"Nowe zarządzenie wprowadziło wiele pozytywnych zmian w procedurach poszukiwawczych. Jesteśmy usatysfakcjonowani, że policja wprowadziła nowe rozwiązania po konsultacji z ITAKĄ, uwzględniając przy tym nasze postulaty, które wynikały z doświadczenia poszukiwawczego i bieżącego kontaktu z rodzinami osób zaginionych" – powiedziała Aleksandra Andruszczak-Zin, wicedyrektorka Zespołu Poszukiwań i Identyfikacji Fundacji ITAKA – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych. Zmiany weszły w życie miesiąc temu.
Zarządzenie wprowadziło m.in. nową kategorię zaginięć, jasny tryb postępowania w przypadku porwań rodzicielskich, konkretny termin zlecenia przez policję wykonania badań DNA osoby zaginionej i osoby o nieustalonej tożsamości.
Jak wyjaśniła ITAKA, w zarządzeniu KGP wprowadzono - po raz pierwszy w polskich przepisach - definicję porwania rodzicielskiego. Jest to sytuacja, w której jedno z rodziców lub opiekunów posiadających pełną władzę rodzicielską bez woli i wiedzy drugiego z nich, pod pretekstem krótkotrwałego pobytu wywozi lub zatrzymuje dziecko na stałe, pozbawiając tym samym drugiego rodzica lub opiekuna możliwości utrzymywania z nim kontaktu. Zawiadomienie o zaginięciu dziecka w takim przypadku może zgłosić tylko rodzic.
Do dwóch istniejących dotychczas kategorii, do których mogła zostać zakwalifikowana osoba zaginiona dodano kategorię III. Zalicza się do niej osoby małoletnie, które kolejny raz uciekły z domu rodzinnego, domu dziecka lub ośrodka opiekuńczego, bądź innej tego rodzaju placówki, a także osoby pełnoletnie, które samowolnie oddaliły się ze szpitala psychiatrycznego, domu pomocy społecznej, środowiskowego domu samopomocy lub innej tego rodzaju placówki, w której pobyt został przymusowo orzeczony przez odpowiedni organ. Do zaginięć tej kategorii włączono także osoby małoletnie zaginione w efekcie tzw. porwania rodzicielskiego.
Podział zaginięć na kategorie oznacza w praktyce zróżnicowanie działań poszukiwawczych podejmowanych przez policję (najbardziej intensywne są poszukiwania osób zaginionych zakwalifikowanych do kategorii I).
Poszerzono również zakres czynności poszukiwawczych w zaginięciach kategorii I i II. W przypadku zakwalifikowania do kategorii I dodano m.in. obowiązek zabezpieczenia i analizy zapisów z monitoringów w rejonie miejsca zaginięcia oraz miejsc, gdzie po raz ostatni mogła być widziana osoba zaginiona oraz zlecenia oznaczenia i porównania kodu genetycznego materiału biologicznego pochodzącego od osoby zaginionej z profilami zarejestrowanymi w bazie danych DNA w ciągu 90 dni od przyjęcia zawiadomienia o zaginięciu.
W przypadku zakwalifikowania do kategorii II dodano m.in. obowiązek zlecenia oznaczenia i porównania kodu genetycznego materiału biologicznego pochodzącego od osoby zaginionej z profilami zarejestrowanymi w bazie danych DNA w ciągu 180 dni od przyjęcia zawiadomienia o zaginięciu.
Według Fundacji ITAKA szczególnie istotne jest wskazanie konkretnego terminu, w którym mają zostać zlecone badania genetyczne. "Poprzednie zarządzenie zawierało sformułowanie +niezwłocznie+, co dawało szerokie pole do interpretacji" – tłumaczy Paulina Gluza z Fundacji ITAKA.
Oprócz członka rodziny do osób uprawnionych do zawiadomienia policji o zaginięciu został dodany opiekun prawny oraz przedstawiciel ustawowy osoby zaginionej. Policja zobowiązana jest wydać osobie zgłaszającej zaświadczenie o przyjęciu zawiadomienia o zaginięciu, a w przypadku zaginięcia dziecka, policjant ma obowiązek poinformować zgłaszającego o bezpłatnej całodobowej pomocy świadczonej przez Fundację ITAKA poprzez telefon 116 000 w sprawie zaginionego dziecka i nastolatka.
Z 15 lat do lat 25 wydłużono okres, przez który przechowuje się teczkę poszukiwania w archiwum policyjnym. "Jest to istotna zmiana, gdyż w sprawie mogą pojawić się nowe okoliczności, które łatwiej będzie uwzględnić, jeśli teczka osoby zaginionej będzie nadal znajdowała się w archiwum policji" - podkreśliła Gluza.
Rzecznik KGP Mariusz Sokołowski podkreślił, że kwestia uprowadzeń dzieci jest traktowana priorytetowo. "Cały czas przekonujemy policjantów do tego, aby do spraw zaginięć podchodzili w sposób szczególny. Nawet jeśli podejrzewamy, że osoba sama się oddaliła, że jest to np. kolejna ucieczka z domu, to tak czy inaczej sprawdzamy to do momentu wyjaśnienia" - powiedział PAP Sokołowski. (PAP)