Istnieje jeden zespół szkół.

Czy w każdej ze szkół należy utworzyć oddzielną radę rodziców? Jaki jest - jaki powinien być skład rady szkoły w zespole szkół?


Według mojej opinii, jeżeli w dotychczasowym statucie szkoły zostało określone, że w zespole szkół powołuje się jedną radę rodziców, w skład której wchodzą przedstawiciele rodziców wszystkich typów szkół będących w zespole, to zgodnie z ustawą z dnia 11 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw nie ma obowiązku powoływania odrębnych rad rodziców. Adekwatnie do zasad działania w zespole szkół rady rodziców przedstawia się sytuacja rady szkoły, która jest kolejnym społecznym organem. Jeżeli w dotychczasowym statucie szkoły zostało określone, że w zespole szkół powołuje się jedną radę szkoły, to według mojej opinii, nie ma obowiązku powoływania odrębnych rad. W skład rady szkoły wchodzą w równej liczbie: nauczyciele wybrani przez ogół nauczycieli, rodzice wybrani przez ogół rodziców oraz uczniowie wybrani przez ogół uczniów. Wyjątek stanowią szkoły podstawowe, gdzie w skład rady szkoły nie wchodzą uczniowie i gimnazja, w których udział uczniów w radzie szkoły nie jest obowiązkowy.

Dotychczas obowiązujące przepisy dotyczące rad rodziców, które były zawarte w art. 53 i 54 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) były następujące:

1. W szkole i placówce może działać rada rodziców, stanowiąca reprezentację rodziców uczniów.

2. Zasady tworzenia rady rodziców uchwala ogół rodziców uczniów tej szkoły lub placówki.

3. Rada rodziców uchwala regulamin swojej działalności, który nie może być sprzeczny ze statutem szkoły lub placówki.

4. Reprezentacja rodziców może także przybrać inną nazwę.

5. Rada rodziców może występować do organu prowadzącego szkołę lub placówkę, organu sprawującego nadzór pedagogiczny, dyrektora, rady pedagogicznej oraz rady szkoły lub placówki z wnioskami i opiniami dotyczącymi wszystkich spraw szkoły lub placówki.

6. W celu wspierania działalności statutowej szkoły lub placówki rada rodziców może gromadzić fundusze z dobrowolnych składek rodziców oraz innych źródeł. Zasady wydatkowania funduszy rady rodziców określa regulamin jej działania.

Ustawa z dnia 11 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2007 r. Nr 80, poz. 542) wprowadziła istotne zmiany w zadaniach rad rodziców funkcjonujących w szkołach i placówkach. Przede wszystkim nowe przepisy wprowadzają od 1 września 2007 r. obligatoryjność ich funkcjonowania w szkołach i placówkach. Dotychczas w ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) był jedynie zapis, że w szkole i placówce może działać rada rodziców.

Do dnia 23 czerwca 2007 r. dotychczasowe organy będące reprezentacją rodziców uczniów szkoły lub placówki, a w przypadku braku takiego organu w szkole lub w placówce - rada pedagogiczna szkoły lub placówki, miały obowiązek uchwalenia szczegółowego trybu przeprowadzenia pierwszych wyborów do nowej rady rodziców szkoły lub placówki. Wybory do nowych rad rodziców powinny być przeprowadzone do dnia 31 października 2007 r.. Dotychczasowe organy będące reprezentacją rodziców uczniów szkoły lub placówki mogą wykonywać zadania rady rodziców do czasu wyboru nowych rad rodziców, nie dłużej jednak niż do dnia 31 października 2007 r..

Według nowych przepisów w skład rad rodziców wchodzą:

1. w szkołach - po jednym przedstawicielu rad oddziałowych, wybranych w tajnych wyborach przez zebranie rodziców uczniów danego oddziału.

2. w placówkach - co najmniej 7 przedstawicieli, wybranych w tajnych wyborach przez zebranie rodziców wychowanków danej placówki,

3. w szkołach artystycznych - co najmniej 7 przedstawicieli, wybranych w tajnych wyborach przez zebranie rodziców uczniów danej szkoły.

W szkołach wybory do rad oddziałowych przeprowadza się na pierwszym zebraniu rodziców w każdym roku szkolnym. Wybory należy przeprowadzić w głosowaniu tajnym. W wyborach do rad oddziałowych, jednego ucznia może reprezentować tylko jeden rodzic. Szczegółowy tryb przeprowadzania wyborów do rad oddziałowych oraz przedstawiciela rodziców z danego oddziału do rady rodziców musi zostać określony w regulaminie działalności rady rodziców. Ponadto w regulaminie działalności rady rodziców musi zostać określona wewnętrzna struktura i tryb pracy rady rodziców oraz zasady wydatkowania zgromadzonych przez nią funduszy.

Obecnie do zadań i kompetencji rad rodziców możemy zaliczyć:

  • rada rodziców praktycznie może występować z wnioskami i opiniami we wszystkich sprawach szkoły; z wnioskami i opiniami może występować do dyrektora szkoły, rady szkoły, samorządu uczniowskiego, organu prowadzącego szkołę oraz organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą,
  • rada rodziców opiniuje przedstawiony przez radę pedagogiczną odpowiednio zestaw programów wychowania przedszkolnego lub szkolny zestaw programów nauczania i szkolny zestaw podręczników; ponadto w uzasadnionych przypadkach rada rodziców może wystąpić do rady pedagogicznej o dokonanie zmian odpowiednio w zestawie programów wychowania przedszkolnego, szkolnym zestawie programów nauczania lub szkolnym zestawie podręczników, z tym że zmiana w tych zestawach nie może nastąpić w trakcie roku szkolnego,
  • rada rodziców opiniuje program i harmonogram poprawy efektywności kształcenia lub wychowania szkoły,
  • rada rodziców wyraża pisemną opinię o pracy nauczyciela przed sporządzeniem przez dyrektora szkoły oceny dorobku zawodowego,
  • w przypadku szkół podstawowych i gimnazjów rada rodziców w porozumieniu z dyrektorem szkoły określenia wzór obowiązującego na terenie szkoły jednolitego stroju dla uczniów,
  • w przypadku szkół ponadgimnazjalnych rada rodziców opiniuje wprowadzenie przez dyrektora szkoły obowiązku noszenia przez uczniów na terenie szkoły jednolitego stroju,
  • rada rodziców w porozumieniu z dyrektorem szkoły określa sytuacje, w których przebywanie ucznia na terenie szkoły nie wymaga noszenia przez niego jednolitego stroju ze względu na szczególną organizację zajęć dydaktyczno-wychowawczych w określonym dniu lub dniach,
  • rada rodziców w porozumieniu z radą pedagogiczną uchwala program wychowawczy szkoły obejmujący wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym skierowane do uczniów, realizowane przez nauczycieli; jeżeli rada rodziców w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia roku szkolnego nie uzyska porozumienia z radą pedagogiczną w sprawie programu wychowawczego, program ustala dyrektor szkoły w uzgodnieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny nad szkołą; program wychowawczy ustalony przez dyrektora szkoły obowiązuje do czasu uchwalenia programu przez radę rodziców w porozumieniu z radą pedagogiczną,
  • rada rodziców w porozumieniu z radą pedagogiczną uchwala program profilaktyki dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb danego środowiska, obejmujący wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców; jeżeli rada rodziców w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia roku szkolnego nie uzyska porozumienia z radą pedagogiczną w sprawie programu profilaktyki, program ustala dyrektor szkoły w uzgodnieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny nad szkołą. Program profilaktyki ustalony przez dyrektora szkoły obowiązuje do czasu uchwalenia programu przez radę rodziców w porozumieniu z radą pedagogiczną,
  • rada rodziców na wniosek dyrektora szkoły opiniuje podjęcie działalności w szkole przez stowarzyszenie lub inną organizację, a w szczególności organizacje harcerskie, których celem statutowym jest działalność wychowawcza albo rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej szkoły, podjęcie działalności w szkole lub placówce przez stowarzyszenie lub inną organizację, wymaga uzyskania zgody dyrektora szkoły lub placówki, wyrażonej po uprzednim uzgodnieniu warunków tej działalności oraz po uzyskaniu pozytywnej opinii rady szkoły lub placówki i rady rodziców,
  • rada rodziców opiniuje projekt planu finansowego składanego przez dyrektora szkoły,
  • rada rodziców może gromadzić fundusze z dobrowolnych składek rodziców oraz innych źródeł w celu wspierania działalności statutowej szkoły.

W szkole oprócz rady rodziców działają również rady oddziałowe. Zadaniem rad oddziałowych rodziców jest przede wszystkim realizacja zadań w ramach danego oddziału. Rada oddziałowa reprezentuje rodziców uczniów danego oddziału w radzie rodziców. Rada oddziałowa może występować, w porozumieniu z wychowawcą uczniów, z wnioskami do dyrektora szkoły oraz nauczycieli w sprawach istotnych dla uczniów. Rada oddziałowa współdziała również z przewodniczącym rady rodziców i prezydium w celu wykonania zadań o charakterze ogólnoszkolnym. Pracami rady oddziałowej kieruje przewodniczący.

W dotychczasowych przepisach, jak i tych od 1 września używa się tych samych sformułowań, a mianowicie: "w szkołach i placówkach". Na tej podstawie można stwierdzić, że dotychczasowe i nowe zapisy dotyczące rad rodziców dotyczą pojedynczych szkół lub placówek, a nie szkół w zespołach.

Kwestia organizacji zespołów szkół została zawarta w art. 62 ww. ustawy o systemie oświaty, który w wyniku ww. nowelizacji nie ulega zmianie. Otóż, organ prowadzący szkoły różnych typów może je połączyć w zespół, jednak ich połączenie nie narusza odrębności rad pedagogicznych, rad rodziców, rad szkół i samorządów uczniowskich poszczególnych szkół, o ile statut zespołu nie stanowi inaczej. Umieszczenie zapisu "o ile statut zespołu nie stanowi inaczej" jest bardzo istotne, gdyż utworzenie zespołu następuje w trybie art. 58 tej samej ustawy. Jak wynika z art. 58, szkołę lub placówkę publiczną zakłada się na podstawie aktu założycielskiego, który określa jej typ, nazwę i siedzibę, a organ zakładający szkołę lub placówkę podpisuje akt założycielski oraz nadaje jej pierwszy statut. Akt założycielski w przypadku zespołu szkół wymaga zaopiniowania przez rady pedagogiczne. W zakresie uregulowanym odmiennie w statucie zespołu tracą moc postanowienia zawarte w statutach połączonych szkół lub placówek. Jeżeli w dotychczasowym statucie szkoły zostało określone, że w zespole szkół powołuje się jedną radę rodziców, w skład której wchodzą przedstawiciele rodziców wszystkich typów szkół będących w zespole, to według mojej opinii, zgodnie z ustawą z dnia 11 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw nie ma obowiązku powoływania odrębnych rad rodziców.

Adekwatnie do zasad działania w zespole szkół rady rodziców przedstawia się sytuacja rady szkoły, która jest kolejnym społecznym organem. Należy jednak pamiętać, że ustawa z dnia 11 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw, która wprowadziła obligatoryjność rad rodziców, to przepisy w przypadku rad szkół nie uległy zmianie i powołanie rady szkoły nie jest obowiązkowe. Pamiętamy, że organ prowadzący szkoły różnych typów może je połączyć w zespół, jednak ich połączenie nie narusza odrębności również rad szkół poszczególnych szkół, o ile statut zespołu nie stanowi inaczej. Jeżeli w dotychczasowym statucie szkoły zostało określone, że w zespole szkół powołuje się jedną radę szkoły, to według mojej opinii, nie ma obowiązku powoływania odrębnych rad.

Zgodnie z art. 51 ww. ustawy o systemie oświaty w skład rady szkoły lub placówki wchodzą w równej liczbie:

1) nauczyciele wybrani przez ogół nauczycieli,

2) rodzice wybrani przez ogół rodziców,

3) uczniowie wybrani przez ogół uczniów.

Wyjątek stanowią szkoły podstawowe, gdzie w skład rady szkoły nie wchodzą uczniowie i gimnazja, w których udział uczniów w radzie szkoły nie jest obowiązkowy.

Rada szkoły powinna liczyć co najmniej 6 osób. Tryb wyboru członków rady szkoły określa statut szkoły. Statut szkoły może przewidywać rozszerzenie składu rady o inne osoby. Kadencja rady szkoły trwa 3 lata. Rada szkoły uchwala regulamin swojej działalności oraz wybiera przewodniczącego. W posiedzeniach rady szkoły może brać udział, z głosem doradczym, dyrektor szkoły. Powstanie rady szkoły organizuje dyrektor szkoły z własnej inicjatywy albo na wniosek rady rodziców, a w przypadku gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych także na wniosek samorządu uczniowskiego. W celu wspierania działalności statutowej szkoły rada szkoły może gromadzić fundusze z dobrowolnych składek oraz innych źródeł.

Rada szkoły uczestniczy w rozwiązywaniu spraw wewnętrznych szkoły, a także:

1) uchwala statut szkoły lub placówki,

2) przedstawia wnioski w sprawie rocznego planu finansowego środków specjalnych szkoły lub placówki i opiniuje projekt planu finansowego szkoły lub placówki,

3) może występować do organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą lub placówką z wnioskami o zbadanie i dokonanie oceny działalności szkoły lub placówki, jej dyrektora lub innego nauczyciela zatrudnionego w szkole lub placówce; wnioski te mają dla organu charakter wiążący,

4) opiniuje plan pracy szkoły lub placówki, projekty innowacji i eksperymentów pedagogicznych oraz inne sprawy istotne dla szkoły lub placówki,

5) z własnej inicjatywy ocenia sytuację oraz stan szkoły lub placówki i występuje z wnioskami do dyrektora, rady pedagogicznej, organu prowadzącego szkołę lub placówkę oraz do wojewódzkiej rady oświatowej, w szczególności w sprawach organizacji zajęć pozalekcyjnych i przedmiotów nadobowiązkowych.