONZ w Genewie.

Rzecznik rządu Rafał Bochenek odniósł się do słów sprawozdawcy ONZ Diego Garcii-Sayana, że "niezależność wymiaru sprawiedliwości w Polsce jest zagrożona". Zdaniem rzecznika, jest to "wypowiedź kompletnie nie poparta faktami". Bochenek wyraził też nadzieję, że "podstawą do formułowania takich nieprawdziwych i krzywdzących dla Polski i Polaków twierdzeń nie są doniesienia medialne". - Warto sięgnąć do źródeł i zapoznać się z przepisami, które nie tylko demokratyzują wymiar sprawiedliwości, ale eliminują patologie. Przygotowywane rozwiązania są wzorowane na tych sprawdzonych i funkcjonujących na świecie od dziesiątek lat - oświadczył Bochenek. - Poza tym ustawy reformujące wymiar sprawiedliwości wciąż są opracowywane i nie stały się jeszcze obowiązującym prawem - zastrzegł rzecznik rządu. (pap)