Kwestia udzielania zabezpieczenia w postaci wstrzymania dokonywania spłat kapitałowo - odsetkowych rat kredytu do czasu prawomocnego zakończenia postępowania dzieli sądy.

- W różnych ośrodkach sytuacja kształtuje się rozmaicie. Najlepszy przykład to dla mnie apelacja krakowska. W Sądzie Okręgowym w Krakowie uzyskanie zabezpieczenia to loteria, pół na pół. Część sędziów tych zabezpieczeń udziela, część odmawia. Kluczowe staje się to, który sędzia rozpoznaje zażalenie. Sąd Okręgowy w Kielcach negatywnie podchodzi do zabezpieczeń – jedyne, które miałem, zostało zmienione po zażaleniu banku. Jest to o tyle dziwne, że Sąd Apelacyjny w Krakowie tych zabezpieczeń udziela i posiada jednolite orzecznictwo – mówi radca prawny Damian Nartowskiego, partner w kancelarii WN Legal Wątrobiński Nartowski.

Zobacz nagranie szkolenia w LEX: Opłaty za korzystanie z kapitału w świetle opinii Rzecznika Generalnego TSUE >

Jak wskazuje adwokat Joanna Wędrychowska (Kancelaria Adwokat Joanna Wędrychowska), niektórzy sędziowie uważają, że nawet przy spłaconym kapitale konsument nie ma interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia i oddala wszystkie wnioski konsumentów. - Statystycznie największe szanse na udzielenie zabezpieczenia mają kredytobiorcy, którzy składają pozwy w tzw. wydziale frankowym (XXVIII Wydział Cywilny Sądu Okręgowego w Warszawie), gdzie około 70 proc. sędziów udziela konsumentom zabezpieczeń przy spłaconym kapitale kredytu – wskazuje mec. Wędrychowska.

Czytaj w LEX: Konstruowanie roszczenia w pozwie frankowym – zagadnienia praktyczne >>>

Czytaj: Opodatkowanie samych frankowiczów "nie przejdzie", jeśli już to ze złotówkowiczami>>

Starać się można, ze skutecznością bywa różnie

O zabezpieczenie można wystąpić na każdym etapie, zarówno przed wszczęciem procesu, jak i w jego trakcie, w tym w toku postępowania apelacyjnego czy kasacyjnego. Jeśli wniosek o zabezpieczenie składany jest w pozwie, to nie podlega dodatkowej opłacie, w innym wypadku podlega opłacie 100 zł.

- O zabezpieczenie wystąpić warto w mojej ocenie zawsze. Jeśli wniosek nie zostanie uwzględniony, to można postanowienie sądu zaskarżyć - uważa adwokat Dawid Woźniak z CDZ Chajec i Wspólnicy Kancelaria Prawna.

Nawet odmowa sądu może być przydatna, gdyż uzasadnienie postanowienia o oddaleniu wniosku o zabezpieczenie czasem zawiera dla kredytobiorcy pewne istotne podpowiedzi, co dany sędzia uważa na temat kredytów frankowych.

Sprawdź w LEX: Jakie skutki podatkowe niesie za sobą ugoda z bankiem dotycząca spłaty kredytu we frankach szwajcarskich? >  

Ważne sformułowanie żądania pozwu

Żeby uzyskać zabezpieczenie, trzeba mieć odpowiednio sformułowane żądanie pozwu.

- Musi być żądanie dotyczące nieistnienia umowy lub uznania jej za nieważną. Jeżeli ktoś pozywa bank tylko o zapłatę, to nie może starać się o zabezpieczenie – tłumaczy Damian Nartowski. Prawomocne zabezpieczenie trwa do prawomocnego zakończenia postępowania, choć w przypadku banku w restrukturyzacji następują próby uchylenia udzielonego zabezpieczenia.

Zgodnie z art. 737 k.p.c wniosek o udzielenie zabezpieczenia podlega rozpoznaniu bezzwłocznie, nie później jednak niż w terminie tygodnia od dnia jego wpływu do sądu. Dotyczy to wniosków, które nie wymagają rozpoznania na rozprawie.

