Nowa regulacja dotyczyc ma zarówno konsumentów, jak i przedsiębiorców, w szczególności małych i średnich i uchronienie ich przed skutkami umów zawartych z bankiem, o których treści nie byli dokładnie poinformowani lub nie mieli świadomości skutków prawno-ekonomicznych podejmowanych zobowiązań.
Celem projektowanej ustawy jest także uchronienie klientów banków przed skutkami składanych pisemnych oświadczeń o poddaniu się egzekucji w sytuacji, gdy nie zostali poinformowani należycie o skutkach prawnych złożenia takiego oświadczenia.
Projektowana nowelizacja będzie miała szczególne znaczenie dla ochrony praw klientów banków - stron umów, przy których zawarciu bank zażądał od klienta złożenia oświadczenia o poddaniu się egzekucji na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego (BTE). Uznając bank za podmiot profesjonalny o dominującej pozycji, celowym jest wprowadzenie dla tego podmiotu obowiązku informacyjnego wobec klienta oraz określenie zakresu tego obowiązku.
W praktyce więc projektowana nowelizacja będzie miała szczególne znaczenie dla ochrony praw konsumentów w odniesieniu do zawieranych umów o udzielenie kredytu lub pożyczki pieniężnej, a także do udzielania i potwierdzania gwarancji bankowych i poręczeń oraz otwierania i potwierdzania akredytyw, gdzie stroną silniejszą jest bank jako strona faktycznie określająca warunki takich umów. Strona dominująca, działająca jako profesjonalista, będzie zatem miała szczególne obowiązki informacyjne wobec swojego klienta, będzie musiała poinformować go o prawno-ekonomicznych skutkach zawieranej z bankiem umowy oraz skutkach składanego oświadczenia o poddaniu się egzekucji.
Projektowana nowelizacja będzie też obligowała sąd w postępowaniu o nadanie BTE klauzuli wykonalności do zbadania, czy bank należycie wypełnił te obowiązki.
Projekt zakłada ograniczenie rodzaju (typu) czynności bankowych, do których banki mogą wystawiać BTE, tj. do:
1. udzielania kredytów
2. udzielania pożyczek pieniężnych,
3. udzielania i potwierdzania gwarancji bankowych oraz otwierania i potwierdzania akredytyw,
4. udzielania i potwierdzania poręczeń.
Projektowana regulacja wyłącza zatem stosowanie BTE m.in. do następujących czynności bankowych:
1. prowadzenia rachunków bankowych,
2. wydawania kart płatniczych oraz wykonywania operacji przy ich użyciu,
3. terminowych operacji finansowych.

Propozycja ograniczenia rodzaju (typu) czynności bankowych objętych BTE do przedstawionych w projekcie założeń ma na względzie maksymalne wyeliminowanie praktyki banków do zawierania umów niepoprzedzonych wnikliwą analizą zdolności kredytowej klienta. Brak właściwej oceny zdolności kredytowej zwiększa ryzyko wystąpienia problemów, w postaci np. niespłacania zadłużenia z tytułu używania kart debetowych lub kredytowych i wykorzystywania przez bank łatwej i taniej ścieżki egzekucji na podstawie BTE.
Projekt zakłada zobowiązanie banków do poinformowania klienta o skutkach prawno-ekonomicznych czynności bankowych, których wykonanie bank uzależnia od złożenia przez drugą stronę pisemnego oświadczenia o poddaniu się egzekucji na podstawie BTE. Na podstawie tego przepisu, bank obowiązany będzie, przed zawarciem umów (w ww. zakresie), a także przed złożeniem pisemnego oświadczenia o poddaniu się egzekucji na podstawie BTE, dopełnić wobec klienta powyższych obowiązków informacyjnych, w formie oświadczenia podpisywanego przez klienta. Zawarcie w jednym dokumencie oświadczenia klienta o poddaniu się egzekucji na podstawie BTE oraz oświadczenia o zapoznaniu się przez klienta ze skutkami podpisania oświadczenia pierwszego, wpłynie na skrócenie postępowania dowodowego i nie wydłuży postępowania sądowego.
W projekcie przewiduje się również zobowiązanie banków do poinformowania klienta o wystawieniu BTE. Przepis będzie określał termin dla wystawienia BTE przez bank, np. po upływie 14 dni od dnia poinformowania klienta o zadłużeniu wobec instytucji.
W rezultacie, projektowana nowelizacja oddziaływać będzie na wszystkie podmioty będące stronami określonych czynności bankowych, ze szczególnym uwzględnieniem mikro- i małych przedsiębiorców oraz konsumentów, których prawa będzie chronić. Dotyczyć też będzie osób, które nie dokonują z bankami bezpośrednio czynności bankowych, takich jak poręczyciel, osoba trzecia przyjmująca dług wynikający z czynności bankowej, spadkobiercy dłużnika dokonującego bezpośrednio z bankiem czynności bankowej, a także osoby prawnej, na którą przeszedł obowiązek spełnienia świadczenia w wyniku przekształcenia tej osoby.
Projektowane rozwiązania, w nieznacznym zakresie, oddziaływać będą także na sądy, które w postępowaniu nadają BTE klauzulę wykonalności. Sąd będzie dodatkowo badał, czy zostały dopełnione przez bank wobec dłużnika obowiązki informacyjne, tj. czy oświadczenie o skutkach poddania się egzekucji na podstawie BTE zostało złożone oraz czy spełnia określone prawem wymagania.

Opracowanie: Wojciech Kowalski, RPE WKP
Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line

Źródło: www.mg.gov.pl, stan z dnia 1 lipca 2011 r.