W świetle zaskarżonego skargą kasacyjną wyroku sądu apelacyjnego umorzenie postępowania egzekucyjnego nie oznacza, iż wierzytelność powoda nie zostanie zaspokojona w toku postępowania upadłościowego. Dopiero z chwilą zakończenia tego postępowania, które zmierza do równomiernego zaspokojenia wierzycieli, będzie możliwe stwierdzenie, czy i w jakim zakresie egzekucja wobec spółki jest bezskuteczna. Jeżeli potencjał majątkowy spółki obniżył się na skutek zbyt późnego zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości, członkowie zarządu odpowiadają tylko w granicach obniżenia tego potencjału. Skoro jednak nie wiadomo, czy wierzyciel nie uzyska choćby częściowego zaspokojenia wierzytelności w toczącym się postępowaniu upadłościowym, badanie kwestii obniżenia potencjału majątkowego spółki miałoby jedynie charakter teoretyczny. Zdaniem sądu apelacyjnego powód nie wykazał przesłanki bezskuteczności egzekucji, gdyż zgłosił swoją wierzytelność do masy upadłości i została ona uwzględniona na liście wierzytelności, a postępowanie upadłościowe nie zostało zakończone.
Bezskuteczność egzekucji a postępowanie upadłościowe
Sąd Najwyższy zgodził się z zarzutem skargi kasacyjnej, że - wbrew odmiennemu stanowisku sądu apelacyjnego - fakt dochodzenia wierzytelności w postępowaniu upadłościowym, toczącym się wobec spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, nie stanowi przeszkody do wystąpienia z roszczeniem odszkodowawczym przeciwko członkowi zarządu tej spółki (wyrok SN z dnia 25 marca 2015 r., II CSK 402/14). Przesłanką odpowiedzialności przewidzianej w art. 299 § 1 k.s.h. jest bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce, którą wierzyciel może wykazać za pomocą wszelkich środków dowodowych. Przesłankę tę można uznać za spełnioną również przed zakończeniem postępowania upadłościowego.
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Kodeks spółek handlowych
|
SN: o bezskuteczności egzekucji mogą świadczyć wyniki czynności
W wyroku z dnia 23 października 2008 r. (sygn. akt V CSK 130/08) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że brak podstaw, by możliwość stwierdzenia bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce uzależniać od formalnego zakończenia postępowania egzekucyjnego w postaci wydania przez komornika postanowienia o umorzeniu postępowania, ponieważ dane o przebiegu toczącego się postępowania mogą dostarczyć dostatecznych informacji świadczących o bezskuteczności egzekucji. Jak uznał SN w powołanym wyżej wyroku z dnia 25 marca 2015 r., podobnie jest w przypadku toczącego się postępowania upadłościowego. Nie można przyjmować, że samo ogłoszenie upadłości spółki świadczy o bezskuteczności egzekucji; mogą jednak wskazywać na to wyniki czynności podejmowanych w toku postępowania upadłościowego. Sąd apelacyjny poprzestał natomiast jedynie na stwierdzeniu, że powód zgłosił swoją wierzytelność do masy upadłości, że została ona uwzględniona na liście wierzytelności oraz że postępowanie upadłościowe nie zostało zakończone.
Analiza przebiegu postępowania upadłościowego
Jak zauważył SN, z teoretycznego punktu widzenia sąd apelacyjny ma rację, przyjmując, że wierzyciele uczestniczący w postępowaniu upadłościowym dopiero z chwilą zakończenia tego postępowania będą mogli kategorycznie stwierdzić, czy i w jakim zakresie uzyskali zaspokojenie z funduszów masy upadłości. Analiza przebiegu konkretnego postępowania upadłościowego, w szczególności liczby wierzycieli uprawnionych do zaspokojenia z masy upadłości, zawartości i struktury listy wierzytelności oraz kolejności zaspokajania wierzycieli może jednak jeszcze przed formalnym zakończeniem postępowania wskazywać w sposób niebudzący wątpliwości na brak możliwości zaspokojenia z funduszów masy upadłości. W takiej sytuacji sąd powinien poczynić odpowiednie ustalenia faktyczne, a nie powoływać się jedynie na fakt niezakończenia postępowania upadłościowego spółki. W przeciwnym razie narazi się na zarzut naruszenia art. 299 § 1 k.s.h.