Zobacz procedurę w LEX: Rozpoznanie wniosku o udzielenie zabezpieczenia >

- Jednakże w praktyce sądów różnie to wygląda, termin wyżej wskazany nie jest bowiem dla sądu bezwzględnie wiążącym. W jednych sprawach rozpoznanie wniosku trwa 2 tygodnie od chwili jego złożenia, w innych nawet do 6 miesięcy – mówi Beata Strzyżowska, radca prawny (Kancelaria Radcy Prawnego Beata Strzyżowska).

Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Termin do rozpoznania przez sąd wniosku o udzielenie zabezpieczenia >

 

Postanowienie o zabezpieczeniu natychmiast wykonalne

Co to znaczy? Frankowicz może od razu przestać płacić raty. - Choć trzeba liczyć się z tym, że banki prawie zawsze składają zażalenia na postanowienia o udzieleniu zabezpieczeń, więc dopiero po kilku miesiącach konsument ma pewność, czy faktycznie do końca procesu nie będzie ich płacił – tłumaczy Joanna Wędrychowska.

Czytaj w LEX: Klauzule abuzywne jako podstawa prowadzenia sprawy frankowej >

W tym momencie tysiące kredytobiorców korzystają z dobrodziejstwa sądowych zabezpieczeń i często przez 2-4 lata procesu, aż do prawomocnego wyroku, nie spłacają kredytów. - Do tej pory wszystkie banki respektowały sądowe zabezpieczenia, więc konsumenci mogli czuć się bezpiecznie. Niestety, od niedawna niechlubnym wyjątkiem pozostaje Getin Noble Bank w restrukturyzacji, który, pomimo obowiązujących sądowych zabezpieczeń prowadzi w stosunku do klientów działania windykacyjne, a nawet wypowiada umowy kredytowe. Takie działanie banku jest oczywiście bezprawne – mówi Joanna Wędrychowska.

Zobacz nagranie szkolenia w LEX: WIBORowicze jak frankowicze - czy oby na pewno? Motywy rozstrzygnięcia w sprawach frankowych a umowy kredytów z WIBORem >

 

Jak uzyskać zabezpieczenie ? 

Jeśli chodzi o przesłanki udzielenia zabezpieczenia, to przepisy w tym zakresie są bardzo ogólne – trzeba uprawdopodobnić roszczenie i interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Jak uważa radca prawny Beata Strzyżowska, jedną z ważnych przesłanek uprawdopodobnienia interesu prawnego kredytobiorcy w udzieleniu zabezpieczenia, przemawiającą za uwzględnieniem takiego wniosku, jest to by kredytobiorca miał już spłacony kapitał, który od banku otrzymał.

Zdaniem mec. Nartowskiego nie trzeba mieć spłaconego kapitału, żeby uzyskać zabezpieczenie. - Część sądów uzależnia zabezpieczenie od faktu spłaty w wykonaniu nieważnej umowy kwoty wyższej niż udostępniona bankowi, ale moim zdaniem to błędne podejście – mówi Damian Nartowski.

Zobacz nagranie szkolenia w LEX: Zarzut zatrzymania w procesie frankowym >

Zobacz linię orzeczniczą: Czy stronie wadliwej umowy kredytu frankowego przysługuje prawo zatrzymania? >

Jednak szanse na uzyskanie zabezpieczenia zwiększają się, gdy kredytobiorca spłacił już kapitał kredytu. - Nie wydaje się to do końca logiczne, bo problemy pojawiają się przy rozpoczęciu przez kredytobiorcę od pewnego momentu spłat kredytu w CHF. Jak bowiem przeliczyć spłaty w CHF na PLN? Czy stosować kurs dzisiejszy, czy kursy średnie NBP z dnia spłaty? Tego rodzaju przeliczenia wydają się być jakąś dziwną reaktywacją tzw. teorii salda, która przecież została uznana za nieprawidłową – uważa Dawid Woźniak.

