WSA: Podwyższając wynagrodzenia nauczycieli, trzeba wysłuchać związkowców

Wyrażenie opinii o gotowym już projekcie uchwały nie jest tym samym, co podejmowanie działań w celu ustalenia treści tego aktu na etapie jego tworzenia. Wójt gminy nie dopełnił obowiązku uzgodnienia regulaminu wynagradzania nauczycieli ze związkami zawodowymi – stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu.

Rada gminy podjęła uchwałę w sprawie podwyższenia minimalnej stawki wynagradzania zasadniczego dla nauczycieli posiadających stopień awansu zawodowego stażysty i kontraktowego zatrudnionych w placówkach oświatowych prowadzonych przez gminę (w wysokości 300 zł brutto niezależnie od posiadanego poziomu kwalifikacji).

Zgoda związku zawodowego na zmianę wynagrodzeń nauczycieli>>

Sformalizowana procedura uzgodnień

Wojewoda Opolski zaskarżył uchwałę do sądu domagając się stwierdzenie jej nieważności. Podniósł, że wbrew nakazowi wynikającemu z przepis art. 30 ust. 6a Kraty Nauczyciela, nie dochowano procedury uzgodnienia projektu uchwały ze związkami zawodowymi zrzeszającymi nauczycieli. Takiej procedury nie wyczerpuje poinformowanie związków zawodowych o treści projektu uchwały oraz o terminie sesji, na której będzie ona uchwalana, a także udział przedstawicieli związków zawodowych w obradach rady gminy. Zanim projekt trafił pod obrady żadna ze stron nie podjęła merytorycznej dyskusji nad jego treścią czy próby wypracowania w miarę wspólnego stanowiska.

Wojewoda wskazał, że sama debata na sesji sprowadziła się do polemiki pomiędzy przedstawicielami gminy (radni, wójt, sekretarz gminy), a przedstawicielami dwóch związków zawodowych, co do istoty i formy w jakiej uzgodnienie powinno nastąpić. Związkowcy informowali radnych o niedopełnieniu wymogu uzgodnienia projektu uchwały ze związkami zawodowymi, wskazywali na potrzebę szczegółowego omówienia projektu i jego konsekwencji, podkreślając przy tym konieczność spotkania z władzami gminy i sporządzenia protokołu uzgodnień, który powinien być przedłożony radnym wraz z projektem uchwały. Nie odnosili się w żaden sposób bezpośrednio do kwestii merytorycznych, dotyczących unormowań zawartych w uchwale.

Wojewoda podkreślił, że uzgodnienie polega na poddaniu treści aktów sformalizowanej procedurze uzgodnienia. Instrumentem tej procedury winny być protokoły uzgodnień, ale też rozbieżności w razie braku zgody na treść rozwiązań zaproponowanych w uchwale. Tych elementów w zabrakło w procedowaniu.

 

Wójt: uzgodnienia to dobra wola gminy

Wójt domagając się oddalenia skargi podnosił, że poinformował związki zawodowe o projekcie uchwały, ale nie były one zainteresowane uzgodnieniami projektu. Wystosowały jedynie wezwanie do usunięcia naruszenia prawa (podnosząc, że nie dokonano procedury uzgodnień). Zdaniem wójta za takie uzgodnienia można przyjąć debatę na sesji rady gminy.

Wójt stwierdził ponadto, że przepis art. 30 ust. 6a Karty Nauczyciela odnosi się do regulaminu wynagradzania, podczas gdy takowy nie był przedmiotem uchwały. W oparciu o delegację z art. 30 ust. 10 Karty Nauczyciela jednostka samorządu terytorialnego może natomiast samodzielnie podwyższać minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego. W efekcie, gmina nie ma obowiązku uzgadniania projektu podejmowanych uchwał w zakresie podwyższania wynagrodzenia nauczycielom powyżej minimalnych stawek, a treść tego typu uchwały uzależniona jest, co do zasady jedynie od woli organu prowadzącego szkołę. Jedynym warunkiem jest aby sposób uchwalenia uchwały dotyczącej wynagrodzenia nauczycieli uwzględniał przesłanki wynikające z art. 30 ust. 5 Karty Nauczyciela. W rezultacie próby uzgodnienia projektu kwestionowanej uchwały ze związkami zawodowymi stanowią jedynie dobrą wolę gminy, której związki zawodowe nie doceniają.

