Obwiązująca ustawa zdnia 1 stycznia 2008 roku o lekarzu sądowym reguluje bark stawiennictwa z powodu choroby. Przepisy ustawy należy stosować w przypadkach dotyczących usprawiedliwiania niestawiennictwa z powodu choroby, na wezwanie lub zawiadomienie sądu lub organu prowadzącego postępowanie karne w postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego, stron, ich przedstawicieli ustawowych, pełnomocników, świadków, oskarżonych, obrońców i innych uczestników postępowania. Przepisów tej ustawy nie stosuje się w stosunku do osób pozbawionych wolności, których usprawiedliwianie niestawiennictwa z powodu choroby regulują odrębne przepisy.
Temat na nowo pojawił się w mediach za sprawą Grażyny Kulczyk, która wezwana jako świadek w sprawie karnej nie pojawiłasię w sądzie, a brak stawiennictwauzasadniła spotkaniem biznesowym. Prawnicy wskazują, że podana przez Grażynę Kulczyk przyczynaniewstawiennictwa w sądzie nie zawsze usprawiedliwia odroczenie przesłuchania świadka. Zależy to od decyzji Sędziego oraz oceny rangi spotkania.
W obowiązujących przepisach nie ma szczegółowo wyodrębnionych sytuacji, które można by jednoznacznie przyjąć jako usprawiedliwienie nieobecności w sądzie. Pomocne wydają sięprzepisy, które nakazują przerwanie czynności, rozprawy, jeżeli za nieobecność odpowiedzialne są wydarzenia żywiołowe lub inne nadzwyczajne. Pomimo barku przepisów uwzględniających katalog sytuacji usprawiedliwiających nieobecność w sądzie istnieją przepisy, które mówią okaraniu za niestawiennictwo. Osoba powołana na świadka w procesie cywilnym który nie usprawiedliwił niestawiennictwa, sąd może skazać na grzywnę (obecnie do 1000 zł, ale ma być zwiększona do 5000 zł). Istnieje środek w postaci przymusowego doprowadzenie świadka na rozprawę. Sądy jednak wydają sięwyrozumiałe i daję możliwość usprawiedliwienia niestawiennictwa w ciągu 7 dni od posiedzenia lub na lub na pierwszym posiedzeniu na które zostanie wezwany. Istnieje też możliwość wcześniejszego poinformowania o niestawiennictwie na posiedzenie sądu telefonicznie lub za pomocą faksu. Najczęstsze inne niż chorobowe przyczyny nieobecności to: wypadki komunikacyjne, kłopoty rodzinne.