Sąd Najwyższy odmówił w piątek 10 sierpnia br. podjęcia uchwały w sprawie dopuszczalności zmiany przez sąd prawomocnego postanowienia komornika sądowego o kosztach postępowania egzekucyjnego.  W sytuacji, gdy celem zmiany jest usunięcie spostrzeżonych uchybień polegających na doliczeniu przez komornika do opłaty egzekucyjnej stawki podatku od towarów i usług.

Sąd Okręgowy w Poznaniu skierował zagadnienie prawne do Sądu Najwyższego, nie będąc pewnym, czy nadal obowiązują uchwały z 2017 roku (m.in. z 27 lipca 2017 r., sygn. III CZP 97/16). Co prawda w uchwale trzech sędziów z 19 kwietnia 2007 r., sygn. III CZP 16/07*, SN stwierdził, że sąd może na podstawie art. 759 § 2 kodeksu postępowania cywilnego* z urzędu zmienić prawomocne postanowienie komornika, którym wadliwie ustalono wysokość opłaty egzekucyjnej, ale kontrowersje pozostały, a wręcz spór został rozbudzony. Jak czytamy w pytaniu prawnym uchwała ta spotkała się z krytyką w doktrynie, zaś w orzecznictwie sądów powszechnych nadal występują rozbieżności. Prof. Feliks Zedler z Uniwerystetu Adama Mickiewicz w Poznaniu stwierdził, że nie można uchylać lub polecać uchylenia czynności, w wyniku której osoba uprawniona nabyła jakieś prawo. SN w piątek kolejny raz nie zgodził się z tym poglądem i podtrzymał swoją linię orzeczeniczą.

Błąd trzeba naprawić

- Nie ma potrzeby odstąpienia od tej linii orzecznictwa - podkreślił sędzia sprawozdawca Krzysztof Strzelczyk. - Sądy muszą reagować na błędy komorników, nawet po roku.

Jak wyjaśniał sędzia Strzelczyk sąd sprawuje szeroki nadzór nad pracą komornika. I kodeks postępowania cywilnego zapewnia stosowanie zasady legalizmu w działaniach komornika, który, jako funkcjonariusz publiczny jest uprawniony do stosowania przewidzianych w ustawie środków przymusu w celu zapewnienia wykonania orzeczeń sądowych. Zwłaszcza taka kontrola jest potrzebna, gdyż komornik sam dla siebie szacuje wynagrodzenia za czynności egzekucyjne.

Tło problemu

Problem powstał na tle następującej sprawy Sąd Rejonowy zmienił postanowienie komornika, który podwyższył swoją opłatę o stawkę VAT i sąd ustalił koszty postępowania egzekucyjnego – odpowiednio – na 183,42 zł (w tym, 165,42 zł w zakresie opłaty stosunkowej) oraz obciążające dłużnika na kwotę 165,42 zł.

Postępowanie egzekucyjne zakończyło się umorzeniem na wniosek wierzyciela.

Nie ma możliwości doliczenia VAT

Doliczenie do opłaty egzekucyjnej podatku VAT sąd uznał za nieprawidłowe, takiej możliwości nie przewiduje bowiem ani ustawa o komornikach sądowych i egzekucji, ani inne przepisy. W konsekwencji, uznając, że przepis art. 759 § 2 kpc na to pozwala, w trybie nadzoru sąd I instancji usunął dostrzeżone nieprawidłowości poprzez umniejszenie opłat egzekucyjnych o doliczoną przez komornika stawkę podatku VAT.

Z rozstrzygnięciem tym nie zgodził się komornik, podnosząc w zażaleniu, że doliczenie podatku VAT było prawidłowe, bo znajdowało oparcie w ustawie o VAT.

Sygnatura akt III CZP 28/18

----------------------------------------------------------
* Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu.