Klauzula wykonalności w formie pieczęci

Od 10 kwietnia 2014 r. nadawanie klauzul wykonalności orzeczeniom sądu lub referendarza sądowego oraz ugodom zawartym przed sądem następować będzie bez spisywania odrębnej sentencji, a jedynie poprzez umieszczenie na tytule egzekucyjnym klauzuli wykonalności opatrzonej podpisem sędziego lub referendarza sądowego.

 

Zmiana to efekt wejścia w życie ustawy z dnia 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. poz. 293), opublikowanej w dniu 10 marca 2014 r.

Konieczność zmiany podyktowana była wyrokiem Trybunał Konstytucyjnego z dnia 22 listopada 2010 r. (P 2/08, Dz. U. z 2010 r. Nr 229, poz. 1503, OTK-A 2010/9/105), w którym Trybunał uznał za niezgodny z Konstytucją § 182 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 lutego 2007 r. Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz. U. z 2007 r., Nr 38, poz. 249 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2009 r. Zakwestionowany przepis dopuszczał możliwość nadania klauzuli wykonalności orzeczeniu sądowemu i ugodzie sądowej bez wydawania oddzielnego postanowienia w tym przedmiocie, chyba że klauzula miała być nadana na rzecz osoby lub przeciwko osobom, które nie były wymienione w tytule egzekucyjnym jako uprawnione lub zobowiązane albo tytuł egzekucyjny został wydany w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Wspomniany wyrok Trybunału Konstytucyjnego spowodował rozbieżności w praktyce sądów dotyczące potrzeby wydawania oddzielnego postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności. Ponieważ Trybunał Konstytucyjny zakwestionował regulację zawartą w § 182 Regulaminu urzędowania sądów powszechnych jedynie ze względu na umiejscowienie jej w rozporządzeniu, a nie w ustawie, nie podważył zaś dopuszczalności uproszczonego trybu nadawania klauzuli, to zasadne było umieszczenie omawianej regulacji w k.p.c.

Zgodnie z ustawą zmieniającą, jeżeli tytułem egzekucyjnym jest orzeczenie wydane w elektronicznym postępowaniu upominawczym, postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności jest wydawane bez spisywania odrębnej sentencji, przez umieszczenie klauzuli wykonalności w systemie teleinformatycznym i opatrzenie jej podpisem elektronicznym sędziego albo referendarza sądowego, który wydaje postanowienie.

Po zmianach nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, który nie pochodzi od sądu, będzie dokonywane – tak jak dotychczas – w drodze odrębnego postanowienia, zaś klauzula będzie umieszczana na tytule egzekucyjnym przedstawionym przez strony.

W nowelizacji wprowadzono również do k.p.c. nowy przepis art. 794², który w sposób wyraźny potwierdza dotychczasową praktykę, iż postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności wydane na posiedzeniu niejawnym będzie doręczane wyłącznie wierzycielowi. Jeżeli tytuł egzekucyjny będzie miał postać elektroniczną, to doręczenie będzie dokonywane poprzez system teleinformatyczny. W przypadku gdy postanowienie o nadaniu klauzuli nie będzie zawierało uzasadnienia, uzasadnienie będzie sporządzane i doręczane wierzycielowi na jego wniosek zgłoszony w terminie tygodniowym od dnia wydania mu tytułu wykonawczego albo zawiadomienia go o utworzeniu tytułu wykonawczego w systemie teleinformatycznym. Dłużnik będzie mógł żądać sporządzenia uzasadnienia postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności i doręczenia postanowienia z uzasadnieniem w terminie tygodniowym od dnia doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji. Jeżeli postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności zostało wydane bez spisywania odrębnej sentencji, dłużnikowi będzie doręczane wyłącznie uzasadnienie postanowienia.

Z uwagi na wprowadzenie odrębnej regulacji dotyczącej sporządzania uzasadnienia postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności, wprowadzono również przepis stanowiący, iż w przypadku, gdy strona wystąpiła o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia, to termin do wniesienia zażalenia biegnie od daty doręczenia skarżącemu uzasadnienia postanowienia.

Ustawa zmieniająca dodaje również do k.p.c. nowy przepis art. 794¹, wyraźnie potwierdzający, iż postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności w części, w jakiej przyznano w nim wierzycielowi zwrot kosztów postępowania, podlega wykonaniu bez potrzeby zaopatrywania go w klauzulę wykonalności.