Jak należy ocenić prawnie i jakie konsekwencje mogą być zastosowane w sytuacji, gdy wicedyrektor podczas choroby dyrektora bez jego zgody jako podwładny odbiera, otwiera i czyta korespondencję poleconą kierowaną imiennie do przełożonego wykorzystując uzyskane informacje?
Podaje nieprawdziwe dane dotyczące kwalifikacji dzieci niepełnosprawnych, wprowadzając w błąd organ prowadzący.

Zastępstwo za dyrektora szkoły rozciąga się na wszystkie czynności, do jakich dyrektor szkoły jest uprawniony, łącznie z wykonywaniem nadzoru pedagogicznego. Dotyczy to jednak tylko sytuacji nieobecności dyrektora w szkole lub placówce. Jeżeli dyrektor przedstawił zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy, według mojej opinii wicedyrektor miał również pełne prawo do zapoznania się z korespondencją kierowaną do dyrektora szkoły. Jednak przez korespondencję kierowaną do dyrektora szkoły należy rozumieć tylko taką, która oprócz imienia i nazwiska dyrektora zawiera również stanowisko oraz nazwę i adres szkoły.

W przypadku potwierdzenia przez organ prowadzący, że podane dane przez wicedyrektora są nieprawdziwe (nie wynikały z dokumentacji dzieci niepełnosprawnych, która była zgromadzona w szkole), a wicedyrektor posiadał wystarczającą wiedzę w zakresie zasad kwalifikowania dzieci niepełnosprawnych, organ prowadzący według mojej opinii powinien złożyć do organów ścigania zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez wicedyrektora danej szkoły w zakresie poświadczenia nieprawdy w dokumencie szkolnym.


Dyrektor szkoły to osoba, która z mocy prawa oświatowego musi wykonywać wiele zadań, które należą wyłącznie do jego kompetencji. Podstawowe zadania i kompetencje dyrektora szkoły zostały określone w następujących aktach prawnych:

1) ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm)

a) art. 39:
• kieruje działalnością szkoły lub placówki oraz reprezentuje ją na zewnątrz,
• sprawuje nadzór pedagogiczny, z wyjątkiem osoby, która nie jest nauczycielem, a na podstawie art. 36 ust. 2 została powołana na stanowisko dyrektora,
• sprawuje opiekę nad uczniami oraz stwarza warunki harmonijnego rozwoju psychofizycznego poprzez aktywne działania prozdrowotne,
• realizuje uchwały rady szkoły lub placówki oraz rady pedagogicznej, podjęte w ramach ich kompetencji stanowiących,
• dysponuje środkami określonymi w planie finansowym szkoły lub placówki zaopiniowanym przez radę szkoły lub placówki i ponosi odpowiedzialność za ich prawidłowe wykorzystanie, a także może organizować administracyjną, finansową i gospodarczą obsługę szkoły lub placówki,
• współdziała ze szkołami wyższymi oraz zakładami kształcenia nauczycieli w organizacji praktyk pedagogicznych,
• odpowiada za właściwą organizację i przebieg sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych przeprowadzanych w szkole lub placówce,
• stwarza warunki do działania w szkole lub placówce: wolontariuszy, stowarzyszeń i innych organizacji, w szczególności organizacji harcerskich, których celem statutowym jest działalność wychowawcza lub rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej szkoły lub placówki,
• może w drodze decyzji skreślić ucznia z listy uczniów w przypadkach określonych w statucie szkoły lub placówki,
• jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole lub placówce nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami,
• zatrudniania i zwalniania nauczycieli oraz innych pracowników szkoły lub placówki,
• przyznaje nagrody oraz wymierzania kary porządkowe nauczycielom i innym pracownikom szkoły lub placówki,
• występuje z wnioskami, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i rady szkoły lub placówki, w sprawach odznaczeń, nagród i innych wyróżnień dla nauczycieli oraz pozostałych pracowników szkoły lub placówki,
• współpracuje z radą szkoły lub placówki, radą pedagogiczną, rodzicami i samorządem uczniowskim.

b) art. 40:
• jest przewodniczącym rady pedagogicznej,
• prowadzi i przygotowuje zebrania rady pedagogicznej oraz jest odpowiedzialny za zawiadomienie wszystkich jej członków o terminie i porządku zebrania zgodnie z regulaminem rady,
• przedstawia radzie pedagogicznej, nie rzadziej niż dwa razy w roku szkolnym, ogólne wnioski wynikające ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego oraz informacje o działalności szkoły.

c) art. 41:
• wstrzymuje wykonanie uchwał rady pedagogicznej niezgodnych z przepisami prawa.

2) art. 7 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn.. Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.):
• kieruje szkołą i jest jej przedstawicielem na zewnątrz,
• jest przełożonym służbowym wszystkich pracowników szkoły,
• jest przewodniczącym rady pedagogicznej,
• sprawuje opiekę nad dziećmi i młodzieżą uczącą się w szkole
• jest odpowiedzialny za dydaktyczny i wychowawczy poziom szkoły,
• jest odpowiedzialny za realizację zadań zgodnie z uchwałami rady pedagogicznej i rady szkoły, podjętymi w ramach ich kompetencji stanowiących, oraz zarządzeniami organów nadzorujących szkołę,
• jest odpowiedzialny za tworzenie warunków do rozwijania samorządnej i samodzielnej pracy uczniów i wychowanków,
• jest odpowiedzialny za zapewnienie pomocy nauczycielom w realizacji ich zadań i ich doskonaleniu zawodowym,
• jest odpowiedzialny za zapewnienie w miarę możliwości odpowiednich warunków organizacyjnych do realizacji zadań dydaktycznych i opiekuńczo-wychowawczych.