Zdaniem mec. Woźniaka relacja wartości świadczeń spełnionych przez kredytobiorcę do wysokości kwoty wypłaconego kredytu powinna pozostawać bez znaczenia. - Jeśli umowa zawiera postanowienia nieuczciwe, to sąd powinien stosować wszystkie instrumenty istniejące w porządku prawnym w celu zapewnienia konsumentom należytej i skutecznej ochrony. Należy zatem rozważyć, czy zmuszenie kredytobiorcy do dalszego płacenia rat nie oznacza naruszenia przepisów kształtujących ochronę konsumentów wynikających z prawa unijnego. Taką świadomość ma jednak niewielki odsetek sędziów – uważa.

WZORY DOKUMENTÓW:

 

Nie warto samowolnie zaprzestać płacenia rat

Alternatywą do sądowego zawieszenia spłaty rat może być własna decyzja o wstrzymaniu płatności, choć kredytobiorca może na tym nie wyjść najlepiej.

- Decyzja tak naprawdę leży po stronie kredytobiorcy. Jeżeli spłacił on wysokość otrzymanego od banku kapitału, to w mojej ocenie może zaprzestać dokonywania dalszych spłat. Wskazuję przy tym, że w przypadku braku postanowienia sądu o udzieleniu zabezpieczenia, zaprzestanie spłacania rat grozi wpisem do BIK-u, czy bankowego rejestru informacji o zadłużeniu, wypowiedzeniem umowy kredytu przez bank a nawet tzw. windykacją miękką, czyli kolokwialnie mówiąc nękaniem ze strony banku – wyjaśnia Beata Strzyżowska.

Zobacz procedurę w LEX: Wybór podstawy prawnej złożenia reklamacji >

W praktyce banki różnie reagują na takie działanie kredytobiorców. - Zazwyczaj po jakimś czasie kredytobiorca zostanie zgłoszony do rejestrów dłużników, a w dalszej perspektywie może pojawić się wypowiedzenie umowy i pozew o zapłatę. Jeżeli jesteśmy przekonani o nieważności naszej umowy i nie będziemy się starali o inny kredyt, to nie powinny to być szczególnie odstraszające konsekwencje – mówi Dawid Woźniak.

Zdaniem mec. Nartowskiego bez zabezpieczenia zaprzestanie płacenia rat jest o tyle ryzykowne, że może wygenerować kolejny proces, tym razem z powództwa banku oraz doprowadzić do konieczności znoszenia windykacji, w tym takich uciążliwości jak kwestie dotycząca wpisów w BIK. Innego zdania jest mec. Strzyżowska, która uważa, że w przypadku, gdy kredytobiorca ceni sobie spokój oraz zależy mu na dobrej zdolności kredytowej warto poczekać na prawomocne postanowienie sądu w sprawie zabezpieczenia, jeśli jednak dla klienta nie ma to większego znaczenia – nie ma przeciwwskazań do zaprzestania dokonywania spłat.

Czytaj w LEX: Wpływ przymusowej restrukturyzacji banku na zabezpieczenia ustanowione w procesach skierowanych przeciwko temu bankowi – na przykładzie roszczeń tzw. frankowiczów >

- Bank nie ma żadnych środków prawnych, które mogłyby zagrozić takiemu konsumentowi, czy zmusić go „siłą” do dokonania spłat. Mało tego, zaprzestanie płatności rat w przypadku banków, które nie rokują, których sytuacja finansowa jest zagrożona lub które są w procesie restrukturyzacji czy upadłości stało się w dzisiejszych czasach wręcz koniecznością. Moi klienci przestają wówczas płacić po to by uniknąć sytuacji, kiedy ich największy wierzyciel nie stał się najgorszym, bo niewypłacalnym dłużnikiem – podkreśla.

Zobacz procedury w LEX:

Wpływ ogłoszenia upadłości na postępowanie egzekucyjne toczące się przeciwko upadłemu >

Stwierdzenie upadku zabezpieczenia >

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.