W trakcie zajęć nauczyciel powinien nie tylko przeprowadzić pogadankę ale również ćwiczenia praktyczne, np. zapoznać uczniów z drogami ewakuacyjnymi, zachowania się w trakcie ewakuacji przypadku wystąpienia przeszkód (np. zadymienia drogi ewakuacyjnej), zapoznać uczniów ze znakami ostrzegawczymi, zasadami funkcjonowania sprzętu gaśniczego, sposobem alarmowania o zagrożeniu, etc. Jednakże wiedza teoretyczna i praktyczne umiejętności nabyte przez uczniów podczas lekcji są niewystarczające. Muszą być one sprawdzone w trakcie okresowo powtarzanych próbnych ewakuacji.
Lekcja: Temat: „Ewakuacja z budynku szkolnego”
Formy realizacji (proponowany przedmiot, ścieżka itp.):
- lekcja do dyspozycji wychowawcy,
- technika.
Cele ogólne:
- kształtowanie i doskonalenie umiejętności i nawyków właściwego zachowania w przypadku wystąpienia zagrożenia powodującego konieczność przeprowadzenia ewakuacji z budynku szkolnego.
Cele szczegółowe:
Uczeń potrafi:
- wymienić okoliczności powodujące konieczność przeprowadzenia ewakuacji z budynku szkolnego,
- opisać ogólne zasady ewakuacji obowiązujące w szkole,
- opisać własne zachowanie podczas ewakuacji,
- opisać drogę ewakuacyjną z pomieszczenia, w którym aktualnie odbywają się zajęcia,
- wykorzystać zdobytą wiedzę o zasadach ewakuacji podczas symulacji ewakuacji przeprowadzonej na zakończenie lekcji.
Metody nauczania:
- pogadanka z elementami dyskusji,
- symulacja,
- zespołowe rozwiązywanie problemów.
Pomoce dydaktyczne:
- znaki bezpieczeństwa znajdujące się na terenie szkoły,
- materiały pomocnicze dla ucznia,
- arkusze papieru A4,
- duże arkusze papieru,
- flamastry.
Formy pracy:
- ćwiczenia praktyczne,
- wycieczka w budynku szkolnym,
- praca w grupach.
Plan zajęć:
Zajęcia rozpoczynają się od spotkania nauczyciela z uczniami na boisku szkolnym w czasie przerwy poprzedzającej zajęcia. Nauczyciel zobowiązuje uczniów, aby przechodząc korytarzami do klasy zwrócili uwagę na wszystkie znaki bezpieczeństwa i sprzęty przeciwpożarowe znajdujące się na trasie przejścia, zapamiętali, jakie to znaki i sprzęty oraz gdzie one się znajdują.
Ćwiczenie 1
Na początku zajęć nauczyciel dzieli uczniów na 4–5 osobowe zespoły, polecając im przygotowanie wykazu znaków i sprzętów bezpieczeństwa, jakie uczniowie zaobserwowali podczas przemarszu z boiska. Wyniki swojej pracy grupy zapisują na kartkach A4. Uczniowie rysują i nazywają znaki.
Wybrani liderzy grup prezentują wyniki pracy. Nauczyciel zapisuje na tablicy propozycje poszczególnych grup, tworząc wspólne zestawienie. Następnie komentuje ustalone znaki, tłumacząc ich znaczenie oraz cel, dla którego zostały w danych miejscach umieszczone, tj. wskazanie osobom przebywającym w budynku szkoły tzw. dróg ewakuacyjnych. Na bazie ćwiczenia 1nauczyciel informuje uczniów o temacie lekcji, jej celach oraz omawia okoliczności, które muszą wystąpić, aby przeprowadzić ewakuację.
Ćwiczenie 2
Nauczyciel rozdaje uczniom materiał pomocniczy opisujący ogólne zasady ewakuacji i prosi ich, aby na bazie tych zasad sformułowali zasady dotyczące w szczególności zachowania się uczniów podczas ewakuacji.
Uczniowie swoje propozycje zapisują na dużych arkuszach papieru. Po około 15 minutach liderzy grup prezentują wyniki pracy. Nauczyciel podsumowuje propozycje grup (przewidywany czas 25 minut).
Podsumowanie zajęć:
Nauczyciel informuje uczniów o tym, że wybuchł pożar. Nakazuje, aby zachowali spokój, grupuje uczniów na korytarzu przed klasą i wychodzi z uczniami z budynku, zgodnie z planem i drogą ewakuacyjną
opracowaną dla tej części budynku. Na trasie wymyśla przeszkody, np. szczególnie zadymiony fragment drogi i obserwuje, czy uczniowie zachowują się zgodnie z zasadami omawianymi w klasie, sam również stosuje zasady opisane w instrukcji bezpieczeństwa pożarowego. Na boisku omawia z uczniami wyniki swoich obserwacji zachowania uczniów podczas symulacji, podaje czas opuszczenia budynku, liczony od chwili ogłoszenia alarmu oraz zwraca uwagę na trasę, jaką pokonali uczniowie, prosząc o jej zapamiętanie. Dziękuje uczniom za aktywność i ogłasza przerwę.
Czas zajęć: dwie godziny lekcyjne.
Lekcja 2
Temat: Alarmowanie i powiadamianie o zagrożeniach
Formy realizacji (proponowany przedmiot, ścieżka itp.):
- lekcja do dyspozycji wychowawcy,
- technika.
Cele ogólne:
- zapoznanie z rodzajami alarmów i sposobami alarmowania,
- omówienie zasad zachowania po usłyszeniu sygnału alarmowego,
- zapoznanie z barwami i znakami bezpieczeństwa,
- kształtowanie poczucia konieczności znania sygnałów alarmowych i zasad po ich usłyszeniu,
- kształcenie umiejętności zachowania dzieci i młodzieży po usłyszeniu sygnału alarmowego.
Cele szczegółowe:
Uczeń potrafi:
- rozpoznać dźwięki sygnałów alarmowych,
- opisać zasady zachowania ludności po usłyszeniu sygnału alarmowego,
- zachować się po usłyszeniu alarmu w szkole i rozpoznać drogi ewakuacji,
- opisać zasady zachowania po usłyszeniu sygnału alarmowego będąc w miejscu publicznym,
- zaalarmować odpowiednie służby w momencie stwierdzenia zagrożenia.
Metody nauczania:
- pogadanka z elementami dyskusji,
- zespołowe rozwiązywanie problemów.
Pomoce dydaktyczne:
- foliogram z tematem i zagadnieniami lub zapis na tablicy arkusze,
- foliogram z definicjami,
- foliogram z tabelą sygnałów,
- taśma z sygnałami,
- foliogram z tabelą sygnałów alarmowych i znaków bezpieczeństwa.
Formy pracy:
- ćwiczenia praktyczne,
Plan zajęć:
Nauczyciel dzieli uczniów na zespoły, a następnie podaje temat zajęć wraz z planem ich przeprowadzenia, jednocześnie prezentując foliogram z tematem i zagadnieniami (w razie braku foliogramów zapisów można dokonywać na tablicy). W planie powinny znaleźć się następujące zagadnienia:
- sygnały alarmowe i ich rodzaje,
- zasady zachowania ludności po ogłoszeniu alarmu,
- system alarmowania w szkole,
- znaki i barwy bezpieczeństwa.
Po przedstawieniu tematu nauczyciel definiuje podstawowe pojęcia, jednocześnie prezentując foliogram z definicjami pojęć: „uprzedzanie”, „ostrzeganie” i „alarmowanie”. Następnie omawia tabelę z sygnałami alarmowymi, przedstawiając foliogram z tabelą sygnałów. Powinien określić cel i zasady stosowania tych pojęć. Kolejna tabela jaką omawia nauczyciel, to tabela z sygnałami alarmowymi (foliogram). Zapoznaje uczniów z rodzajami sygnałów alarmowych, a następnie odtwarza je z taśmy. Po prezentacji powinna nastąpić dyskusja na temat sposobów zachowania po ogłoszeniu alarmu, przechodząc do sygnałów alarmowych i znaków bezpieczeństwa stosowanych w szkole, prezentując przy tym foliogram. Po krótkiej pogadance powinna nastąpić dyskusja na temat zachowania się w szkole po ogłoszeniu alarmu. Nauczyciel podsumowuje zajęcia i zadaje pracę domową.
Zadanie domowe:
Opisz czynności po usłyszeniu sygnału alarmowego
- będąc w domu,
- będąc w szkole.
Czas zajęć: 45 minut