Sąd okręgowy w sprawie o zapłatę wydał postanowienie, którym m.in. ustalił wymiar zaliczki na poczet opinii biegłego. Tym samym sąd ustalił wymiar tzw. wydatku. Powodowie nie zgodzili się z tym rozstrzygnięciem i wnieśli zażalenie. Zdaniem sądu okręgowego było ono niedopuszczalne. W związku z tym sąd pierwszej instancji odrzucił zażalenie w tym zakresie.

Możliwość zaskarżenia

Sąd okręgowy wyjaśnił, że przepis art. 394 § 1 k.p.c. określa, czy określone postanowienie lub zarządzenie jest zaskarżalne. Zażalenie przysługuje na postanowienia kończące postępowanie w sprawie oraz na wskazane w tym przepisie rodzaje rozstrzygnięć. Jak wynika z art. 394 § 1 pkt. 9 k.p.c. zażalenie przysługuje na postanowienie o zwrocie kosztów, określenie zasad ponoszenia przez strony kosztów procesu, wymiar opłaty, zwrot opłaty lub zaliczki, obciążenie kosztami sądowymi, jeżeli strona nie składa środka zaskarżenia, co do istoty sprawy, koszty przyznane w nakazie zapłaty, zwrot kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, wynagrodzenie biegłego i należności świadka.

Opłaty i wydatki

Sąd okręgowy podkreślił, że z przytoczonego przepisu nie wynika prawo do zaskarżenia wymiaru wydatku. Z tego względu należało uznać, że takie postanowienie jest niezaskarżalne. W art. 394 § 1 pkt 9 k.p.c. wskazano bowiem jedynie na możliwość zaskarżenia wymiaru opłaty, a nie wymiaru wydatku.

Sąd okręgowy przypomniał, że koszty sądowe obejmują opłaty i wydatki. Powyższą kwestię uregulowano w art. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Katalog wydatków zawiera natomiast art. 5 tej ustawy. Jednym z nich jest wynagrodzenie należne biegłemu.


Metodyka pracy biegłego psychiatry, psychologa oraz seksuologa w sprawach karnych, nieletnich oraz wykroczeń>>

Zarzuty powodów

Powodowie w zażaleniu na postanowienie sądu okręgowego domagali się jego uchylenia. Podkreślili, że sąd okręgowy nie mógł zobowiązać ich do uiszczenia zaliczki. Skarżący zwrócili uwagę na to, iż zostali zwolnieni od ponoszenia kosztów sądowych w 95 proc. Powodowie zwrócili uwagę, że zwolnienie ich z kosztów sądowych w części ma wpływ na kwestie zaliczki, którą mieli uiścić.

Błąd sądu okręgowego

Sąd apelacyjny uchylił zaskarżone postanowienie. Sąd apelacyjny wskazał, że sąd okręgowy błędnie ocenił kwestię zaskarżalności wydanego postanowienia. Postanowienie nakładające na stronę obowiązek uiszczenia zaliczki jest bowiem zaskarżalne. Należało więc uchylić zaskarżone postanowienie - podkreślił sąd apelacyjny.

Z przepisu art. 394 § 1 pkt 9 k.p.c. nie wynika wprost, że orzeczenie o wymiarze wydatku jest zaskarżalne. Może więc powstać wątpliwość, czy stronie zobowiązanej do uiszczenia zaliczki przysługuje zażalenie na zarządzenie lub postanowienie ustalające wymiar zaliczki - przyznał sąd apelacyjny.

Czytaj też: R.M. Bełczącki, Badanie dopuszczalności zażalenia przed sądem pierwszej instancji - zażalenia na orzeczenia związane z kosztami procesu

Kluczowa kwestia

Należało jednak zwrócić uwagę, że art. 394 § 1 pkt 9 k.p.c. wskazuje, że zaskarżalne są także postanowienia i zarządzenia, których przedmiotem jest określenie zasad ponoszenia przez strony kosztów procesu. Do kosztów procesu zaliczyć zaś zależy obowiązek uiszczenia zaliczki na poczet opinii biegłego.

Sąd odwoławczy zwrócił też uwagę, że nie pobiera się opłat od zażalenia na postanowienie sądu dotyczące m.in. wysokości wydatków. Powyższe wynika treści z art. 95 ust. 2 pkt 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Zdaniem sądu odwoławczego, przepis ten brzmiałby inaczej, gdyby ustawodawca chciał pozbawić strony prawa do zaskarżenia postanowień i zarządzeń w przedmiocie zaliczki na poczet opinii biegłego.

Nietrafne argumenty

Natomiast to, że powodowie byli częściowo zwolnieni od ponoszenia kosztów sądowych jest bez znaczenia dla oceny, czy postanowienie było zaskarżalne, czy nie - wskazał sąd odwoławczy. Bez względu na to, zażaleniu powodom należało nadać bieg - podkreślił sąd apelacyjny.

Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 6.06.2018 r., I ACz 634/18, LEX nr 2523972.