Michał Malinowski i Rafał Bujalski: W wydanym w marcu wyroku*, TSUE uznał za niezgodną z prawem UE decyzję słowackiego fiskusa odmawiająca nabywcy zwrotu podatku VAT za lata 2004-2006 z uwagi na upływ 5-letniego terminu zawitego od powstania prawa do odliczenia VAT, które to prawo w ustawie słowackiej jest powiązane z powstaniem obowiązku podatkowego. A jak jest u nas? Czy polskie organy podatkowe po przedawnieniu zobowiązań także odmawiały prawa do wystawienia faktury sprzedawcy i odliczenia z niej VAT nabywcy?

Agnieszka Wesołowska: Niewątpliwie, dla podatników działających w oparciu o polskie przepisy wyrok ma duże znaczenie. Co prawda polskie przepisy dotyczące terminu odliczenia VAT są korzystniejsze aniżeli słowackie: zgodnie bowiem z przepisem art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy, prawo do odliczenia przysługuje podatnikowi nie wcześniej niż z momentem otrzymania faktury, co pozwala uznać, że nabywcy będącemu podatnikiem podatku VAT, po spełnieniu przesłanek natury materialnej, przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT w momencie otrzymania faktury, nawet jeżeli od obowiązku podatkowego upłynął okres 5 lat, to jednak nie zmienia to faktu, że kwestia odliczania podatku VAT budziła dotąd wiele wątpliwości interpretacyjnych. Zdarzało się, że pomimo takiego brzmienia przepisów, organy po 5 latach odmawiały prawa do odliczania, W mojej ocenie stanowiło to naruszenie podstawowych zasad wspólnego system podatku VAT, w tym przede wszystkim zasady neutralności. Wyrok w słowackiej sprawie stanowi jednoznaczne potwierdzenie, że organy nie mogą kwestionować prawa do odliczenia po przedawnieniu zobowiązań, ponieważ termin od odliczenia liczy się od otrzymania faktury.

Czy rozstrzygnięcie TSUE będzie oznaczało teraz, że polski podatnik jako nabywca, w każdej sytuacji będzie mógł odliczyć VAT naliczony z faktury wystawionej po upływie terminu przedawnienia?

Jeżeli podatnik będący nabywcą będzie działał uczciwie, to faktycznie uznać należy, że jego prawo do odliczenia podatku VAT po terminie przedawnienia nie może być ograniczone.

Trybunał w omawianym przez nas wyroku wskazał również na warunki, które muszą być spełnione, aby można było dokonać odliczenia: wystawca faktury (sprzedawca) musi wpłacić podatek należny do budżetu, rozliczenie podatku VAT nie może wiązać się z oszustwem podatkowym, a nieodliczenie podatku we właściwym terminie nie może wynikać z braku staranności po stronie nabywcy.

Jaka powinna być ostateczna konkluzja dla polskiego podatnika? Czy w praktyce powinien wystawiać czy nie faktury z podatkiem VAT po upływie terminu przedawnienia?

To trudne pytanie, na które jednak należy odpowiedzieć w taki sposób, że co do zasady podatnik, mimo korzystnego orzeczenia Trybunału o którym rozmawiamy, powinien unikać sytuacji w których faktury wystawiane są po terminie, ponieważ zawsze tego typu sytuacje mogą rodzić zainteresowanie organów podatkowych. Nie zmienia to jednak faktu, że pomimo, iż taka sytuacja związana z późnym wystawieniem dokumentów może być badana czy też sprawdzana, nie może pozbawiać podatnika prawa do odliczenia.

______________________

* Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu.