Jakie dane gromadzi się w SIO?
W SIO są gromadzone zbiory danych o szkołach i placówkach oświatowych, uczniach, słuchaczach, wychowankach oraz absolwentach, nauczycielach, wychowawcach i innych pracownikach, spełnianiu obowiązku nauki. Dane są gromadzone i przetwarzane w SIO w celu prowadzenia polityki oświatowej państwa, podnoszenia jakości i upowszechniania edukacji oraz usprawniania finansowania zadań oświatowych. Bazy danych oświatowych w SIO są prowadzone w postaci elektronicznej za pomocą oprogramowania zgodnego z wymaganiami określonymi w przepisach o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, które nieodpłatnie udostępnia minister właściwy do spraw oświaty i wychowania.
Nowa struktura systemu
W porównaniu z dotychczasowymi regulacjami z 2004 r., nowa ustawa zmienia strukturę, organizację oraz zasady działania SIO. Wprowadzono nowy sposób zbierania danych, polegający na odejściu od formuły gromadzenia przez SIO danych zbiorczych na rzecz danych jednostkowych, oraz odmiennie niż dotychczas określono zakres danych gromadzonych w SIO. Ponieważ dane jednostkowe dotyczące uczniów i nauczycieli stanowią dane osobowe, dla zagwarantowania bezpieczeństwa tych danych określono warunki techniczne przekazywania, pozyskiwania i przetwarzania danych w SIO.
Zbieranie danych jednostkowych stanowi nowość tylko w odniesieniu do uczniów i absolwentów, ponieważ dane o nauczycielach dotychczas już były gromadzone w ujęciu jednostkowym. Bazy danych oświatowych szkół, placówek oświatowych i innych jednostek organizacyjnych zawierają zbiory danych o nauczycielach, wychowawcach i innych pracownikach pedagogicznych, obejmujące takie dane jednostkowe, jak: numer PESEL, płeć, rok urodzenia, forma i wymiar zatrudnienia, stopień awansu zawodowego, wykształcenie, przygotowanie pedagogiczne, formy kształcenia i doskonalenia, sprawowane funkcje i zajmowane stanowiska, rodzaje prowadzonych zajęć albo przyczyny nieprowadzenia zajęć, staż pracy, wysokość wynagrodzenia, z wyszczególnieniem jego składników, oraz wysokość dodatków do wynagrodzenia. Przekazywanie tych danych dotychczas następowało jednak w sposób uniemożliwiający odczytanie numeru PESEL. Obecnie tożsamość uczniów i nauczycieli będzie identyfikowana w SIO przez imię, nazwisko i numer PESEL danej osoby, podczas gdy szkoła, placówka oświatowa czy inna jednostka organizacyjna będzie w SIO identyfikowana przez ustalony przez ustawę, właściwy dla danej jednostki, katalog danych, w szczególności takich, jak nazwa jednostki, adres jej siedziby i numer REGON. Katalog takich danych, w przypadku poszczególnych szkół i placówek oświatowych, będzie jednocześnie stanowił dane rejestrowe szkoły lub placówki oświatowej, zawarte w powszechnie dostępnym Rejestrze Szkół i Placówek Oświatowych (RSPO), który stanowi część SIO.
Bazy danych SIO
Nowa ustawa wprowadza udoskonalony instrument pozyskiwania danych dotyczących oświaty, służący poprawie efektywności zarządzania oświatą na poziomie nie tylko krajowym, ale również regionalnym i lokalnym. Utworzenie Rejestru Szkół i Placówek Oświatowych pozwoli na gromadzenie, udostępnianie oraz bieżące aktualizowanie informacji o wszystkich jednostkach organizacyjnych systemu oświaty. Struktura nowego SIO będzie obejmowała bazę danych SIO oraz lokalne bazy danych SIO. Baza danych SIO jest centralnym zbiorem danych prowadzonym przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, w skład którego wchodzą zbiór danych stanowiący Rejestr Szkół i Placówek Oświatowych (RSPO), oraz zbiory stanowiące przekazaną do bazy danych SIO zawartość lokalnych zbiorów danych SIO, tj. zbiory danych szkół i placówek oświatowych, zbiory danych innych jednostek wykonujących zadania z zakresu oświaty, zbiory danych o uczniach, zbiory danych o nauczycielach. Natomiast lokalne bazy danych SIO są lokalnymi zbiorami danych tworzonymi w celu przekazywania danych do bazy danych SIO, pozyskiwania danych z bazy danych SIO oraz pozyskiwania za pośrednictwem bazy danych SIO danych ze zbioru danych osobowych PESEL.
@page_break@
W skład lokalnych baz danych SIO wchodzą zbiór danych o szkole lub placówce oświatowej (w przypadku lokalnej bazy danych SIO prowadzonej przez szkołę i placówkę oświatową), zbiór danych o innej jednostce wykonującej zadania z zakresu oświaty (w przypadku lokalnej bazy danych SIO prowadzonej przez inną jednostkę wykonującą zadania z zakresu oświaty), a ponadto zbiory danych o uczniach i zbiory danych o nauczycielach.
Rejestr Szkół i Placówek Oświatowych
RSPO ma status krajowego rejestru urzędowego, w którym są gromadzone publicznie dostępne informacje o szkołach i placówkach oświatowych. Przepisy ustawy określają szczegółowo katalog danych gromadzonych i przetwarzanych w RSPO, które służyć mają jednoznacznej identyfikacji szkół i placówek oświatowych w SIO. W RSPO gromadzone będą podstawowe dane charakteryzujące rodzaj działań oświatowych, wychowawczych lub opiekuńczych prowadzonych w danej szkole lub placówce oświatowej. Oprócz danych jednostkowych ustawa przewiduje gromadzenie w SIO danych dziedzinowych charakteryzujących dany podmiot (jednostkę organizacyjną, osobę) w SIO. Dane dziedzinowe dotyczące szkół i placówek oświatowych oraz innych jednostek wykonujących zadania z zakresu oświaty dotyczą warunków organizacji i działalności tych podmiotów. Szczegółowy zakres danych dziedzinowych gromadzonych w zbiorach danych szkół i placówek oświatowych, zbiorach danych jednostek, zbiorach danych uczniów i zbiorach danych nauczycieli oraz terminy przekazywania tych danych z lokalnych baz danych SIO do bazy danych SIO zostanie określony w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. Ustawa określa podmioty zobowiązane do przekazywania danych do RSPO oraz przypisane im jednostki organizacyjne (szkoły i placówki oświatowe), których dane identyfikacyjne będą przekazywane do RSPO. Przekazywanie danych do RSPO następuje w terminie 7 dni. Nowym rozwiązaniem przewidzianym w omawianej ustawie jest powiązanie wpisu do RSPO każdej nowopowstałej szkoły lub placówki oświatowej ze złożeniem wniosku o wpis takiej jednostki do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON). Przekazane do RSPO dane niezbędne do wpisania szkoły lub placówki oświatowej do rejestru REGON są przekazywane z bazy danych SIO do rejestru REGON. Przekazanie danych jest równoznaczne ze złożeniem wniosku o wpis szkoły lub placówki oświatowej do rejestru REGON. Informacja o numerze REGON, nadanym szkole lub placówce oświatowej oraz jej jednostce lokalnej (filii), będzie przekazywana z rejestru REGON do bazy danych SIO. Z dniem otrzymania przez SIO tej informacji dane szkoły lub placówki oświatowej zostają wprowadzone do RSPO.
Pozyskiwanie danych z SIO
Nowym rozwiązaniem jest umożliwienie pozyskiwania przez określone podmioty, w zakresie uzasadnionym wykonywanymi przez nie zadaniami oświatowymi, konkretnych zestawów danych z bazy danych SIO. Dane zawarte w RSPO są jawne. Niejawne są jedynie takie dane, jak numer PESEL i adres miejsca zamieszkania osoby fizycznej prowadzącej publiczną albo niepubliczną szkołę lub placówkę oświatową, numer identyfikacyjny szkoły nadany przez okręgową komisję egzaminacyjną, dane dotyczące przewidywanej liczby pracowników oraz powierzchni ogólnej gruntów i użytków rolnych (dane gromadzone w RSPO wyłącznie na potrzeby rejestru REGON, które są objęte tajemnicą statystyczną na podstawie ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej). Dostęp do danych niejawnych zawartych w RSPO będą mieć podmioty zobowiązane do przekazywania danych do RSPO oraz szkoły i placówki, których te dane dotyczą. Publiczne udostępnienie RSPO na portalu systemu informacji oświatowej umożliwi wszystkim zainteresowanym zdobycie podstawowej informacji o szkołach i placówkach oświatowych, zarówno aktualnie działających w systemie oświaty, jak i zlikwidowanych. Ustawa umożliwia udostępnianie uczelniom danych z bazy danych SIO do celów przeprowadzania rekrutacji na studia wyższe. Udostępnienie danych z bazy danych SIO odbywać się będzie wyłącznie za zgodą kandydata. Dotychczas takie dane były pozyskiwane z systemów informatycznych prowadzonych przez poszczególne okręgowe komisje egzaminacyjne.
@page_break@
Podmioty uprawnione do korzystania z SIO
Dostęp do bazy danych SIO będą miały jedynie osoby uprawnione, których umocowanie zostało stwierdzone w wyniku pozytywnego przejścia procedury weryfikacji dostępu do bazy danych SIO. Osoby te mogą otrzymać upoważnienie do wykonywania określonych czynności związanych z pobieraniem, przekazywaniem i przetwarzaniem danych zgromadzonych w bazie danych SIO (tj. upoważnienie do dostępu do bazy danych SIO). Upoważnienia do dostępu do bazy danych SIO szkołom i placówkom oświatowym, będącym podmiotami zobowiązanymi do przekazywania danych bezpośrednio do bazy danych SIO, nadają podmioty zobowiązane do przekazywania danych do RSPO, jednostkom samorządu terytorialnego – kuratorzy oświaty, innym jednostkom wykonującym zadania z zakresu oświaty, z wyjątkiem jednostek samorządu terytorialnego, oraz regionalnym izbom obrachunkowym i uczelniom do celów rekrutacyjnych na studia wyższe – minister właściwy do spraw oświaty i wychowania.
Upoważnienie do dostępu do bazy danych SIO jest nadawane na czas określony w ustawie. Nadzór nad bezpieczeństwem przekazywania danych do bazy danych SIO i pozyskiwania danych z bazy danych SIO sprawuje minister właściwy do spraw oświaty i wychowania. W ramach nadzoru ma on dostęp do wykazu zarejestrowanych przypadków, w których nastąpiła próba lub uzyskano nieuprawniony dostęp, nielegalnie pozyskano, nastąpiło zniszczenie lub utrata danych zgromadzonych w bazie danych SIO lub wykorzystano te dane w nieuprawniony. W przypadku stwierdzenia próby lub uzyskania nieuprawnionego dostępu, nielegalnego pozyskania, zniszczenia lub utraty danych zgromadzonych w bazie danych SIO, lub w przypadku stwierdzenia wykorzystania tych danych w nieuprawniony sposób, minister właściwy do spraw oświaty i wychowania blokuje przekazywanie danych do bazy danych SIO lub pozyskiwanie danych z bazy danych SIO, do czasu ponownego przeprowadzenia procedury weryfikacji dostępu lub do czasu wyjaśnienia stanu faktycznego i usunięcia nieprawidłowości. Ustawa określa zakres, sposób i okres przechowywania danych w bazie danych SIO. Z bazy danych SIO nie będą usuwane raporty, dane zawarte w RSPO oraz zanonimizowane dane uczniów i nauczycieli.
Powyższy komentarz pochodzi z serwisu Prawo Oświatowe/ABC
Jeszcze przez jakiś czas zastosowanie znajdować będą dotychczasowe przepisy regulujące funkcjonowanie systemu informacji oświatowej. Szczegółowy terminarz dotyczący obowiązków wynikających z nowej ustawy o SIO przygotowała redakcja miesięcznika "Dyrektor Szkoły":
Nowy system informacji oświatowej - terminarz
Wraz z nową ustawą weszły w życie akty wykonawcze, omówione zostały w artykułach:
Nowe wymagania techniczne dla sprzętu do obsługi SIO
Wniosek o dostęp do SIO składany będzie elektronicznie