Świadczenie urlopowe
Świadczenie urlopowe (zwane niekiedy czternastą pensją) wypłacane jest nauczycielom z odpisu na ZFŚS i w roku 2012 wynosi 1093,93 zł.
Zgodnie z art. 53 ust. 1a ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r.- Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.) - dalej KN z odpisu na ZFŚS wypłacane jest nauczycielowi do końca sierpnia każdego roku świadczenie urlopowe w wysokości odpisu podstawowego, o którym mowa w przepisach o ZFŚS, ustalonego proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy i okresu zatrudnienia nauczyciela w danym roku szkolnym. Świadczenie urlopowe wypłaca się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy i okresu zatrudnienia nauczyciela w danym roku szkolnym, który rozpoczyna się 1 września, a kończy 31 sierpnia następnego roku kalendarzowego.
Nauczyciel, który pracował w szkole na podstawie umowy o pracę, zawartej na jeden rok szkolny w wymiarze połowy obowiązkowego wymiaru zajęć, otrzyma świadczenie urlopowe w wysokości połowy odpisu podstawowego. Praca w godzinach ponadwymiarowych oraz w ramach tak zwanego podwyższonego pensum nie upoważnia nauczyciela do otrzymania wyższego świadczenia urlopowego.

Podmioty uprawnione do świadczenia urlopowego
Świadczenie urlopowe nalicza się i wypłaca dla:
1) nauczyciela emeryta (rencisty), jeżeli jest zatrudniony w szkole, czyli czynnie świadczy pracę,
2) nauczyciela zatrudnionego również w innych szkołach (otrzyma on świadczenie we wszystkich szkołach – odpowiednio do wymiaru i okresu zatrudnienia w danej szkole),
3) nauczyciela pozostającego w stanie nieczynnym (świadczenie przysługuje za 6 miesięcy stanu nieczynnego),
4) nauczyciela, z którym rozwiązano stosunek pracy w związku z przejściem na emeryturę (rentę),
5) nauczyciela, którego stosunek pracy wygasł z mocy prawa – np.:
a) po upływie 6 miesięcy stanu nieczynnego,
b) w razie prawomocnego skazania,
c) w razie pozbawienia praw publicznych,
6. nauczyciela przebywającego na urlopie macierzyńskim i urlopie dla poratowania zdrowia.

Przykład 1
Prawo do świadczenia urlopowego dla nauczyciela któremu wypłacono ekwiwalent za urlop wypoczynkowy.
Zgodnie z art. 66 ust. 2 KN w razie niewykorzystania przysługującego urlopu wypoczynkowego z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, powołania do zasadniczej służby wojskowej albo do odbywania zastępczo obowiązku tej służby, do okresowej służby wojskowej lub do odbywania długotrwałego przeszkolenia wojskowego-nauczycielowi przysługuje ekwiwalent pieniężny za okres niewykorzystanego urlopu, nie więcej jednak niż za 8 tygodni w odniesieniu do nauczycieli zatrudnionych w placówkach feryjnych, a nie więcej niż za 35 dni roboczych w odniesieniu do nauczycieli zatrudnionych w placówkach nieferyjnych.
Prawo do ekwiwalentu powstaje, jeżeli nauczyciel nie wykorzystał 8 tygodni urlopu, a jeśli nauczyciel jest zatrudniony w placówce, w której nie są przewidziane ferie szkolne- 35 dni roboczych urlopu, z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, powołania do zasadniczej służby wojskowej albo do odbywania zastępczo obowiązku tej służby, do okresowej służby wojskowej lub do odbywania długotrwałego przeszkolenia wojskowego. Nauczyciel, który przed wystąpieniem ww. przyczyn zdążył wykorzystać odpowiednio 8 tygodni, lub 35 dni roboczych urlopu, nie otrzyma ekwiwalentu.
Jeśli więc nauczyciel był zatrudniony na 5 miesięcy w wymiarze pełnego etatu, należeć mu się będzie połowa świadczenia urlopowego. Nie ma tu znaczenia czy został wypłacony ekwiwalent za niewykorzystany urlop czy nie, gdyż świadczenie urlopowe jest związane z wymiarem czasu pracy i okresem zatrudnienia w danym roku szkolnym, a nie z wykorzystaniem urlopu.

Świadczenie urlopowe - jak je wyliczyć?>>

@page_break@
Przykład 2
Czy uprawnionym członkom rodziny zmarłej w trakcie roku szkolnego nauczycielki należy się wypłata świadczenia urlopowego?
Jeśli nauczyciel zmarł w trakcie roku szkolnego, to świadczenie urlopowe będzie mu się należało w wysokości proporcjonalnej do przepracowanego okresu. Jako ze świadczenie urlopowe jest świadczeniem obligatoryjnym, należy je wypłacić uprawnionym członkom rodziny zmarłej nauczycielki.

Przykład 3
Nauczyciel przebywa na urlopie wychowawczym. Czy będzie mu się należało świadczenie urlopowe?
Nauczyciel, który cały rok przebywa na urlopie wychowawczym, a więc bezpłatnym pozostaje w zatrudnieniu. Jednakże pracodawca udzielając mu tego urlopu przestaje mu wypłacać pensję. Teoretycznie więc nauczyciel pracuje, ale trudno by mówić, że należy mu się świadczenie urlopowe, skoro nie korzysta w danym roku z urlopu. Jeśli zaś nauczyciel w trakcie roku skorzystał z urlopu bezpłatnego to należy mu pomniejszyć świadczenie urlopowe o tę część roku, gdy na owym urlopie przebywał.

Czy z powodu przebywania na urlopie wychowawczym nauczycielka traci prawo do świadczenia urlopowego?>>
Przykład 4
Szkoła prowadzi opiekę socjalną nad nauczycielami emerytami. Za jaki okres powinno być wypłacone świadczenie urlopowe w tym roku, jeżeli nauczyciel przeszedł na emeryturę nauczycielską 2 stycznia 2012 r. (czy w ogóle w tym roku należy mu się taka wypłata)?
Druga osoba przeszła na emeryturę nauczycielską 30 sierpnia 2011 r. Czy tej osobie świadczenie urlopowe będzie się należało tylko za 4 miesiące?
Nauczyciele będący emerytami, niezależnie od okresu, kiedy przeszli na emeryturę, uprawnieni są do świadczeń z ZFŚS. Świadczenie urlopowe przysługuje nauczycielom, którzy odeszli na emeryturę nauczycielską proporcjonalnie do okresu przepracowanego w danym roku szkolnym. Świadczenie urlopowe przysługuje czynnym nauczycielom zatrudnionym w danym roku szkolnym w szkole lub placówce oświatowej, czyli czynnie świadczącym pracę. Jeżeli nauczyciel przechodzi na emeryturę nauczycielską świadczenie urlopowe będzie przysługiwać mu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy i okresu zatrudnienia w danym roku szkolnym, nauczyciela w danym roku szkolnym w szkole lub placówce. Przy ustalaniu okresu zatrudnienia nauczyciela w danym roku szkolnym dla potrzeb ustalenia wysokości przysługującego mu świadczenia urlopowego niepełne miesiące pracy zaokrągla się do pełnych. Zatem nauczycielowi, który przeszedł na emeryturę nauczycielską 2 stycznia 2012 r., świadczenie urlopowe przysługuje za 5 miesięcy (od września 2011 r. do stycznia 2012 r.). Natomiast nauczyciel, który przeszedł na emeryturę nauczycielską 30 sierpnia 2011 r., był uprawniony do świadczenia urlopowego za cały rok szkolny (od września 2010 r. do sierpnia 2011 r.).

 

Czy świadczenie urlopowe dla nauczyciela należy pomniejszyć o dni jego nieusprawiedliwionej nieobecności?>>> 

Przykład 5
Nauczyciel został przeniesiony do innej szkoły na podstawie art. 18 ust. 4 KN 1 listopada 2011 r. Czy szkoła jest zobowiązana wypłacić świadczenie urlopowe za okres od września do października 2011 r.?
W przypadku przeniesienia nauczyciela stosunek pracy nie ulega rozwiązaniu, ale nadal kontynuowany jest w nowym miejscu pracy. Nauczyciel przechodzi do nowej szkoły wraz ze wszystkimi nabytym i uprawnieniami, w tym z prawem do świadczenia urlopowego w pełnej wysokości.

W jakiej wysokości przysługuje świadczenie urlopowe dla pracowników pedagogicznych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych?>>>

Podmioty, którym świadczenia urlopowego się nie wypłaca
Świadczenia urlopowego nie wypłaca się:
1) nauczycielowi będącemu emerytem (rencistą) danej szkoły, który nie świadczy pracy. Nauczyciel taki może jednak korzystać ze środków ZFŚS, funkcjonującego w szkole, z której odszedł na emeryturę lub rentę;

Czy wypłaca się świadczenie urlopowe nauczycielom-emerytom, którzy przez cały rok szkolny nie pozostawali w stosunku pracy ze szkołą?>>>

2) pracownikom niepedagogicznym zatrudnionym w szkole. Pracownicy tacy mogą korzystać ze środków ZFŚS, funkcjonującego w zatrudniającej go szkole;
3) osobie zatrudnionej w szkole na podstawie art. 7 ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.). Pracownik ten nie jest objęty przepisami KN, może on korzystać jedynie ze środków ZFŚS funkcjonującego w zatrudniającej go szkole;
4) nauczycielowi zawieszonemu w obowiązkach – świadczenie nie przysługuje za okres zawieszenia w razie tymczasowego aresztowania lub pozbawienia go wolności w związku z postępowaniem karnym albo przeciwko któremu wszczęto postępowanie karne lub złożono wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego. Jeżeli jednak postępowanie dyscyplinarne (karne) zakończy się umorzeniem z braku dowodów winy lub wydaniem orzeczenia albo wyroku uniewinniającego, okres zawieszenia należy wliczyć do okresu uprawniającego do świadczenia urlopowego. Za okres zawieszenia będzie trzeba wypłacić wówczas nauczycielowi świadczenie urlopowe;

