Problem dotyczył radczyni prawnej, która podpisała umowę o pracę na czas nieokreślony w pięciu przedsiębiorstwach jednocześnie, m.in. w kancelarii prawnej w Sosnowcu. W tym w spółce powodowej Piotra S.
W spółce skarżącej była zatrudniona jako menadżer transportu, gdyż znała biegle język angielski i posiadała certyfikat kompetencji zawodowych przewoźnika drogowego Unii Europejskiej. W spółce zajmowała się uzgadnianiem cen z klientami, sporządzała raporty, weryfikowała zlecenia itd. A więc do jej obowiązków należał szeroki zakres zadań.
Cenny certyfikat
Pracodawcy w tych pięciu firmach nie kontrolowali pracy radcy prawnego, zaś obowiązki wykonywała ona w ramach telepracy, nie 8 godzin, a 3-4 w ciągu dnia.
Gdy po 10 miesiącach od czasu zatrudnienia w spółce skarżącej, radca prawny w 2027 roku poszła na zwolnienie lekarskie, a potem na urlop macierzyński i wychowawczy, ZUS w Sosnowcu zainteresował się umowami. W wydanej decyzji z 8 października 2017 r. organ stwierdził, że raca prawny nie podlega ubezpieczeniu społecznemu, w tym zdrowotnemu i wypadkowemu.
Tę decyzję zaskarżył do sądu pracy przedsiębiorca transportowy, u którego radca była zatrudniona. Jednak sądy obu instancji uznały, że ZUS miał rację – doszło do zawarcia umowy pozornej. Z tym, że sąd I instancji orzekł, że ta pozorność umowy o pracę ma miejsce, gdyż chodzi o wyłudzenie ubezpieczenia. Natomiast Sąd Apelacyjny w Katowicach wyroku z 28 października 2021 roku przyjął, że pozorność umów wynikała z konieczności legitymowania się przez pracodawców zatrudnieniem osoby z certyfikatem do kontrolowania transportu międzynarodowego, który posiadała radca prawny.
Ponadto sąd II instancji stwierdził, że skarżący pracodawca nie wykazał, że radca prawny wykonywała realnie swoje obowiązki, gdyż przy jego dochodach nie byłoby go stać na opłacenie wysokiego wynagrodzenia dla pracownika.
Telepraca w kilku firmach
Od tego wyroku katowickiego sądu odwołał się pracodawca. Zarzucił w skardze kasacyjnej błędne przyjęcie, że radca prawny nie mogła wykonywać pracy w warunkach telepracy jednocześnie w kilku spółkach. Co więcej – sądy dwóch instancji miały różny pogląd co do przyczyn pozornego zatrudnienia. Umowy zawarte przez radcę prawnego miały cechy telepracy, ale nie wymagało to poświęcenia ośmiu godzin dziennie.
Adwokat Jacek Kurczek, reprezentujący przedsiębiorcę-płatnika dowodził przez Sądem Najwyższym, że w zasadzie problem w tej sprawie sprowadza się do zakwestionowania czasu pracy radcy prawnego. – Przeceniono liczbę zawartych umów, ale to nie świadczy o ich pozorności – wyjaśniał adwokat.
–Radca prawny nie twierdziła, że pracowała u wszystkich pracodawców po osiem godzin dziennie.
Sprawdź w LEX: Czy należy skorygować PIT-11 i PIT-4R w przypadku stwierdzenia, że stosunek pracy został zawarty dla pozoru? >
SN oddala skargę
Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN oddaliła skargę kasacyjną powoda, gdyż była ona niezasadna. Jak stwierdził sędzia sprawozdawca Leszek Bielecki, sądy pracy wystarczająco ustaliły stan faktyczny. A ten jest wiążący dla Sądu Najwyższego.
- Brak jest w przepisach kodeksu zakazu pracy, w tym przez radcę prawnego w kilku miejscach, jednak praca musi być faktycznie wykonywana, a nie w warunkach podejrzenia o pozorność - dodał sąd. SN docenia kreatywność radcy prawnego, ale brak jest dowodów, że praca miała miejsce - wskazał sędzia Bielecki.
Sąd Najwyższy orzekł, że brak jest racjonalnego uzasadnienia, że w okolicznościach tej sprawy realizacja interesu publicznego i interes wymiaru sprawiedliwości wymaga oddalenia skargi kasacyjnej.
Wyrok Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN z 22 listopada 2023 r., sygnatura akt I USKP 60/23.
Zobacz procedurę: Kontrola ważności umowy o pracę, jako tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych >
