Pensum dyrektora szkoły

Co do zasady stanowisko dyrektora powierzane jest nauczycielowi mianowanemu lub dyplomowanemu. Oznacza to, że z reguły dyrektorem szkoły jest nauczyciel; nauczyciel, ktremu powierzono wykonywanie funkcji dyrektora szkoły. Fakt, że dyrektorem szkoły jest nauczyciel przesądza o przepisach prawa stosowanych do dyrektora szkoły, a dotyczących jego obowiązkw i uprawnień wynikających ze stosunku pracy. Do dyrektora szkoły, będącego nauczycielem, stosuje się bowiem te przepisy prawa, ktre regulują stosunki pracy pozostałych nauczycieli zatrudnionych w szkole. Kwestie dotyczące czasu pracy nauczycieli uregulowane zostały w przepisach Karty Nauczyciela. Dodać trzeba, że w tym zakresie zastosowanie znajdą też przepisy Kodeksu pracy, ktre rwnież stosuje się do stosunkw pracy nauczycieli, ale co trzeba podkreślić tylko w zakresie spraw nieuregulowanych w Karcie Nauczyciela. Ponieważ dyrektor szkoły jest nauczycielem zasady dotyczące czasu pracy nauczycieli, zawarte w Karcie Nauczyciela, odnoszą się rwnież do dyrektora szkoły. Zaznaczenia jednak wymaga, iż niektre sprawy związane z czasem pracy dyrektora szkoły zostały unormowane inaczej niż w stosunku do pozostałych nauczycieli zatrudnionych w szkole. Wynika to z funkcji pełnionej przez dyrektora szkoły, i co się z tym wiąże ze szczeglnego zakresu obowiązkw pracowniczych wypełnianych przez dyrektora. Jak wskazano na wstępie, zasadą jest powierzenie stanowiska dyrektora szkoły osobie będącej nauczycielem. Dodać należy, że przepisy prawa dopuszczają jednak rwnież możliwość powierzenia tego stanowiska osobie niebędącej nauczycielem. Do osoby niebędącej nauczycielem, zatrudnionej na stanowisku dyrektora szkoły w zakresie uprawnień pracowniczych stosuje się przepisy Kodeksu pracy. Oznacza to, że w kwestiach dotyczących czasu pracy dyrektora szkoły niebędącego nauczycielem należy stosować odnośne regulacje Kodeksu pracy (art. 128 15112).

Czas pracy dyrektora szkoły

Stosownie do obowiązujących przepisów – czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na tydzień, przy czym nauczyciela obowiązuje pięciodniowy tydzień pracy. W ramach tego czasu pracy nauczyciel obowiązany jest realizować:
1. zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, prowadzone bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz;
2. inne czynności i zajęcia wynikające z zadań statutowych szkoły, ze szczególnym uwzględnieniem zajęć opiekuńczych i wychowawczych wynikających z potrzeb i zainteresowań uczniów;
3. zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym.

Tygodniowy obowiązkowy wymiar zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, tj. pensum –ustalony został w przepisach prawa, które określają wymiar pensum dla nauczycieli zajmujących poszczególne stanowiska w różnych typach szkół i placówek. Praca w wymiarze określonym we wskazanych przepisach, w zakresie uprawnień pracowniczych uznawana jest za pracę wykonywaną w pełnym wymiarze zajęć. Ma to istotne znaczenie dla określenia tych uprawnień ze stosunku pracy, które uzależnione są od zatrudnienia w określonym wymiarze zajęć.

Jak wynika z przywołanej powyżej regulacji – oprócz pensum (czyli oprócz zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz), nauczyciel powinien również realizować inne czynności i zajęcia wynikające z zadań statutowych szkoły oraz czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym.

Regulacja ta dotyczy nauczycieli objętych Kartą Nauczyciela, w tym również dyrektora szkoły. Jednak na nauczycielu – dyrektorze szkoły ciążą również inne obowiązki – obowiązki wynikające ze spełnianej funkcji. Zadania te zostały szczegółowo określone w przepisach Karty Nauczyciela (art. 7) oraz w przepisach ustawy o systemie oświaty (art. 39).

Zadania te obejmują m. in. kierowanie i zarządzanie szkołą, wykonywanie czynności pracodawcy dla osób zatrudnionych w szkole, a także reprezentowanie szkoły na zewnątrz oraz szereg czynności związanych z realizowaniem funkcji dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych szkoły.

Ogólnie mówiąc – poza zadaniami, które realizuje każdy nauczyciel, dyrektor szkoły pełni też funkcje zarządcze. Dodać też należy, że nauczyciel będący dyrektorem szkoły piastuje funkcję organu szkoły – dyrektor szkoły jest organem szkoły powołanym do wypełniania działań publicznych i posiadającym określone kompetencje w zakresie administracji.

Z uwagi na szczególną funkcję dyrektora szkoły i zakres obowiązków wynikający z pełnionej funkcji, przepisy prawa przewidują w stosunku do nauczyciela-dyrektora szkoły obniżanie wymiaru pensum albo zwolnienie z obowiązku realizacji pensum.

Kompetencja w zakresie obniżenia wymiaru pensum dyrektorowi szkoły oraz zwolnienia z obowiązku realizacji pensum należy do organu prowadzącego szkołę – w przypadku szkół prowadzonych przez jednostkę samorządu terytorialnego właściwym organem będzie odpowiednio: rada gminy, rada powiatu, sejmik województwa. Organ ten ustala w stosownej uchwale zasady udzielania oraz rozmiar zniżek pensum, a ponadto – przyznaje dyrektorowi szkoły zwolnienia od obowiązku realizacji zajęć dydaktyczno – wychowawczych i opiekuńczych (zwolnienia z pensum).