To nie tylko moja ocena, ale również stanowisko podzielane przez wiele koleżanek i kolegów: kondycja zawodu radcy prawnego i samorządu radcowskiego nigdy nie była lepsza niż dziś. Radca prawny postrzegany jest zarówno przez obywateli, biznes, jak i przedstawicieli innych zawodów jako profesjonalista o interdyscyplinarnych umiejętnościach i kompetencjach. Posiada także najszersze możliwości świadczenia pomocy prawnej w różnorodnych formach.
Jeśli chodzi o samorząd, wystarczy spojrzeć na liczby: jesteśmy największym samorządem prawniczym w Polsce, skupiającym ponad 57 000 radców prawnych i aplikantów radcowskich. Dla porównania dwadzieścia lat temu, gdy zaczynałem swoją aktywność w samorządzie radcowskim, było nas dwa razy mniej - w ciągu dwóch dekad podwoiliśmy liczebność– wzmocniliśmy rynek usług prawnych o kilkadziesiąt tysięcy wykształconych pełnomocników!
Poza tym w ostatnich latach samorząd radców prawnych przeszedł wiele przemian: organizacyjną, technologiczną oraz pokoleniową. Średnia wieku radcy prawnego w Polsce stale się obniża, aktualnie połowa wszystkich radców prawnych w Polsce ma mniej niż 45 lat, co niesie określone konsekwencje dla naszej organizacji wewnętrznej. Z każdym rokiem rośnie też świadomość społeczna zawodu radcy prawnego, między innymi dzięki naszym kampaniom promującym zawód. Natomiast najważniejsze jest to, że pozycja zawodu i samorządu wynika z zaangażowania wszystkich radców prawnych, którzy na co dzień rzetelnie wykonują swoje obowiązki zawodowe, edukacyjne, ale też podejmują liczne bezinteresowne działania w interesie społecznym. Za to jesteśmy doceniani i zauważani zarówno wśród klientów, jak i na szczeblu krajowym i międzynarodowym. I za to chcę dzisiaj podziękować wszystkim koleżankom i kolegom.
Zmiany – tak, rewolucja – nie
W Krajowej Izbie Radców prawnych wychodzimy z założenia, że w czasach dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości nie ma miejsca na stagnację, dlatego ciągle szukamy lepszych rozwiązań i szans na rozwój. Planujemy zwiększenie naszych aktywności w kluczowych obszarach. Ciągle rozwijamy nowoczesną platformę szkoleniową e-KIRP, na której rozbudowujemy bibliotekę multimedialnych szkoleń, z której korzystają tysiące radców prawnych. Na pewno będziemy kontynuować ucyfrowienie naszego samorządu, budujemy zupełnie nowy Centralny System Obsługi Radców Prawnych, czyli nowoczesną, informatyczną architekturę do obsługi całego samorządu. Ponadto, jesteśmy na etapie wdrażania aplikacji mObywatel w zakresie legitymacji radcowskiej. Wzmacniamy także naszą markę - aktualnie pracujemy nad odświeżeniem całego systemu identyfikacji wizualnej KIRP.
Przed nami także zmiany w aplikacji. Przyjęliśmy założenia dotyczące zwiększenia liczby godzin online w ramach aplikacji radcowskiej, co ułatwi młodym prawnikom połączenie nauki na aplikacji ze zdobywaniem doświadczenia zawodowego. Zakładamy również zmniejszenie liczby kolokwiów, dostosowując je do formuły, którą znamy z egzaminu radcowskiego oraz zwiększenie liczby godzin do swobodnej dyspozycji izb okręgowych, co pozwoli im bardziej elastycznie kształtować program aplikacji i dostosować go do potrzeb swoich aplikantów. To krok w kierunku większej specjalizacji aplikantów w konkretnych dziedzinach, zdobywania praktycznego doświadczenia, przy utrzymaniu jakości zajęć szkoleniowych.
Zobacz nagranie szkolenia w LEX: Jak założyć własną kancelarię prawną krok po kroku >
Istotnym celem naszego działania w kolejnym roku istnienia samorządu radców prawnych, który dziś się rozpoczyna, jest opracowanie i przedłożenie zmian ustawowych, które wyraźnie przyczynią się do poprawy wykonywania przez radców prawnych czynności zawodowych, rozwoju zawodu, ale także zapewnią coraz lepsze zabezpieczenie interesu prawnego obywateli. Podjęliśmy prace w tym zakresie, które dotyczą zarówno wprowadzenia nowych form wykonywania zawodu, zastrzeżenia nazwy „kancelaria prawna”, wprowadzenia nowych czynności zastrzeżonych dla radców prawnych, np. poświadczania odpisów dokumentów nie tylko w toku postępowania.