Czy nauczycielowi zatrudnionemu na zastępstwo należy wypłacić świadczenie urlopowe z ZFŚS?>>>

5) nauczycielom, którzy przebywają na urlopach bezpłatnych, w tym nauczycielom, którzy uzyskali mandat posła lub senatora;
6) nauczycielom, którzy przeszli do pracy na stanowiska wymagające kwalifikacji pedagogicznych w urzędach administracji rządowej, kuratoriach oświaty, Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej i innych organach sprawujących nadzór pedagogiczny. Świadczenie nie przysługuje także nauczycielom, z którymi został nawiązany stosunek pracy na podstawie wyboru – na okres pełnienia funkcji z wyboru lub skierowania do pracy w szkołach działających na podstawie Konwencji o Statucie Szkół Europejskich. Nauczyciele Ci na okres zajmowania tych stanowisk, pełnienia funkcji lub na czas skierowania otrzymują urlop bezpłatny.
Za okres zawieszenia będzie trzeba wypłacić wówczas nauczycielowi świadczenie urlopowe; 

Czy nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie dwóch umów o pracę przysługują dwa świadczenia urlopowe?>>>
 @page_break@

„Wczasy pod gruszą”
Jest to świadczenie niezależne od świadczenia urlopowego i przyznawane jedynie na wniosek nauczyciela z ZFŚS.
Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335, z późn. zm.) - dalej u.z.f.ś.s. zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z Funduszu oraz zasady przeznaczania środków Funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa pracodawca w regulaminie.
Środki funduszu można przeznaczyć wyłącznie na finansowanie działalności socjalnej na rzecz osób uprawnionych oraz dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych. W szkołach przez działalność socjalną rozumieć należy usługi świadczone między innymi na rzecz:
– wypoczynku (zgodnie z wyrokiem Trybunału konstytucyjnego nie tylko krajowego),
– pomocy na cele mieszkaniowe,
– działalności kulturalno- oświatowej,
– działalności sportowo- rekreacyjnej,
– udzielania pomocy materialnej.
Przyznawanie świadczeń z ZFŚS musi być uzależnione od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu. Szczegółowe zasady i warunki przyznawania świadczeń określane są regulaminie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych w danej szkole.
Wczasy pod gruszą są jedną z form pomocy pracodawcy w organizowaniu wypoczynku urlopowego dla pracowników i ich rodzin. Tego rodzaju świadczenie przyznawane jest najczęściej w związku z urlopem wypoczynkowym (choć nie musi być, jeśli regulamin ZFŚS postanowi inaczej).
 
"Wczasy pod gruszą": wykorzystanie urlopu na żądanie nie wyklucza wypłaty świadczenia>>>

Pamiętać także należy, że taki wypoczynek pracowników może korzystać z dofinansowania ze środków ZFŚS pod warunkiem, że przyznanie ulgowych usług i świadczeń, a także wysokość dopłat ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych będzie uzależnione od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby, która jest uprawniona do korzystania z funduszu. Przy czym dofinansowanie do wypoczynku przysługuje osobie uprawnionej do korzystania ze świadczeń funduszu tylko wówczas, gdy tak stanowi regulamin Funduszu.
Warunki otrzymania oraz termin wypłaty dofinansowania do „wczasów pod gruszą” powinny wynikać z postanowień regulaminu funduszu. Najczęściej warunkiem otrzymania dofinansowania do „wczasów pod gruszą” jest przebywanie pracownika na urlopie trwającym minimum określoną ilość dni. Wymagany wymiar urlopu jest najczęściej odnoszony do przepisów kodeksu pracy regulujących zasady podziału na części przysługującego pracownikowi urlopu, gdyż art. 162 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r.- Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.) stanowi, że co najmniej jedna część wypoczynku pracownika powinna obejmować 14 kolejnych dni kalendarzowych.
W zależności od treści regulaminu obowiązującego w danym zakładzie pracy, dodatkowym warunkiem do otrzymania dopłaty może być przedstawienie dokumentów, np. z ośrodka wczasowego. Ale może być również tak, że dla otrzymania dopłaty do „wczasów pod gruszą” bez znaczenia jest miejsce pobytu pracownika w trakcie urlopu.

Powyższe omówienie pochodzi z serwisu Prawo Oświatowe/ABC. 

Przydatne akty prawne:
Ustawa  z dnia 26 stycznia 1982 r.- Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.).
Ustawa  z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335, z późn. zm.)