Ministerstwo Sprawiedliwości rozpoczęło konsultacje społeczne nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego, która ma uregulować na nowo mediację.
Czytaj: Mediacje w umowach między przedsiębiorcami i pracowniczych? MS szykuje zmiany>>
Upowszechnić mediację trzeba
- Cieszymy się, że resort sprawiedliwości chce wzmocnić i upowszechnić mediację. Wiele nowych, zaproponowanych przepisów będzie temu sprzyjało. Dostrzegamy jednak możliwość ulepszenia niektórych regulacji, aby w maksymalnym stopniu zwiększyć szanse na spopularyzowanie mediacji jako sposobu rozwiązywania sporów gospodarczych – mówi Małgorzata Miszkin-Wojciechowska, dyrektorka Centrum Mediacji Lewiatan.
Nowe przepisy wprowadzą de facto obowiązek podjęcia rozmów ugodowych w sprawach gospodarczych. Strona nie będzie mogła uruchomić postępowania przed sądem, jeśli wcześniej nie porozmawia o mediacji i szansach na zawarcie ugody.
Czytaj w LEX: Mediacja w erze Covid-19 (koronawirusa) >
Cena promocyjna: 74.26 zł
|Cena regularna: 99 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Szybkie rozwiązanie konfliktu
- Mediacja skraca czas trwania sporu oraz ogranicza koszty - uważa radca prawny Małgorzata Miszkin-Wojciechowska. - Pozwala oddzielić interesy od emocji, co ma duże znaczenie w szybkim rozwiązaniu konfliktu. Jest to szczególnie ważne dla przedsiębiorców, którzy dzięki wykorzystaniu mediacji mają większe szanse na utrzymanie biznesowych relacji. Po wejściu na salę rozpraw nie ma już współpracy, rodzi się obustronna niechęć. Aby zwiększać poziom zaufania w Polsce, w tym zaufania między przedsiębiorcami, należy promować i wzmacniać kulturę mediacji - dodaje ekspertka Lewiatana.
Czytaj w LEX: Mediacja po reformie KPC >
Propozycje ministerstwa
Nowe propozycje dotyczące mediacji to:
- Obligatoryjny udział stron w przedprocesowym spotkaniu informacyjnym w sprawach gospodarczych.
- Spotkanie informacyjne może prowadzić stały mediator, także poza budynkiem sądu. Za tę pracę otrzyma odrębne wynagrodzenie.
- Sąd kierując strony do mediacji, będzie brał pod uwagę specjalizacje mediatorów.
- Sąd zatwierdza ugodę mediacyjną w terminie 30 dni.
- Każdy pozew w sprawie gospodarczej lub z zakresu prawa pracy kierowany do sądu musi być poprzedzony mediacją potwierdzoną poświadczeniem mediatora.
- Kontraktowe klauzule rozwiązywania sporów między przedsiębiorcami powinny zawierać formułę mówiącą, iż każdy spór przed skierowaniem go na drogę sądową będzie poddany próbie polubownego rozwiązania w trybie mediacji.
- Konieczne jest wprowadzenie sankcji za nieumieszczenie w kontraktach pomiędzy firmami klauzuli rozwiązywania sporów
Nie wszyscy mediatorzy jednak tak optymistycznie jak eksperci Lewiatana oceniają projekt. Na przykład, mediator Jakub Świtluk uważa, że obligatoryjność mediacji w sprawach gospodarczych i pracowniczych (klauzule mediacyjne i obowiązek mediacji przed powództwem) – wydaje się zarysowana zbyt daleko, czy może raczej zbyt ogólnie.
Czytaj w LEX: Mediacja pracownicza. Alternatywna metoda rozwiązywania konfliktów w praktyce >
Co można zmienić?
Projekt nie uwzględnia zróżnicowania sytuacji i podmiotów - twierdzi Switluk. - Nacisk na tzw. spotkania informacyjne nie wydaje się uzasadniony, nie są one wyraźnie bardziej skuteczne (tzn. nie owocują większym odsetkiem faktycznie przeprowadzonych mediacji) niż kierowanie stron do mediacji z posiedzenia niejawnego, które jednocześnie jest mniej angażujące dla sądu, a bardziej bezpieczne dla stron oraz respektujące suwerenność ich decyzji - dodaje.
Ranga koordynatorów ds. mediacji nie może być sprowadzana do roli sekretariatu spotkań informacyjnych (przynajmniej w części SO od dawna zresztą organizowanych zupełnie bez ich udziału), ale poparta merytorycznymi zadaniami i realnymi uprawnieniami zwłaszcza wobec innych sędziów, aby mogli analizować, rozwijać i doskonalić stosowanie mediacji w sądach, bazując nie tylko na osobistym zaangażowaniu, lecz na konkretnych narzędziach - wskazuje mediator.
Czytaj w LEX: Mediacja - korzyści dla pracownika i pracodawcy >
Jednocześnie w ramach projektu rozpoczętego z takim rozmachem, należy zastanowić się nad szeregiem dodatkowych zmian, które – na podstawie lat praktyki mediacyjnej – można uznać za bardzo wskazane - uważa Jakub Switluk. W szczególności takich jak np.:
- wzmocnienie niejawności (poufności) mediacji i zakazu przesłuchania mediatora, przez objęcie nimi także spotkań informacyjnych oraz etapu składania wniosków o mediację, nawet gdyby do niej ostatecznie nie doszło,
- ułatwienie zawierania i zatwierdzania ugód wykraczających poza zakres danej sprawy sądowej (tj. wiele sygnatur i roszczeń niesformalizowanych pozwami ugadzanych po skierowaniu jednej), a także sprecyzowanie "naprawy" ugody z problematycznymi elementami, zamiast zerojedynkowego zatwierdzam -odmawiam, czy
- ułatwienie mediacji online, zarówno w zakresie pracy mediatora, kwestii rozliczeń, jak zwłaszcza zawierania i zatwierdzania ugód w formie elektronicznej,
- możliwość powołania przez sąd na zgodny wniosek stron biegłego, którego opinia miałaby służyć im (oczywiście niewiążąco) w mediacji, zaś w razie braku ugody - wchodziłaby do materiału dowodowego procesu.
Zobacz procedury w LEX:
