Obniżenie deficytu i progów podatkowych, zwiększenie nakładów na edukację i naukę oraz rozwój infrastruktury komunikacyjnej to tylko niektóre z najważniejszych założeń przyjętego przez Radę Ministrów projektu przyszłorocznego budżetu. Jak zaznaczył premier Donald Tusk dokument ten jest pierwszym autorskim planem finansowym, w którym zapisano przedstawione w expose priorytety rządu.

Rada Ministrów przyjęła wczoraj wstępny projekt ustawy budżetowej na 2009 r., zakładający deficyt 18,2 mld zł przy dochodach 269,9 mld zł. - Jest to ważny moment dla rządu, który po raz pierwszy odpowiada za autorstwo tego dokumentu - stwierdził na konferencji prasowej premier Donald Tusk. Dodał, że priorytetami jego gabinetu były przede wszystkim: nauka (wydatki zaplanowano na 4,6 mld zł, o 18 proc. więcej niż w tym roku), obrona narodowa (25 mld zł, wzrost o około 10 proc.), oświata (36,1 mld zł, wzrost o 7,6 proc.), jak również inwestycje drogowe (m. in. fundusze na program wieloletni).

Do najważniejszych czynników makroekonomicznych wpływających na dochody rząd zaliczył:  wzrost zatrudnienia w gospodarce o 2 proc., realny wzrost PKB o 4,8 proc., poziom inflacji na poziomie 2,9 proc., realny wzrost wynagrodzeń w gospodarce narodowej o 3,6 proc., i wzrost spożycia ogółem o 4,5 proc. Zwolnienie tempa wzrostu PKB do 4,8 proc. wynika z niższej dynamiki inwestycji i spożycia. W związku ze słabszym popytem krajowym zmniejszy się również wkład importu do minus 3,4 proc., natomiast wkład eksportu we wzrost PKB w 2009 r. wyniesie 2,5 proc. Według planów spożycie indywidualne gospodarstw domowych wzrośnie o ok. 5,1 proc.

Przewiduje się, że udział gmin we wpływach z podatku PIT wzrośnie do poziomu 48,6 proc. (w 2008 r. wyniósł 48,3 proc.). Nie ulegnie zmianie natomiast udział jednostek samorządu terytorialnego w podatku CIT.  Dochody podatkowe i niepodatkowe budżetu państwa w 2009 r. wyniosą 269.891.456 tys. zł. Relacja tych dochodów do PKB wyniesie 19,5 proc. Dochody podatkowe wyniosą 252.004.200 tys. zł, czyli o 9,4 proc. więcej niż w 2008 r., a ich relacja do produktu krajowego brutto wzrośnie do 18,2 proc.  Dochody budżetu państwa z podatku od towarów i usług zaplanowano w wysokości 119.600.000 tys. zł. Będzie to o 9,8 proc. więcej niż w 2008 r. Relacja tych dochodów do PKB wyniesie 8,7 proc. Przy szacowaniu tych wielkości brano pod uwagę: realny wzrost spożycia o 4,5 proc., średnioroczny wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w wysokości 2,9 proc. oraz realny wzrost inwestycji o 10,0 proc.

W projekcie ustawy określono, że do budżetu państwa w 2009 r. wpłynie 57.670.000 tys. zł z tytułu podatku akcyzowego. Wpływ na to będzie miała m.in. większa akcyza na papierosy, gaz płynny do napędu silników spalinowych, ulga przysługująca od każdego litra biokomponentu dodanego do benzyny i oleju napędowego.  Zwiększą się również dochody z tytułu podatku od gier – szacuje się, że wyniosą one 1.364.000 tys. zł, czyli o 4,9 proc. więcej niż przed rokiem. Projekt zakłada ponadto wzrost dochodów państwa z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych. Szacuje, że w 2009 r. ukształtują się one na poziomie 33.120.000 tys. zł, czyli o 16,2 proc. więcej niż w 2008 r. Planuje się, że dochody z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych wyniosą 40.250.000 tys. zł.  Projekt budżetu na 2009 r. zakłada, że z tytułu dochodów niepodatkowych (m.in. cło, dywidendy i wpłaty z zysku, dochody jednostek budżetowych, dochody zagraniczne) do budżetu napłynie 17.887.256 tys. zł. Relacja tych dochodów do PKB wyniesie 1,3 proc.

Planowane przychody z prywatyzacji w 2009 r. mają wynieść 12 mld zł, z czego wpływ netto do budżetu państwa może wynieść 6,76 mld zł. Pozostałe środki (5,24 mld zł) będą przeznaczone m.in. na: Fundusz Restrukturyzacji Przedsiębiorców czy tworzenie rezerwy na zaspokojenie roszczeń byłych właścicieli mienia przejętego przez Skarb Państwa. W projekcie ustawy budżetowej na 2009 r. nie uwzględniono wydatków na finansowanie programów i projektów realizowanych przy udziale środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej. Środki te będą dołączone na późniejszym etapie prac nad ustawą. Do uzasadnienia ustawy budżetowej na 2009 r. po raz pierwszy dołączono pełne uzasadnienie projektu budżetu w układzie zadaniowym, jako uzupełnienie dotychczasowego sposobu planowania wydatków.

Przedsięwzięcie dotyczące wdrażania budżetu zadaniowego jest w Polsce – tak jak i w innych krajach wdrażających podobne narzędzia zarządzania finansami publicznymi – wprowadzane w sposób zaplanowany i stopniowy. Jest to niezbędnym wymogiem powodzenia tej reformy, ze względu na jej nowatorstwo, złożoność i szeroki obszar przedmiotowy, a co za tym idzie potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa finansów publicznych. Budżet zadaniowy ma być opracowywany docelowo od 2013 r. jako dokument będący wersją równoległą do budżetu tradycyjnego. Taka prezentacja budżetu ma na celu usprawnienie planowania i zarządzania finansami publicznymi na rzecz bardziej celowego i efektywnego wydatkowania środków publicznych. Uzasadnienie ustawy budżetowej na 2009 r. w układzie zadaniowym to pierwszy krok w tym zakresie.  Zadaniowy plan wydatków na 2009 r. ustalono według 22 podstawowych funkcji państwa, które grupują wydatki wszystkich dysponentów części budżetowych.
Przedstawia się on następująco:

• zarządzanie państwem;
• działalność na rzecz zapewnienia i poprawy bezpieczeństwa wewnętrznego i porządku publicznego;
• działalność edukacyjna, wychowawcza i opiekuńcza państwa;
• zarządzanie finansami państwa;
• ochrona praw i interesów Skarbu Państwa;
• koordynacja polityki gospodarczej kraju;
• gospodarka przestrzenna, wspieranie rozwoju budownictwa i mieszkalnictwa;
• wspieranie kultury fizycznej i sportu;
• kultura i ochrona dziedzictwa narodowego;
• wspieranie rozwoju polskiej nauki;
• działalność na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa zewnętrznego i nienaruszalności granic;
• ochrona i poprawa stanu środowiska;
• zabezpieczenie społeczne i wspieranie rodziny;
• rynek pracy;
• prowadzenie polityki zagranicznej;
• sprawy obywatelskie;
• zapewnienie równomiernego rozwoju kraju;
• działalność państwa na rzecz zapewnienia zasady sprawiedliwości;
• budowa, rozbudowa i utrzymanie infrastruktury transportowej;
• organizacja opieki zdrowotnej i polityka zdrowotna;
• prowadzenie polityki rolnej oraz rybackiej;
• tworzenie i koordynacja polityki;

Ponadto wyodrębniona została oddzielna kategoria o następujących składowych: rezerwa ogólna, rezerwy celowe, subwencja ogólna dla jednostek samorządu terytorialnego oraz środki własne Unii Europejskiej, które nie zostały na tym etapie przedstawione w pełnym układzie zadaniowym.
Łącznie planowane wydatki budżetu państwa wyniosą 288 091 456 tys. zł.