Z powyżej powołanych przepisów wynika, że ww. zadania należą wyłącznie do kompetencji dyrektora szkoły. Dyrektor szkoły przede wszystkim kieruje działalnością szkoły. Należy jednak pamiętać, że w szkole musi być zachowana ciągłość tego kierowania. W przypadku, gdy dyrektor szkoły przedstawia zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy (zakładam, że w tym przypadku tak właśnie było) nie może wystąpić sytuacja, że okres nieobecności dyrektora szkoły spowoduje zakłócenie jej funkcjonowania. W tym celu ustawodawca uchwalił przepis (art. 39 ust. 7 ustawy o systemie oświaty), że w przypadku nieobecności dyrektora szkoły lub placówki zastępuje go wicedyrektor, a w szkołach i placówkach, w których nie utworzono stanowiska wicedyrektora - inny nauczyciel tej szkoły lub placówki, wyznaczony przez organ prowadzący. Taki zapis powoduje, że zastępstwo za dyrektora szkoły rozciąga się na wszystkie czynności, do jakich dyrektor szkoły jest uprawniony, łącznie z wykonywaniem nadzoru pedagogicznego. Dotyczy to jednak tylko sytuacji nieobecności dyrektora w szkole lub placówce. Tak więc, jeżeli dyrektor przedstawił zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy, według mojej opinii wicedyrektor miał również pełne prawo do zapoznania się z korespondencją kierowaną do dyrektora szkoły. Zaznaczyć jednak należy, że przez korespondencję kierowaną do dyrektora szkoły należy rozumieć tylko taką, która oprócz imienia i nazwiska dyrektora zawiera również stanowisko oraz nazwę i adres szkoły. Zakładam, że o taką właśnie korespondencję chodzi, gdyż jeżeli list polecony byłby adresowany tylko na nazwisko dyrektora (bez stanowiska i nazwy szkoły), czyli byłby to list prywatny, to przede wszystkim poczta nie powinna takiego listu wydać innej osobie. Według mojej opinii, korespondencja, która oprócz imienia i nazwiska dyrektora zawiera również stanowisko oraz nazwę i adres szkoły nie jest prywatną korespondencją dyrektora, lecz jest kierowana do szkoły, jako instytucji, którą w danym momencie kieruje dana osoba. Zakładając hipotetycznie, że podczas czasowej niezdolności do pracy dyrektora szkoły, również wicedyrektor przedstawiłby zwolnienie lekarskie, to w takiej sytuacji organ prowadzący szkołę byłby zmuszony na czas nieobecności dyrektora powierzyć pełnienie obowiązków dyrektora innemu nauczycieli tej szkoły i on także byłby uprawniony do odbioru korespondencji kierowanej do szkoły.

Oddzielną sprawą, jak podaje autor pytania jest fakt wykazania przez wicedyrektora do organu prowadzącego nieprawdziwych danych dotyczących kwalifikacji dzieci niepełnosprawnych, wprowadzając tym samym organ prowadzący w błąd. Zakładam, że powyższą informację wicedyrektor podał do organu prowadzącego podczas czasowej niezdolności do pracy dyrektora szkoły. Aby ocenić rangę takiego czynu istotne będzie w jakim celu wicedyrektor przekazywał do organu prowadzącego dane dotyczące kwalifikacji dzieci niepełnosprawnych i czy te dane faktycznie są nieprawdziwe. O tym, że podane przez wicedyrektora dane dotyczące dzieci niepełnosprawnych są nieprawdziwe powinien według mojej opinii w pierwszej kolejności potwierdzić organ prowadzący szkołę. Dyrektor szkoły po powrocie do pracy i stwierdzeniu podania przez wicedyrektora podczas jego nieobecności nieprawdziwych danych powinien o tym fakcie powiadomić organ prowadzący i jednocześnie wnioskować o przeprowadzenie kontroli. Proszę pamiętać, że posądzenie kogoś o poświadczenie w dokumencie nieprawdy jest bardzo poważnym zarzutem, a z treści pytania wyraźnie wynika, że pomiędzy dyrektorem i wicedyrektorem istnieje obecnie dość poważny konflikt. W przypadku potwierdzenia przez organ prowadzący, że podane dane przez wicedyrektora są nieprawdziwe (nie wynikały z dokumentacji dzieci niepełnosprawnych, która była zgromadzona w szkole), a wicedyrektor posiadał wystarczającą wiedzę w zakresie zasad kwalifikowania dzieci niepełnosprawnych, organ prowadzący według mojej opinii powinien złożyć do organów ścigania zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez wicedyrektora danej szkoły w zakresie poświadczenia nieprawdy w dokumencie szkolnym. Poświadczenie nieprawdy spełnia bowiem znamiona określonego w Kodeksie karnym przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów. Wicedyrektor, jako nauczyciel, zgodnie z art. 63 ust. 1 ww. ustawy Karta Nauczyciela podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, wprawdzie korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.), ale jednocześnie ponosi większą odpowiedzialność za przekroczenie swoich uprawnień, niedopełnienie swoich obowiązków, czy ujawnienie informacji uzyskanych w związku z wykonywaniem czynności służbowych. Zgodnie z art. 271 Kodeksu karnego funkcjonariusz publiczny uprawniony do wystawienia dokumentu, który poświadcza w nim nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności, a jeżeli sprawca dopuszcza się takiego czynu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.