Sprawę przed sądami administracyjnymi zainicjował ówczesny Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar. Już w końcu kwietnia 2020 r. zaskarżył do WSA decyzję premiera Morawieckiego z 16 kwietnia 2020 r., polecającą Poczcie Polskiej "realizację działań w zakresie przeciwdziałania Covid-19 polegających na podjęciu i realizacji czynności niezbędnych do przygotowania przeprowadzenia wyborów powszechnych na Prezydenta RP w 2020 r. w trybie korespondencyjnym".

RPO wskazywał wtedy, że to na tej podstawie Poczta wystąpiła do władz samorządowych o przekazanie jej spisów wyborców. Jednak według Bodnara, zaskarżona decyzja rażąco naruszała prawo i negatywnie wpływała na prawa obywatelskie.

Z taką argumentacją zgodził się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, który 15 września 2020 r. orzekł, że zaskarżona decyzja jest nieważna. "Przepis przewiduje dwie podstawy stwierdzenia nieważności: gdy rażąco narusza prawo i została wydana bezpodstawnie. W ocenie sądu obie te podstawy w tej sprawie zaistniały" - uznał WSA.

Sąd wskazał wtedy, że decyzja premiera Morawieckiego naruszyła m.in. konstytucję, Kodeks wyborczy, ustawę o Radzie Ministrów i Kodeks postępowania administracyjnego. "Ani przepisy konstytucji, ani ustawy o Radzie Ministrów, nie przyznają Prezesowi Rady Ministrów żadnych uprawnień w zakresie zmierzającym do organizacji, czy przygotowania jakichkolwiek wyborów powszechnych" - mówił wówczas sędzia WSA Grzegorz Rudnicki.

Jak m.in. uznał WSA, przepisy ustawy o przeciwdziałaniu Covid-19 przywołane jako podstawa prawna decyzji premiera "w żadnym wypadku" nie upoważniały premiera do powierzenia Poczcie Polskiej realizacji działań zmierzających do przygotowania wyborów - "i to do tego w trybie korespondencyjnym", pozwalały jedynie na decyzje "tylko i wyłącznie" związane z przeciwdziałaniem pandemii.

 

Skargi kasacyjne do NSA

Wyrok był nieprawomocny, przysługiwała od niego skarga kasacyjna do NSA. Takie skargi - jak podawały media - wniosły wówczas premier i Poczta Polska.

Jednak w kolejnych latach o sprawie nie informowano, nie trafiała ona na wokandę NSA. "Długi czas oczekiwania na wyznaczenie rozprawy spowodowany jest dużą ilością spraw wpływających do Naczelnego Sądu Administracyjnego" - przekazywał w końcu zeszłego roku NSA odpowiadając dziennikowi "Rzeczpospolita" pytającemu o tę sprawę.

Z elektronicznej wokandy NSA wynika obecnie, że termin rozpoznania sprawy wyznaczony został na 28 czerwca br. w składzie trojga sędziów z Izby Ogólnoadministracyjnej - Wojciecha Jakimowicza, Ewy Kwiecińskiej i Macieja Kobaka.

 

To nie jedyna sprawa w NSA dotycząca wyborów kopertowych

Niedawno - w połowie marca br. - NSA zakończył inną ze spraw związanych z planowanymi wyborami korespondencyjnymi oddalając skargę kasacyjną od wyroku WSA uznającego bezskuteczność czynności przekazania w kwietniu 2020 r. przez ministra cyfryzacji rejestru PESEL Poczcie Polskiej. Tamtą sprawę także zainicjował przed sądami administracyjnymi poprzedni RPO Adam Bodnar.

W lutym 2021 r. WSA orzekł, że w dacie dokonania zaskarżonej czynności Poczcie "nie przysługiwały żadne własne kompetencje w zakresie organizacji wyborów Prezydenta RP, do wykonania których potrzebne były udostępnione przez ministra dane". Jak uznał WSA, czynność organu, polegająca na udostępnieniu danych Poczcie "była zatem wadliwa".

W marcu br. prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych Mirosław Wróblewski, który w latach 2007–2024 pracował w Biurze RPO i był tam m.in. dyrektorem Zespołu Prawa Konstytucyjnego, Międzynarodowego i Europejskiego poinformował PAP, że w tej sprawie "NSA oddalił skargę kasacyjną Poczty Polskiej, a skarga kasacyjna złożona przez Ministerstwo Cyfryzacji została już wcześniej wycofana".

 

Sprawą wyborów kopertowych zajmują się też: TK i komisja śledcza

W zeszłym tygodniu Trybunał Konstytucyjny rozpoczął rozpatrywanie wniosku grupy posłów PiS w sprawie konstytucyjności wydawania przez b. premiera Mateusza Morawieckiego poleceń w związku z przygotowaniem wyborów korespondencyjnych w 2020 r. TK wysłuchał stron postępowania i przerwał rozprawę do 17 kwietnia.

Czytaj też: TK: Polecenia premiera w sprawie organizacji wyborów kopertowych - rozprawa przełożona do 17 kwietnia >

Natomiast w grudniu ub.r. Sejm podjął uchwałę ws. powołania komisji śledczej do zbadania legalności wyborów Prezydenta RP w 2020 roku w formie głosowania korespondencyjnego; jej powstanie posłowie poparli jednogłośnie. Ta komisja prowadzi już swoje prace, odbywają się przesłuchania świadków.

(PAP)

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.