Proszę o pomoc w sprawie uprawnień emerytalnych z art. 88 ustawy - Karta Nauczyciela. Jestem nauczycielem zawodu, w latach 1982-1993 prowadziłem działalność gospodarczą (warsztat samochodowy), posiadając uprawnienia pedagogiczne prowadziłem przez cały ten okres naukę zawodu w pełnym wymiarze godzin (22). Pośrednikiem w nauczaniu była Izba Rzemieślnicza. Posiadam dokumenty i umowy o pracę z młodocianymi z ww. okresu. Z tego powodu ZUS nie chce uznać tych lat do pracy pedagogicznej.
Czy ma słuszność?

We wskazanym okresie praktyczna nauka zawodu mogła być prowadzona przez nauczycieli praktycznej nauki zawodu (będących pracownikami danej szkoły) lub przez instruktorów praktycznej nauki zawodu (pracowników zakładu pracy, w którym uczeń odbywa praktyczną naukę zawodu), a także - przez właścicieli zakładów, prowadzących praktyczną naukę zawodu.


Należy jednak podkreślić, że uprawnienia do prowadzenia praktycznej nauki zawodu i prowadzenie takich zajęć nie są jednoznaczne z wykonywaniem pracy nauczyciela.

Jak wynika z art. 88 Karty Nauczyciela - warunkiem przejścia nauczyciela na wcześniejszą emeryturę bez względu na wiek, jest posiadanie wymaganego okresu zatrudnienia: 30 - letniego okresu zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze. Chodzi tu o co najmniej 20- letni okres wykonywania pracy w charakterze nauczyciela (praca nauczyciela jest pracą wykonywaną w szczególnym charakterze). Przy czym pracą w charakterze nauczyciela w rozumieniu przywołanego przepisu, jest praca określona w art. 1 Karty Nauczyciela, określającego, do których nauczycieli stosuje się przepisy tej ustawy (Karty Nauczyciela); w tym również przepis art. 88, dotyczący możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę bez względu na wiek.

Stosownie do art. 1 ust. 2 pkt 4 Karty Nauczyciela pracownicy pełniący funkcję instruktorów praktycznej nauki zawodu oraz kierowników praktycznej nauki zawodu, posiadający kwalifikacje określone dla nauczycieli praktycznej nauki zawodu oraz wykonujący pracę dydaktyczną i wychowawczą w wymiarze przewidzianym dla tych nauczycieli, podlegają przepisom Karty Nauczyciela, z tym że w ograniczonym zakresie. Zakres ten wyznaczają przepisy art. 91b KN, który wyszczególnia przepisy Karty Nauczyciela znajdujące zastosowanie do instruktorów praktycznej nauki zawodu. Otóż, jak wynika z przywołanych przepisów Karty Nauczyciela, pracownicy pełniący funkcję instruktorów praktycznej nauki zawodu uprawnieni są do przejścia na wcześniejszą emeryturę bez względu na wiek.

Regulacja ta obowiązuje od dnia 6 kwietnia 2000 r.

Oznacza to, że od dnia 6 kwietnia 2000 r. praca pracownika pełniącego funkcję instruktora praktycznej nauki zawodu zrównana była w zakresie uprawnień emerytalnych z pracą nauczyciela.

Natomiast przed dniem 6 kwietnia 2000 r. instruktorzy praktycznej nauki zawodu podlegali niektórym przepisom Karty Nauczyciela, w tym również przepisom emerytalnym, na podstawie aktów wykonawczych do Karty Nauczyciela. Uprawnienia te wynikały:
• w okresie od 1 września 1988 r. do 16 października 1998 r. - z rozporządzenia Ministra Edukacji narodowej z dnia 10 sierpnia 1988 r. w sprawie rozciągnięcia niektórych przepisów Karty Nauczyciela na instruktorów praktycznej nauki zawodu oraz na niektórych innych pracowników uspołecznionych zakładów pracy, prowadzących prace pedagogiczne i wychowawcze (Dz. U. Nr 34, poz. 261 z późn. zm.);
• w okresie od 16 października 1998 r. do 6 kwietnia 2000 r. - rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 września 1998 r. w sprawie rozciągnięcia niektórych przepisów Karty Nauczyciela na instruktorów i kierowników praktycznej nauki zawodu oraz na niektórych innych pracowników prowadzących prace dydaktyczne i wychowawcze (Dz. U. Nr 126, poz. 833).

Począwszy od dnia 1 września 1988 r., w zakresie uprawnień emerytalnych z pracą nauczyciela zrównana została m.in. praca:
• pracowników pełniących funkcje instruktorów praktycznej nauki zawodu;
• pracowników pedagogicznych zatrudnionych na stanowiskach nauczycieli w państwowych, spółdzielczych i prowadzonych przez organizacje społeczne ośrodkach szkolenia, dokształcania i doskonalenia kadr, w ośrodkach szkolenia zawodowego oraz w prowadzonych przez organizacje spółdzielcze i społeczne placówkach szkolących w formach kursowych, którzy zatrudnieni byli w uspołecznionych zakładach pracy oraz w państwowych, spółdzielczych i prowadzonych przez organizacje społeczne warsztatach szkoleniowych, w ośrodkach szkolenia i doskonalenia kadr, ośrodkach szkolenia zawodowego.

Dodać należy, że we wcześniejszym okresie (tj. przed dniem 1 września 1988 r. instruktorzy praktycznej nauki zawodu nie podlegali przepisom Karty Nauczyciela i wobec tego ich praca nie stanowiła pracy w charakterze nauczyciela w rozumieniu art. 88 KN, określającego uprawnienia nauczycieli do wcześniejszej emerytury bez względu na wiek.
W świetle powyższych regulacji uważam, że decyzja ZUS, dotycząca stażu pracy w charakterze nauczyciela, była słuszna.
Dodać trzeba, że od decyzji ZUS przysługuje odwołanie do właściwego sądu okręgowego.