Zgodnie z nowelizacją ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, przyjęcie do domu pomocy społecznej bez zgody osoby zainteresowanej, a za zgodą jej przedstawiciela ustawowego, będzie wymagać orzeczenia sądu opiekuńczego o skierowaniu do takiego domu. Nowe przepisy dostosowują polskie prawo do wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz Trybunału Konstytucyjnego.
Ustawa wprowadza też obowiązek okresowego badania stanu zdrowia psychicznego osoby przebywającej w domu pomocy społecznej, jeśli chodzi o uzasadnienie jej pobytu w takiej placówce. Badania przeprowadzane będą co najmniej raz na sześć miesięcy.
W regulacji uwzględniono także możliwość wystąpienia - również przez osobę ubezwłasnowolnioną - o zmianę orzeczenia o przyjęciu do domu pomocy społecznej. Ponadto osoba, która nie wyrazi zgody na dalszy pobyt w domu pomocy społecznej, będzie mogła wystąpić z wnioskiem o zniesienie obowiązku przebywania w nim.
Aby zapewnić lepszą ochronę prawną osobie, kierowanej bez jej zgody do szpitala psychiatrycznego (albo domu pomocy społecznej lub przebywającej w danej placówce), wprowadzono obowiązek ustanowienia adwokata lub radcy prawnego z urzędu. Sąd będzie miał również obowiązek ustanowienia adwokata lub radcy prawnego z urzędu, jeżeli uzna jego udział za potrzebny, a osoba, której postępowanie dotyczy, nie będzie zdolna do złożenia odpowiedniego wniosku.
Po poprawce zaproponowanej przez Senat i przyjętej przez Sejm, nowelizacja przewiduje też, że wyrażenie zgody przez przedstawiciela ustawowego na przyjęcie osoby małoletniej do domu pomocy społecznej wymaga zezwolenia sądu opiekuńczego, nawet jeśli osoba ta pozostaje pod władzą rodzicielską.
Zgodnie z nowymi przepisami osoba, która musi poddać się leczeniu odwykowemu, będzie mogła złożyć wniosek o zmianę przez sąd postanowienia, jeśli chodzi o rodzaj zakładu leczenia odwykowego.
Ustawa wprowadza też konieczność monitorowania pomieszczeń, w których przetrzymywane są osoby, wobec których stosuje się izolację jako środek przymusu bezpośredniego.
Ponadto regulacja wprowadza zmiany wynikające z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, dotyczącego przepadku przedmiotów i narzędzi niebędących własnością sprawcy. Sąd będzie mógł orzec przepadek rzeczy, jeżeli ich właściciel lub inna osoba uprawniona - nie zachowując ostrożności wymaganej w danych okolicznościach - przewidywała albo mogła przewidzieć, że mogą one służyć lub być przeznaczone do popełnienia wykroczenia.(PAP)
autor: Olga Zakolska
ozk/ malk/