Emerytka złożyła wniosek o przyznanie, w ramach ZFŚS, pomocy finansowej  w związku ze zwiększonymi wydatkami na święta Pracodawca pomimo wniosku i dołączonego oświadczenia o dochodach podjął decyzję, że nie przyzna jej pomocy finansowej nie podając uzasadnienia. W regulaminie istnieje zapis, że "Negatywne zaopiniowanie wniosku osób uprawnionych ubiegających się o dopłatę lub świadczenia z funduszu nie wymagają uzasadnienia, a decyzja pracodawcy odmawiająca dopłaty jest ostateczna".
Czy nie przyznanie pomocy finansowej przez pracodawcę w takiej sytuacji było niezgodne z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 592 z późn. zm.) - dalej u.z.f.ś.s.?
Co można rozumieć pod pojęciem, że przyznanie świadczeń ma charakter uznaniowy?

Pracodawca jest zobowiązany do wydatkowania środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych zgodnie z zapisami regulaminu.
 
Uzasadnienie
Wydatkowanie środków z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych musi następować w oparciu o zapisy regulaminu. Z kolei zapisy regulaminu muszą uwzględniać normę wynikającą z zapisu art. 8 ust. 1 u.z.f.ś.s., zgodnie z którą, przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu. Fakt ten jest mocno akcentowany w orzecznictwie sądowym. Stosownie np. do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2001 r. (wyrok SN z dnia 20 sierpnia 2001 r. I PKN 579/00, Lex nr 78999), pracodawca administrujący środkami zakładowego funduszu świadczeń socjalnych nie może ich wydatkować niezgodnie z regulaminem zakładowej działalności socjalnej, którego postanowienia nie mogą być sprzeczne z zasadą przyznawania świadczeń według kryterium socjalnego, to jest uzależniającego przyznawanie ulgowych usług i świadczeń wyłącznie od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu.
Opisany przez Autora pytania stan faktyczny, wyraża wątpliwość w kwestii charakteru świadczenia z ZFŚS. Sprawą tą zajmowało się Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, które w piśmie z dnia 17 lutego 2011 r. uznało iż "zakładowy fundusz świadczeń socjalnych jest funduszem spożycia zbiorowego, co oznacza, iż bez względu na sposób jego tworzenia ze świadczeń socjalnych mogą korzystać wszystkie osoby uprawnione - przy zastosowaniu jednakowych, wyłącznie socjalnych kryteriów. Pracodawca nie może więc wyłączyć prawa do ubiegania się o pomoc socjalną żadnej z ustawowo uprawnionych grup osób, np. emerytów i rencistów ze względów pozasocjalnych.
Dodać jednocześnie należy, iż określone ustawą prawo do korzystania z Funduszu zarówno w przypadku pracowników, jak i byłych pracowników - emerytów i rencistów nie jest jednak zawsze tożsame z gwarancją otrzymania świadczeń z funduszu. O realizacji tego prawa nie przesądza bowiem posiadany status pracownika lub emeryta, ale wyłącznie ich faktyczna sytuacja życiowa, rodzinna i materialna (art. 8 ust. 1 u.z.f.ś.s.). Oznacza to, że świadczenia socjalne nie mają charakteru roszczenia i należności, gdyż są zależne jedynie od potrzeb, sytuacji socjalnej osoby uprawnionej, wielkości środków funduszu przeznaczonych na dany rodzaj świadczeń, a także spełniania formalnych kryteriów przy ubieganiu się o świadczenia socjalne. Ze względu na występujące w praktyce zróżnicowanie sytuacji materialnej poszczególnych osób uprawnionych, świadczenia socjalne nie powinny być przyznawane w oparciu o posiadany status pracownika lub emeryta, ale w największym rozmiarze powinny trafiać do osób znajdujących się w obiektywnie najtrudniejszej sytuacji materialnej."
Zgodnie z zapisem art. 10 u.z.f.ś.s., środkami funduszu administruje pracodawca. Jak już wyżej zaznaczono, pracodawca powinien gospodarować środkami, zgodnie z obowiązującym regulaminem. Ponadto, przyznawanie indywidualnych świadczeń należy uzgodnić z zakładową organizacją związkową. Należy również zauważyć, że odmowa przyznania świadczenia może nastąpić jedynie w oparciu o kryteria socjalne – a więc odnoszące się do sytuacji rodzinnej, życiowej i materialnej pracownika. Jeżeli pracodawca odmawia świadczenia, uzasadniając swoją decyzję poza socjalnymi argumentami – osoba uprawniona może wystąpić z roszczeniem o dochodzenie świadczenia.