Wyrok był finałem powództwa Piotra Z. (dane zmienione) przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Olsztynie o ustalenie braku odpowiedzialności za zobowiązania z tytułu nieopłaconych składek.

SO: Składki ZUS trzeba płacić

Apelację wniósł Piotr Z. odwołując się od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 9 kwietnia 2021 r. Sąd Okręgowy oddalił odwołanie i zasądził od Piotra Z. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - 10.800 zł.

Skarżący nie kwestionował istnienia zaległości w opłatach składek, ani ich wysokości. Kwestią sporną było natomiast, czy w oparciu o zebrany materiał dowodowy zachodziła bezskuteczność egzekucji oraz czy niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło z winy odwołującego.

Czytaj też: Naruszenie przez sąd obowiązków informacyjnych jako przedmiot zarzutów odwoławczych i kasacyjnych >

Obniżenie standardu bezstronności sędziego

Na rozprawie apelacyjnej 17 listopada 2021 r . odwołujący się podniósł zarzut nieważności postępowania (art. 379 pkt 4 k.p.c.), gdyż sędzia Sądu Okręgowego w Olsztynie T.K., orzekający w sprawie w pierwszej instancji jednoosobowo, powołany został na to stanowisko na skutek rekomendacji Krajowej Rady Sądownictwa, której kształt został określony ustawą z 8 grudnia 2017 r.

Sędzia T.K. odebrał nominację od Prezydenta 6 października 2020 r. O tej nominacji zrobiło się szczególnie głośno, gdy okazało się, że w 2019 r. wpłacił on 12 tys. 500 zł na fundusz wyborczy partii rządzącej oraz starał się o awans bezpośrednio do Sądu Okręgowego w Olsztynie z pominięciem szczebla rejonowego.

W ocenie odwołującego się, z uwagi na obniżenie standardu bezstronności i niezależności sądu w świetle art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (EKPCz), art. 45 ust. 1 Konstytucji RP i art. 47 Karty Praw Podstawowych, zachodzi z tego powodu niedopuszczalność uczestniczenia tego sędziego w składzie sądu, który rozpoznawał sprawę.

Sąd Najwyższy, Naczelny Sąd Administracyjny oraz Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej zajmują jednoznaczne stanowisko, iż Krajowa Rada Sądownictwa, wybrana na podstawie ustawy z 8 grudnia 2017 r., nie jest organem niezależnym od wpływu politycznego.

SA uchyla wyrok z powodu nieważności

Z wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 28 lutego 2022 r., wynika, że "z punktu widzenia Wspólnoty nie jest do przyjęcia sytuacja, w której część obywateli Unii miałaby dostęp do niezawisłego, niezależnego sądu, a inna część takowego dostępu by nie miała, lub miałaby go w obniżonym standardzie. Zaakceptowanie w ramach Wspólnoty standardu dostępu do sądu, który byłby różny w poszczególnych krajach członkowskich byłoby zaprzeczeniem ideałów, dla których ta instytucja powstała.

Wobec tego jednak, że na chwilę zamknięcia rozprawy nie podjęto działań zmierzających do uzdrowienia procesu nominacyjnego, w którym w dalszym ciągu uczestniczy KRS w składzie ukształtowanym na zasadach określonych w ustawie z 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw, sąd przyjął, że zasada pierwszeństwa prawa unijnego, wyprzedza skuteczność wyroków Trybunału Konstytucyjnego. W zakresie w jakim podważają one prawo unijne, co w tej sprawie dotyczy orzeczeń wyłączających kontrolę tego, czy udział w składzie sądzącym sędziego powołanego z udziałem KRS w składzie ukształtowanym na zasadach określonych w ustawie z dnia 8 grudnia 2017 r. zapewnia dostęp do niezawisłego, niezależnego i bezstronnego Sądu.

Nie można – zdaniem Sądu Apelacyjnego - zaaprobować poglądu, że dostęp do sądu obywateli polskich i osób osiadłych na terenie RP, może być w niższym standardzie, niż mieszkańców innych państw członkowskich Unii Europejskiej czy państw stron Konwencji. Zarówno bowiem przepisy prawa unijnego, jak i przepisy Konwencji w każdym kraju, w którym mają zastosowanie, winny mieć taką samą treść i wykładnię.

Obowiązki sędziów

Sąd Apelacyjny zaznaczył, że trzeba w sposób jednoznaczny, ale uprawniony zdefiniować obowiązek sędziów, aby niezależnie od tego, na jakim stanowisku sędziowskim orzekają, dążyli do tego, aby dostęp do sądu obywateli RP miał miejsce w standardzie nie niższym niż w innych państwach członkowskich UE lub w państwach stronach Konwencji. Próba ograniczenia tego standardu przez władzę wykonawczą czy ustawodawczą nie może być akceptowana przez sądy, a bycie w obszarze prawnym Unii Europejskiej i Konwencji stanowi sui genreris to jedną z gwarancji zachowania takiego standardu".

Sąd Apelacyjny uchylił zaskarżony wyrok, zniósł postępowanie w zakresie przeprowadzonej 29 marca 2021 r. rozprawy i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Olsztynie w innym składzie.

Sygnatura akt III A Ua 1032/21, Sąd Apelacyjny w Białymstoku z 28 lutego 2022 r.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.