Czytaj też: Pełnomocnik musi uważać na wnioski dowodowe - zawarte w uzasadnieniu mogą być pominięte >
Radcowie coraz bardziej rozpoznawalni
W ostatnim latach zauważamy zmianę sposobu postrzegania radcy prawnego w Polsce i rosnącą świadomość społeczną tego zawodu. To nie przypadek, ale też efekt naszych starań, na które kładziemy duży nacisk: promocji zawodu i edukowania społeczeństwa, jaką pomoc można otrzymać od radcy prawnego w konkretnych życiowych sytuacjach. Właśnie ruszyła kolejna odsłona naszej kampanii informacyjnej - spoty promujące zawód radcy prawnego były wyświetlane w telewizji, w kinach, emitowane w radiu a od 1 lipca są wyświetlane na ekranach w pociągach dalekobieżnych. W ramach całej tegorocznej kampanii promującej zawód i portal szukajradcy.pl planujemy dotrzeć, tylko w tym roku, do 18 mln dorosłych Polaków.
Poza tym rozmawiamy z Polkami i Polakami osobiście – w najbliższych tygodniach m.in. w ramach kolejnej edycji Tour de Konstytucja czy Pol’n’Rock Festival. Te spotkania służą edukacji prawnej i obywatelskiej, mówimy sporo o tym, czym są prawa obywatelskie, dlaczego są ważne, dlaczego warto korzystać choćby z podstawowego przywileju, jakim jest głosowanie w wyborach powszechnych. Ubiegłe lata pokazały olbrzymi sens tego typu spotkań, które są pouczające i wartościowe nie tylko dla obywateli, mieszkańców dużych i mniejszych miejscowości, ale także dla członków naszego samorządu.
Wreszcie nie zapominajmy o niezwykle istotnych działaniach pro publico bono, których realizujemy tak wiele, że nie ma szans powiedzieć o wszystkich – wspomnę tylko o unikalnym w skali kraju Centrum Koordynacji Pomocy Prawnej, które uruchomiliśmy po wybuchu wojny w Ukrainie i które nadal skutecznie działa. Dotąd poradami prawnymi, reprezentacją przed urzędami i zwyczajną rozmową pomogliśmy tysiącom osób i będziemy to robić tak długo, jak będzie potrzeba.
Wymagające warunki działania
Radcowie prawni zawodowo rozwiązują problemy klientów, więc radzą sobie z każdą przeszkodą. Ale jak wszyscy wiemy, jest kilka spraw, które nie ułatwiają nam zadania. Jedną z nich, o czym mówimy od dawna, jest wysokość stawek za tzw. „urzędówki”. Z niezrozumiałych dla nas powodów od lat są na bardzo niskim poziomie, a jakby tego było mało, stawki za sprawy z urzędu są dwukrotnie niższe niż stawki dla pełnomocników z wyboru. Tu na szczęście Ministerstwo Sprawiedliwości uznało nasze argumenty i niedawno otrzymaliśmy z resortu informację, że Ministerstwo przygotuje projekt rozporządzenia, wyrównującego stawki za urzędówki do poziomu stawek za pełnomocnictwo z wyboru. To pierwszy krok w dobrą stronę, ale pamiętajmy, że na to rozwiązanie muszą być jeszcze zabezpieczone środki finansowe, co będzie nie lada wyzwaniem. Cały system wynagrodzeń pełnomocników oraz nieodpłatnej pomocy prawnej wymaga reformy i przystosowania do obecnej rzeczywistości.
Pracy radcy prawnego dziś nie ułatwia też nieuporządkowany proces legislacyjny. Powstaje wiele nowych przepisów, a do tego są często pisane na kolanie i uchwalane w pośpiechu, bez konsultacji społecznych. To sprawia, że chwilę po ich wejściu w życie pojawiają się kolejne nowelizacje. Nie tak powinna wyglądać stałość i pewność prawa, o czym mówiliśmy wyraźnie podczas zakończonego niedawno III Kongresu Prawników Polskich.
To, co wielu radców i przede wszystkim obywateli naszego kraju odczuwa boleśnie na własnej skórze, to przewlekłość postępowań sądowych. Nawet stosunkowo proste sprawy trwają w sądzie po kilka lat, terminy kolejnych rozpraw potrafią być wyznaczane raz na rok, co utrudnia pracę wszystkim: pełnomocnikom, ale także sędziom i prokuratorom. Ale w dniu naszego święta nie chciałbym narzekać za dużo. Radcowie prawni są od pokonywania problemów i robią to świetnie, natomiast my jako organy samorządu jesteśmy od tego, żeby możliwie skutecznie wpływać na warunki wykonywania zawodu. I na tym się koncentrujemy.
Zobacz w LEX: Raport "Polscy prawnicy przed TSUE: 2004-2022" >