Związkowcy muszą przedstawić swoje stanowiska

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu uznał, że skarga jest zasadna, gdyż uchwałę podjęto z naruszeniem trybu, wynikającego z art. 30 ust. 6 i ust. 6a w zw. z art. 30 ust. 10a ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela. Z przepisów tych wynika, że podwyższenie nauczycielom przez organ prowadzący szkołę, minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego następuje w trybie regulaminu i podlega uzgodnieniu ze związkami zawodowymi. Wskazany obowiązek został wprost określony w art. 30 ust. 6a Karty Nauczyciela i ma charakter bezwzględny.

WSA podkreślił, że związkom zawodowym nie zapewniono jakiegokolwiek udziału w procedurze tworzenia uchwały. Jego treść została przygotowana przez gminę, a organizacjom związkowym nie zaproponowano żadnego spotkania i rozmów, aby wypracować wspólne stanowiska, co do przyjętych w uchwale rozwiązań prawnych. Nie stworzono im również żadnej możliwości przedstawienia własnego stanowiska na etapie prac przygotowawczych nad projektem uchwały. Brak było jakiejkolwiek dyskusji i wymiany poglądów, co do merytorycznej treści projektu.

Gmina poinformowała jedynie organizacje związkowe o ustalonym arbitralnie projekcie uchwały i nie była zainteresowana ich stanowiskiem. Świadczy o tym i to, że pismo informujące o treści uchwały doręczono organizacjom związkowym na 7 dni przed sesją, na której przyjęto uchwałę. Taką postawę potwierdzają również stwierdzenia zawarte w odpowiedzi na skargę, z których wynika niezgodne z przepisami prawa przeświadczenie gminy o braku obowiązku dokonania uzgodnienia.

Zdaniem sądu błędne jest też stanowisko wójta gminy, że obecność związkowców i dyskusja nad projektem uchwały na sesji rady gminy jest równoznaczna z procedurą uzgodnienia. Pomijając fakt, że do merytorycznej dyskusji nie doszło, to nie można mylić konstytucyjnie zagwarantowanego prawa do udziału w sesji, z trybem uspołecznienia procesu tworzenia prawa czyli współdziałania organów gminy ze związkami zawodowymi. Nadto wyrażenie opinii o gotowym już projekcie nie jest tym samym, co podejmowanie działań w celu ustalenia treści tego aktu.

Najpierw protokół uzgodnień lub rozbieżności potem debata

Sąd powtórzył stanowisko Trybunału Konstytucyjnego przedstawione w wyroku z 17 marca 1998 r. (SIP LEX nr 31969), że uzgodnienie to współdziałanie, które choć nie musi zakończyć się osiągnięciem porozumienia i nie ogranicza prawotwórczej swobody gminy, to jednak powinno polegać na zagwarantowaniu związkom zawodowym możliwości wypowiedzi, podjęciu wspólnych rozmów i przedstawieniu propozycji przez obydwie strony jeszcze na etapie tworzenia projektu aktu.

Omawiany obowiązek cechuje także uprzedniość co oznacza, że rada gminy może debatować tylko nad wcześniej uzgodnionym projektem aktu. Jeśli natomiast podczas obrad rady dostrzeżona zostanie potrzeba zmiany skonsultowanych uregulowań, należy procedurę uzgodnienia ponowić. Rada może bowiem uchwalić tylko treść uzgodnionego wcześniej aktu.

Wyrok WSA w Opolu z 16 kwietnia 2019 r. sygn. II SA/Op. 40/19

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.