Samorządowcy liczyli na przełom w dotychczasowej linii orzeczniczej Naczelnego Sądu Administracyjnego, ale się rozczarowali. NSA 27 sierpnia br. oddalił cztery skargi kasacyjne międzygminnych związków komunikacyjnych i wodociągowych na decyzje wojewody uchylające ich uchwały. Uchwały te dotyczyły wypłacania diet i kosztów podróży etatowym i nieetatowym członkom zgromadzenia związków gminnych m.in. na Śląsku. Do tych spraw stosowano przepisy o dietach radnych, gdyż nie ma przepisów mówiących wprost o sytuacji członków zgromadzeń ( art. 25 ust. 4 i 8 w związku z art. 69 ust. 3 i art. 73a ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym).  Zgodnie z tymi przepisami na zasadach ustalonych przez radę gminy radnemu przysługują diety oraz zwrot kosztów podróży służbowych, a także, iż rada gminy przy ustalaniu wysokości diet radnych bierze pod uwagę funkcje pełnione przez radnego. Jednocześnie przepisy te stanowią, iż do gospodarki finansowej związku międzygminnego stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce finansowej gmin, zaś do zgromadzenia związku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące rady gminy.
Uchwały funkcjonowały już kilka lat, diety były wypłacane, gdyż członkowie zgromadzeń wykonują prace społecznie. A w przypadku  Zgromadzenia Komunalnego Związku Komunikacyjnego z Tarnowskich Gór, Regionalna Izba Obrachunkowa nakazała właśnie zastosowanie przepisów dotyczących radnych.
Wojewoda twierdził, że część członków zgromadzeń pobierała podwójne wynagrodzenia, gdyż części była radnymi lub sprawowała inne funkcje. W ocenie organu nadzoru do składu zgromadzenia nie wchodzą radni, ale członkowie zgromadzenia. Członkowie związku nie są  radnymi w rozumieniu ustawy o samorządzie gminnym, potwierdza to sama ustawa, posługując się pojęciem „członek zgromadzenia", a nie „radny zgromadzenia". Wobec tego  przepisy art. 25 ust. 4 ustawy nie stanowią podstawy prawnej dla podjęcia kwestionowanej uchwały w sprawie diet przysługujących członkom związku międzygminnego. Dopuszczalne jest natomiast przyznanie im zwrotu kosztów podróży.
Wojewódzkie Sądy Administracyjne w czterech sprawach przyznawały rację wojewodzie. W ocenie sądu I instancji „brak jest normy materialnoprawnej upoważniającej zgromadzenie związku międzykomunalnego do przyznawania diet członkom tego zgromadzenia. Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargi kasacyjne. NSA przyjął, iż art. 69 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym regulując instytucję zgromadzenia związku międzygminnego odsyła do odpowiedniego stosowania przepisów dotyczących rady gminy, nie zaś przepisów odnoszących się do radnych. Jednak rada i radni nie są pojęciami tożsamymi, inny jest bowiem ich status prawny. Różna jest też sytuacja prawna radnych i członków zgromadzenia związku międzygminnego, którymi co do zasady są wójtowie gmin uczestniczących w związku. Tym samym nie jest możliwe zastosowanie w odniesieniu do członków zgromadzenia międzygminnego przepisów odnoszących się do radnych.
 NSA przyjął, iż intencją ustawodawcy było pozostawienie sprawy wysokości diet przysługujących członkom zgromadzenia związku międzygminnego do rozstrzygnięcia organom gmin, które w związku tym uczestniczą.
Sygnatura akt II OSK 506/13, II OSK 669/13, II OSK 493/13, II OSK 492/13, wyroki z 27 sierpnia 2013 r.