Z dniem 9 listopada 2015 r. wejdzie w życie ustawa z 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz ustawy o fundacjach (Dz. U. poz. 1339). Celem nowelizacji jest uporządkowanie i usystematyzowanie regulacji w zakresie współpracy finansowej oraz pozafinansowej organów administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi.

Nowe przepisy doprecyzowują definicję organizacji pozarządowej, wyłączając z jej zakresu przedmiotowego przedsiębiorstwa, instytuty badawcze, banki i spółki prawa handlowego będące państwowymi lub samorządowymi osobami prawnymi. W wyniku nowelizacji katalog zadań publicznych, w ramach których może być prowadzona działalność pożytku publicznego, poszerzony został o działania na rzecz integracji cudzoziemców, na rzecz dzieci i młodzieży oraz udzielanie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego. Do istniejącej już sfery "ochrona i promocja zdrowia" włączono działalność leczniczą w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 618, ze zm.). Określone zostały również zasady dotyczące udostępniania informacji publicznej przez organizacje pozarządowe, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym.

Regranting

Nowelizacja wprowadza procedurę zlecania zadań z zastosowaniem tzw. regrantingu, polegającego na przekazaniu otrzymanej przez organizację pozarządową lub podmiot wymieniony w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 1118, ze zm.) dotacji (za wiedzą i zgodą organu, który udzielił dotacji) innym organizacjom (tzw. realizatorom projektu) w celu realizacji zadania publicznego. W związku z wprowadzeniem regulacji dotyczącej zlecania zadań z wykorzystaniem formy tzw. regrantingu wprowadzono w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie definicje pojęć "projekt", "operator projektu" oraz "realizator projektu".

Ustawa rozszerza także katalog przesłanek, które stanowić mogą podstawę pozbawienia organizacji statusu organizacji pożytku publicznego (OPP). Ponadto wprowadza zakaz wzywania do przekazywania oraz przekazywania przez OPP, które zostały uwzględnione w wykazie prowadzonym przez ministra właściwego ds. zabezpieczenia społecznego, środków pochodzących z 1% na rzecz OPP, które nie zostały uwzględnione w tym wykazie. Nowe przepisy wskazują również, że prowadzona przez OPP promocja powinna zawierać w szczególności informację na temat jej finansowania ze środków z 1% podatku. Natomiast programy komputerowe umożliwiające podatnikowi podatku dochodowego od osób fizycznych wypełnienie zeznania podatkowego zawierać muszą, zgodnie z nowymi przepisami, informację o możliwości swobodnego wyboru i przekazania 1% podatku dochodowego od osób fizycznych OPP albo o braku swobodnego wyboru i przekazania 1% podatku dochodowego od osób fizycznych OPP.

Ustawa wprowadza również inne istotne zmiany w obowiązujących przepisach prawnych, w tym m.in.:

  • nakłada na ministrów oraz wojewodów obowiązek przyjęcia, w drodze zarządzenia, rocznych lub wieloletnich programów współpracy z organizacjami pozarządowymi (po zasięgnięciu opinii organizacji),
  • tworzy Fundusz Wspierania Organizacji Pożytku Publicznego (państwowy fundusz celowy, którego dysponentem będzie minister właściwy ds. zabezpieczenia publicznego),
  • zakazuje równoczesnego podejmowania i prowadzenia więcej niż jednej kontroli wobec tej samej OPP oraz wskazuje, że czas trwania wszystkich kontroli nie może przekraczać w jednym roku kalendarzowym 24 dni roboczych (przedłużenie czasu trwania kontroli wymaga uzasadnienia na piśmie),
  • wskazuje, że co najmniej połowę składu Rady Działalności Pożytku Publicznego stanowić powinni przedstawiciele organizacji pozarządowych, związków i porozumień pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy,
  • wprowadza obowiązek tworzenia przez marszałka województwa, w terminie 2 miesięcy od dnia wpłynięcia wniosku podpisanego przez przedstawicieli przynajmniej 50 organizacji pozarządowych, Wojewódzkiej Rady Działalności Pożytku Publicznego.