Wypłata dywidendy niepieniężnej może służyć bardzo różnym celom gospodarczym. Jeśli spółka dysponuje płynnymi aktywami (np. łatwo zbywalnymi papierami wartościowymi, takimi jak obligacje lub inne papiery dłużne), wypłata dywidendy w formie takich aktywów, może dać właściwie zbliżony efekt do wypłaty dywidendy w pieniądzu.
W takiej sytuacji, uchwalenie dywidendy niepieniężnej może mieć na celu uproszczenie przekazania zysku wspólnikom (spółka nie musi najpierw spieniężać posiadanych papierów wartościowych, może od razu przenieść je na akcjonariuszy lub udziałowców). Konstrukcja dywidendy niepieniężnej może jednak służyć również do bardziej skomplikowanych operacji. W praktyce jest ona wykorzystywana nawet do zmian struktur kapitałowych. Spółka wypłacająca dywidendę niepieniężną może w ten sposób np. przenieść na swoich akcjonariuszy lub udziałowców posiadane akcje lub udziały w spółce zależnej. Z kolei w małych, „rodzinnych” spółkach kapitałowych, dywidenda niepieniężna może być uproszczoną formą przeniesienia do osobistego majątku wspólnika określonej rzeczy, należącej wcześniej do spółki (np. samochodu). Rozważając, czy w danej spółce można wypłacić dywidendę w formie niepieniężnej, warto pamiętać, że z reguły przyjmuje się, iż taka możliwość powinna być z góry przewidziana w statucie lub umowie spółki (akcie założycielskim). Nawet jednak jeśli w danej spółce nie jest możliwe formalne podjęcie uchwały o wypłacie dywidendy niepieniężnej, podobny cel można osiągnąć także w inny sposób. Walne zgromadzenie akcjonariuszy lub zgromadzenie wspólników może bowiem podjąć uchwałę o wypłacie klasycznej dywidendy w pieniądzu, a świadczenie niepieniężne może zostać spełnione przez spółkę za odrębną zgodą akcjonariusza lub udziałowca. Taka możliwość wynika z art. 453 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zm. dalej „kc”). Przy zastosowaniu powyższego rozwiązania, pomimo że spółka pierwotnie jest zobowiązana do wypłaty dywidendy w pieniądzu, jeśli akcjonariusz lub udziałowiec zgodzi się zamiast tego przyjąć inne świadczenie (np. partię towaru) i świadczenie to zostanie spełnione, zobowiązanie spółki do wypłaty dywidendy w pieniądzu wygasa. Przy podejmowaniu uchwały o wypłacie dywidendy w formie innej niż pieniężna, należy pamiętać, aby świadczenie, które spełni spółka, było prawidłowo wycenione. Rzeczywista wartość świadczenia niepieniężnego, powinna odpowiadać kwocie w pieniądzu, która została przeznaczona do podziału. Jeśli wycena przedmiotu dywidendy rzeczowej zostałby zawyżona, może stanowić to podstawę roszczeń akcjonariuszy lub udziałowców względem spółki. Należy jednak dbać również o to, aby wycena przedmiotu dywidendy nie była zaniżona. Jeśli bowiem spółka przeniesie na akcjonariusza lub udziałowca określoną rzecz (np. nieruchomość), która jest rzeczywiście więcej warta, niż wynosi kwota dywidendy należnej temu akcjonariuszowi lub udziałowcowi, może być on zobowiązany do zwrotu nienależnej nadwyżki spółce (art. 198 ksh, art. 350 ksh). Za taką nienależną wypłatę mogą odpowiadać także członkowie zarządu spółki. Decydując się na dywidendę niepieniężną, należy także pamiętać, aby forma czynności prawnej przenoszącej określone aktywa na akcjonariusza lub udziałowca, była zgodna ze szczególnymi wymogami dotyczącymi danego rodzaju składników majątkowych. Jeśli np. w ramach dywidendy przenoszona jest nieruchomość, konieczna jest forma aktu notarialnego (art. 158 kc). Jeśli wypłata zysku polega na przeniesieniu przez spółkę na akcjonariusza lub udziałowca należących do spółki udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, wymagana będzie forma pisemna z podpisami notarialnie poświadczonymi (art. 180 ksh). Jeśli nawet dla przeniesienia własności określonej rzeczy nie jest wymagana szczególna forma (tak będzie np. w przypadku maszyny należącej do spółki), warto sporządzić umowę dotyczącą przeniesienia własności na piśmie, aby uniknąć późniejszych wątpliwości dowodowych.
Podsumowując, dywidenda niepieniężna, może być przydatnym sposobem osiągania różnorodnych celów ekonomicznych (od prostych przesunięć między majątkiem spółki
i wspólnika, po skomplikowane restrukturyzacje przedsiębiorstw). Takie rozwiązanie może w konkretnym przypadku wiązać się z wieloma korzyściami zarówno dla spółki, jak
i akcjonariuszy lub udziałowców (np. uproszczenie dystrybucji zysku z punktu widzenia spółki, umożliwienie wspólnikom nabycia atrakcyjnych aktywów itp.). Decydując się na takie rozwiązanie, należy jednak pamiętać także o konieczności dopełnienia związanych z nim wymogów, takich jak należyta wycena czy stosowna forma prawna przeniesienia aktywów w ramach dywidendy.
W takiej sytuacji, uchwalenie dywidendy niepieniężnej może mieć na celu uproszczenie przekazania zysku wspólnikom (spółka nie musi najpierw spieniężać posiadanych papierów wartościowych, może od razu przenieść je na akcjonariuszy lub udziałowców). Konstrukcja dywidendy niepieniężnej może jednak służyć również do bardziej skomplikowanych operacji. W praktyce jest ona wykorzystywana nawet do zmian struktur kapitałowych. Spółka wypłacająca dywidendę niepieniężną może w ten sposób np. przenieść na swoich akcjonariuszy lub udziałowców posiadane akcje lub udziały w spółce zależnej. Z kolei w małych, „rodzinnych” spółkach kapitałowych, dywidenda niepieniężna może być uproszczoną formą przeniesienia do osobistego majątku wspólnika określonej rzeczy, należącej wcześniej do spółki (np. samochodu). Rozważając, czy w danej spółce można wypłacić dywidendę w formie niepieniężnej, warto pamiętać, że z reguły przyjmuje się, iż taka możliwość powinna być z góry przewidziana w statucie lub umowie spółki (akcie założycielskim). Nawet jednak jeśli w danej spółce nie jest możliwe formalne podjęcie uchwały o wypłacie dywidendy niepieniężnej, podobny cel można osiągnąć także w inny sposób. Walne zgromadzenie akcjonariuszy lub zgromadzenie wspólników może bowiem podjąć uchwałę o wypłacie klasycznej dywidendy w pieniądzu, a świadczenie niepieniężne może zostać spełnione przez spółkę za odrębną zgodą akcjonariusza lub udziałowca. Taka możliwość wynika z art. 453 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zm. dalej „kc”). Przy zastosowaniu powyższego rozwiązania, pomimo że spółka pierwotnie jest zobowiązana do wypłaty dywidendy w pieniądzu, jeśli akcjonariusz lub udziałowiec zgodzi się zamiast tego przyjąć inne świadczenie (np. partię towaru) i świadczenie to zostanie spełnione, zobowiązanie spółki do wypłaty dywidendy w pieniądzu wygasa. Przy podejmowaniu uchwały o wypłacie dywidendy w formie innej niż pieniężna, należy pamiętać, aby świadczenie, które spełni spółka, było prawidłowo wycenione. Rzeczywista wartość świadczenia niepieniężnego, powinna odpowiadać kwocie w pieniądzu, która została przeznaczona do podziału. Jeśli wycena przedmiotu dywidendy rzeczowej zostałby zawyżona, może stanowić to podstawę roszczeń akcjonariuszy lub udziałowców względem spółki. Należy jednak dbać również o to, aby wycena przedmiotu dywidendy nie była zaniżona. Jeśli bowiem spółka przeniesie na akcjonariusza lub udziałowca określoną rzecz (np. nieruchomość), która jest rzeczywiście więcej warta, niż wynosi kwota dywidendy należnej temu akcjonariuszowi lub udziałowcowi, może być on zobowiązany do zwrotu nienależnej nadwyżki spółce (art. 198 ksh, art. 350 ksh). Za taką nienależną wypłatę mogą odpowiadać także członkowie zarządu spółki. Decydując się na dywidendę niepieniężną, należy także pamiętać, aby forma czynności prawnej przenoszącej określone aktywa na akcjonariusza lub udziałowca, była zgodna ze szczególnymi wymogami dotyczącymi danego rodzaju składników majątkowych. Jeśli np. w ramach dywidendy przenoszona jest nieruchomość, konieczna jest forma aktu notarialnego (art. 158 kc). Jeśli wypłata zysku polega na przeniesieniu przez spółkę na akcjonariusza lub udziałowca należących do spółki udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, wymagana będzie forma pisemna z podpisami notarialnie poświadczonymi (art. 180 ksh). Jeśli nawet dla przeniesienia własności określonej rzeczy nie jest wymagana szczególna forma (tak będzie np. w przypadku maszyny należącej do spółki), warto sporządzić umowę dotyczącą przeniesienia własności na piśmie, aby uniknąć późniejszych wątpliwości dowodowych.
Podsumowując, dywidenda niepieniężna, może być przydatnym sposobem osiągania różnorodnych celów ekonomicznych (od prostych przesunięć między majątkiem spółki
i wspólnika, po skomplikowane restrukturyzacje przedsiębiorstw). Takie rozwiązanie może w konkretnym przypadku wiązać się z wieloma korzyściami zarówno dla spółki, jak
i akcjonariuszy lub udziałowców (np. uproszczenie dystrybucji zysku z punktu widzenia spółki, umożliwienie wspólnikom nabycia atrakcyjnych aktywów itp.). Decydując się na takie rozwiązanie, należy jednak pamiętać także o konieczności dopełnienia związanych z nim wymogów, takich jak należyta wycena czy stosowna forma prawna przeniesienia aktywów w ramach dywidendy.