Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa została powołana do stawania przed sądami w procesach cywilnych wytaczanych Skarbowi Państwa. Radcowie prokuratorii działają w oparciu o przepisy prawa i decyzje kierunkowe, wydawane przez poszczególne resorty lub inne instytucje, które decydują, czy chcą uznać roszczenie, czy też zamierzają się bronić. Prokuratoria w imieniu Skarbu Państwa wytacza też sprawy przeciwko podmiotom publicznym i prywatnym.
W sprawozdaniu za 2014 r. dla Sejmu napisano, że zarejestrowane w tym czasie roszczenia wobec Skarbu Państwa wynoszą prawie 9,2 mld zł, 30 tys. dolarów i 47,1 mln euro. Prokuratoria walczy o 1,4 mld zł i 945 tys. euro.
W 2014 r. prokuratoria prowadziła ponad 9,2 tys. spraw, z czego 4012 to sprawy nowe. W większości Skarb Państwa występuje jako strona pozwana, w 983 sprawach jako strona bierna (powód, wnioskodawca). Jedynie 1,6 tys. spraw udało się zakończyć w ciągu 2014 r., przechodząc przez etap ich wszczęcia i zamknięcia. Jeden radca Prokuratorii Generalnej w ciągu zeszłego roku miał statystycznie ok. 81 spraw. 3698 spraw udało się w zeszłym roku zakończyć.
Z zakończonych spraw 2462 prokuratoria wygrała, z czego 187 to wygrane częściowe (sąd zasądził nie całą kwotę lub w jakiejś części uznał roszczenie przeciwko Skarbowi Państwa), a przegrała 218, z czego 63 - częściowo. W inny sposób (ugoda, umorzenie sprawy, odrzucenie pozwu bez merytorycznego rozpoznania itp.) zakończyło się 1018 spraw.
W 2014 r. w sprawach przeciwko Skarbowi Państwa, jakie prokuratoria wygrała, oddalono roszczenia na 3,2 mld zł i 966 tys. euro. W 113 procesach przegranych przez prokuratorię sądy zasądziły od Skarbu Państwa prawie 273,5 mln zł i 21 tys. euro. Oznacza to, że prokuratoria była skuteczna w 94,5 proc. przypadków - wylicza sprawozdanie. Skuteczność w sprawach inicjowanych przez prokuratorię wyliczono na 86,2 proc., bo w 262 wygranych sprawach z jej powództwa sądy zasądziły prawie 292 mln zł. W 42 przegranych sprawach w powództwa prokuratorii sądy oddaliły roszczenia na sumę prawie 87,5 mln zł.
W ocenie autorów sprawozdania 1408 spraw będących w toku można uznać za "istotne dla ochrony praw i interesów Skarbu Państwa", bo przedmiot sporu przekracza 1 mln zł. Zarazem zaznaczono, że wiele spraw o wartości sporu niższej niż milion także stanowi zagrożenie dla interesów Skarbu Państwa, z racji swego precedensowego charakteru. Sprawy takie - podkreślono w dokumencie - wymagają dużego nakładu pracy i nierzadko także powoływania zespołów radców prokuratorii - tak było np. w sprawach wynikłych wokół sporów na tle budowy Stadionu Narodowego.
Najczęściej spośród jednostek Skarbu Państwa pozywane są areszty i zakłady karne (1377), potem sądy (628), prezydenci miast (344 razy), wojewodowie (214), organy skarbowe (202), starostowie (179), GDDKiA (172), prokuratury (147), policja (110) i Lasy Państwowe (94), a także ministrowie. Najczęściej resorty: sprawiedliwości (52), Skarbu Państwa (49) i obrony narodowej (37). 82 sprawy dotyczą rozliczeń majątkowych między państwem a Kościołem katolickim, pozostałych po rozwiązanej Komisji Majątkowej.
W sprawozdaniu czytamy, że istotną częścią postępowań z udziałem prokuratorii są sprawy dotyczące tzw. gruntów warszawskich. Ponieważ ustawodawca nie wyznaczył granic czasowych, po których niemożliwe byłoby dochodzenie utraconej własności, prowadzi to do naruszenia pewności obrotu prawnego w zakresie stanu prawnego nieruchomości - wskazano w sprawozdaniu sugerując zarazem rozważenie, czy nie warto ustanowić tu jakiejś daty granicznej. Za "szczególnie dyskusyjne" prokuratoria uznaje dopuszczenie przez sądy handlu tzw. roszczeniami "reprywatyzacyjnymi" oraz działania reaktywowanych osób prawnych (np. przedwojennych spółek - PAP), "których rzeczywisty związek z przedwojennymi właścicielami pozostaje co najmniej wątpliwy".
Urzędnicy prokuratorii odbyli blisko 1600 podróży służbowych, koszt których obliczono na ponad 477 tys. zł, w tym wyjazdy zagraniczne kosztowały ponad 41 tys. zł. W sprawozdaniu kwotę tę uznano za "umiarkowaną". (PAP)
wkt/ itm/