Ustawodawca nowelizując we wrześniu 2021 r. art. 165 par. 2 Kodeksu postępowania cywilnego (ustawa z 11 sierpnia 2021 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. 2021 poz. 1655) przy jednoczesnej liberalizacji tego przypisu w zakresie możliwości skorzystania z operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z 24 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (a nie jak do tej pory tylko operatora wyznaczonego tj. Poczty Polskiej), z drugiej strony, jak się wydaje, nie do końca świadomie, istotnie ograniczył korzystanie z tego przepisu w zakresie możliwości zachowania terminu do wniesienia pisma.
Paczka z dokumentami to nie przesyłka polecona
Od 24 września 2021 r. ustawodawca w przepisie art. 165 par. 2 k.p.c. wyrażenie „(…) w formie przesyłki pocztowej (…)” zamienił na „(…) w formie przesyłki poleconej”, co oznacza, że tylko nadanie pisma do sądu w formie przesyłki poleconej korzysta z dobrodziejstwa zachowania terminu do wniesienia pisma do sądu w rozumieniu art. 165 par. 2 k.p.c. Okazuje się, że poprzez tę drobną zmianę, ustawodawca wyłączył z zastosowania art. 165 par. 2 k.p.c. paczki pocztowe w rozumieniu Prawa pocztowego, co ma niebagatelne znaczenie w przypadku nadawania do sądu pism z licznymi załącznikami w sprawach o skomplikowanym stanie faktycznym. W przypadku jeszcze konieczności dołączenia odpisów (jak np. przy pozwie) takie przesyłki niejednokrotnie ważą kilka lub nawet kilkanaście kilogramów.
Czytaj w LEX: Sieradzka Małgorzata, Nowe zasady wysyłania pism w postępowaniu cywilnym >
Jak stanowi k.p.c. w art. 165 par. 2 w brzmieniu od 24 września 2021 r.: „Oddanie pisma procesowego w formie przesyłki poleconej w polskiej placówce pocztowej operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe lub w placówce podmiotu zajmującego się doręczaniem korespondencji na terenie Unii Europejskiej jest równoznaczne z wniesieniem go do sądu.”.
Czytaj: SN rozwikłał niejasne terminy procesowe związane z pandemią Covid-19>>
Cena promocyjna: 44.25 zł
Cena regularna: 59 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 53.1 zł
Cel był słuszny, błąd przy okazji
Główny cel nowelizacji k.p.c. w zakresie tego przepisu był taki, żeby zapewnić możliwość składania do sądu pism za pośrednictwem nie tylko „operatora wyznaczonego”, czyli Poczty Polskiej, ale wszelkich operatorów pocztowych w rozumieniu ustawy Prawo pocztowe.
Idea oczywiście całkowicie słuszna. Takie rozwiązanie już od dłuższego czasu funkcjonuje w Kodeksie postępowania karnego (od 9 listopada 2013). Natomiast przy okazji nowelizacji art. 165 par. 2 k.p.c. w zakresie operatora pocztowego nasz ustawodawca postanowił, jak to określił w uzasadnieniu do projektu nowelizacji „umocnić pewność obrotu i sprzyjać sprawności postępowania sądowego”, poprzez uszczegółowienie art. 165 par. 2 k.p.c., że oddanie pisma tylko w formie przesyłki poleconej zachowuje termin. Uzasadnienie do nowelizacji k.p.c. można odnaleźć na stronach sejmowych pod adresem https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=1222.
Wedle ustawodawcy taka zmiana „nie zaburzy obecnie funkcjonującej praktyki, która odzwierciedla stosowanie przez strony i pełnomocników formy listu poleconego”, natomiast nadawanie pism w formie listu poleconego oznacza, że operator przyjmując taką przesyłkę do doręczenia, zobowiązuje się do traktowania jej z należytą starannością, a wedle definicji z samej ustawy Prawo pocztowe, jest ona „przemieszczana i doręczana” w sposób zabezpieczający ją przed utratą, ubytkiem zawartości lub uszkodzeniem.
Czytaj w LEX: Wiśniewski Paweł, Usuwanie braków formalnych pisma procesowego >
Paczka wyłączona z definicji przesyłki poleconej
Podniesione w uzasadnieniu nowelizacji argumenty oczywiście są jak najbardziej godne pochwały. Umknęło jednak naszemu ustawodawcy, że spod definicji przesyłki poleconej zawartej w ustawie - Prawo pocztowe wyłączona jest, tak często stosowana przez pełnomocników w obrocie, paczka pocztowa. Przesyłka polecona definiowana jest bowiem w ustawie - Prawo Pocztowe jako „przesyłka listowa”, natomiast definicja paczki pocztowej wprost wskazuje, że paczka pocztowa nie jest przesyłką listową. Co na poziomie definicji oznacza, że paczka pocztowa formalnie wedle ustawy Prawo pocztowe nie jest przesyłką poleconą, skoro tylko przesyłka listowa może nią być.
Teoretycznie – wedle definicji ustawowej przesyłka polecona nie ma ograniczenia wagowego. W praktyce jednak Poczta Polska przyjmuje przesyłki polecone ważące maksymalnie 2 kg, zapewne ze względu na brzmienie art. 45 ust. 1 pkt 1) lit. a) Prawa pocztowego dotyczącego świadczenia przez Pocztę Polską usługi powszechnej nadawania listów poleconych o wadze maksymalnie do 2 kg. Natomiast wszystkie listy ważące powyżej 2 kg kwalifikowane są przez Pocztę Polską automatycznie jako paczka pocztowa.
Osiągnięcie przez pismo w skomplikowanej sprawie wraz z załącznikami wagi przewyższającej 2 kg nie jest trudne, szczególnie w sprawach gospodarczych, w których niejednokrotnie konieczne jest załączenie setek stron dowodów z dokumentów. Sprawa robi się szczególnie dotkliwa, w kontekście wagi takiej przesyłki, w przypadku wymogu nadania także odpisów pisma wraz z załącznikami, chociażby przy składaniu pozwu.
W końcówce roku, kiedy wielu pełnomocników mierzy się z koniecznością złożenia pozwów, aby zdążyć przed upływem terminów przedawniania, które co do zasady przypadają na ostatni dzień roku kalendarzowego zgodnie z art. 118 kodeksu cywilnego (poza przypadkami, gdy termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata), zachowanie terminu poprzez nadanie przesyłki drogą pocztową jest kluczowe.
Czytaj: Kończy się rok - ostatni dzwonek na dochodzenie swoich roszczeń>>
Pozbawienie waloru zachowania terminu przez paczkę pocztową wydaje się być niezamierzonym niedopatrzeniem ustawodawcy, które niejednokrotnie może być dotkliwe w skutkach. Okazuje się, że często chęć nadmiernego uszczegółowiania i ulepszania dobrze funkcjonujących regulacji niesie za sobą nieprzewidziane, negatywne dla obrotu skutki.
AUTOR: MACIEJ WAŁEJKO, ADWOKAT, KANCELARIA WOJCIECHOWSKI, SPRINGER I WSPÓLNICY