Powodem postawienia zarzutów sędziemu F. były materiały operacyjne zgromadzone przez Centralne Biuro Antykorupcyjne.

Izba Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego w pierwszej instancji rozpoznawała wniosek prokuratury o zezwolenia na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej sędziego sądu rejonowego, na podstawie podsłuchów.

Odmowa zatajenia akt sprawy przed obwinionym

Miesiąc wcześniej, bo 28 kwietnia br., Izba Odpowiedzialności Zawodowej w składzie sędziego Marka Siwka nie uwzględniła wniosku prokuratora, aby akta postępowania w sprawie sędziego F. nie zostały udostępnione obwinionemu i jego pełnomocnikowi. Powodem była tajemnica postępowania związana z faktem, że dowody w sprawie stanowiły materiały służb specjalnych.

Jak uzasadniał sędzia Siwek, Sąd Najwyższy, przed którym toczy się postępowanie o uchylenie immunitetu, a więc postępowanie o charakterze represyjnym, musi mieć możliwość zapewnienia sędziemu, którego ono dotyczy, podstawowych gwarancji procesowych, związanych z realizacją formalnego i materialnego prawa do obrony. Jedną z takich gwarancji na poziomie ustawowym jest możliwość kontroli zastrzeżenia prokuratora dokonanego na podstawie art. 80 par. 2f ustawy o ustroju sadów powszechnych, która nie może mieć charakteru iluzorycznego. A więc musi za podstawę decyzji przyjmować konkretne, rzeczywiste okoliczności, które istnieją w sprawie, a które jednocześnie przekonują o tym, że dobro postępowania przygotowawczego dozna uszczerbku w razie udostępnienia akt sędziemu.

O uszczerbku dla postępowania przygotowawczego można natomiast mówić wówczas, kiedy nie będzie ono mogło zrealizować celów określonych w art. 297 k.p.k., bądź gdy realizacja tych celów będzie w znacznym stopniu utrudniona.

Zarzuty prokuratury

Prokurator, skierował do Sądu Najwyższego wniosek o podjęcie uchwały w przedmiocie zezwolenia na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej sędziego sądu rejonowego za przestępstwa z art. 233 par. 1 i 6 k.k. (fałszywe oświadczenie) oraz  art. 56 par. 1 k.k.s. (zatajenie dochodów w oświadczeniu podatkowym).

Według ustaleń CBA sędzia miał prowadzić nieformalną działalność w postaci porad prawnych. Także odpłatnych. Wniosek o zezwolenie na uchylenie immunitetu składał się z rozłożonych na kilka lat zarzutów:

  • Udzielania porad prawnych, co naruszało zasady etyki sędziowskiej,
  • Popełnienie przestępstwa karno-skarbowego w postaci ukrycia dochodów i nieujawnieniu ich w deklaracji podatkowej.

 

SN odmawia zezwolenia

Izba Odpowiedzialności Zawodowej SN nie uznała, aby dowody przedstawione przez prokuratora, były wystarczające do postawienia w stan oskarżenia sędziego.

Czytaj też: SN: Znieważenia nie było, sędzia ma prawo nawet do niewinnego mówić „oskarżony”

Jeśli idzie o zarzut nieujawnienia działalności poradniczej, to żaden przepis nie nakazuje samo-denuncjacji. Wpisanie przez sędziego do deklaracji podatkowej, że osiąga dochody w nielegalny sposób, powodowałoby oskarżenie karne.

Jeśli zaś chodzi o materiały CBA to były one zbierane legalnie, ale mogą stanowić dowód w sprawie, jeśli uszczerbek dla przychodu Skarbu Państwa przekracza pewien limit. A ten uszczerbek finansowy był niewielki, więc nie może być dowodem w sprawie o przestępstwo skarbowe – uznał SN.

Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Zezwolenie na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności karnej, a kwestia zawieszenia go w czynnościach służbowych >

Z wykroczeniem skarbowym mamy bowiem do czynienia, gdy kwota niezapłaconego podatku nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia, to nie mamy wykroczenia. Kwota niezapłaconego podatku powyżej tego limitu stanowi przestępstwo.

Sędzia zaś nie odpowiada za wykroczenia, i w związku z tym SN odmówił postawienia sędziego przed sądem karnym. To sprawa z zakresu etyki sędziowskiej, a nie immunitetowa – stwierdził sędzia sprawozdawca.

 

Sygnatura akt I ZI 18/22, uchwała Izby Odpowiedzialności Zawodowej SN z 5 lipca 2023 r.