1. Czy nauczyciel mianowany, który zadeklaruje przejście w stan nieczynny może w czasie tego stanu pracować na umowę zlecenie lub prowadzić własną działalność, czy tylko może pracować w szkole?
2. Czy nauczyciel mianowany, który złożył wniosek o przejście w stan nieczynny, może go wycofać?
3. Jaki przysługuje okres wypowiedzenia i wysokość odprawy dla nauczyciela kontraktowego zatrudnionego od 1 września 2008 r. do 31 sierpnia 2010 r. na czas określony, następnie od 1 września 2010 r. na czas nieokreślony?
 
 1. W treści art. 20 ust. 8 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) – dalej KN, zostało sformułowane prawo nauczyciela przeniesionego w stan nieczynny do pracy w tej samej lub innej szkole. Praca ta nawiązywana jest na wniosek nauczyciela lub dyrektora szkoły. Z tego prawa wynika uprawnienie nauczyciela do dodatkowego wynagrodzenia, odpowiedniego do wymiaru zajęć, które wypłacane jest niezależnie od pobieranego wynagrodzenia z tytułu pozostawania w stanie nieczynnym. Zgodnie bowiem z treścią art. 20 ust. 6 KN nauczyciel przeniesiony w stan nieczynny zachowuje prawo do comiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego do czasu wygaśnięcia stosunku pracy.
Stosunek pracy może być nawiązany w tej samej szkole, w innej szkole lub poza oświatą. W związku z tym co zostało powiedziane powyżej, nauczyciel w czasie trwania stanu nieczynnego może nawiązać stosunek pracy z innym pracodawcą, który to stosunek będzie trwał dłużej niż okres stanu nieczynnego. Nie ma żadnych bowiem norm prawnych, które skutecznie uniemożliwiałyby nawiązanie takiego stosunku pracy, modyfikowały jego treść w zakresie okresu jego trwania lub tym bardziej stwierdzały nieważność takiego stosunku pracy.
Na koniec należy zauważyć, że norma wynikająca z treści art. 20 ust. 8 KN, dotyczy jedynie stosunków pracy, a więc stosunków nawiązanych na podstawie ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p. lub innych źródeł prawa pracy, takich jak KN. Stosunkiem pracy nie jest natomiast ani umowa zlecenia czy umowa o dzieło, które są stosunkami zobowiązaniowymi, regulowanym treścią ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Tak więc dyspozycja art. 20 ust. 8 KN nie odnosi się do tego typu stosunków prawnych.
Należy jednak zauważyć, że interpretując przepis szeroko, trzeba dojść do wniosku, że skoro ustawodawca dopuszcza wykonywanie pracy w ramach stosunku pracy, tak również dopuszcza jej wykonywanie w innych formach, np. w drodze umów cywilnoprawnych.
2. Wycofanie wniosku o przeniesienie w stan nieczynny może się dokonać jedynie za zgodą pracodawcy i w okresie trwania wypowiedzenia. W związku z treścią art. 20 ust. 3 KN stosunek pracy kończy się z końcem roku szkolnego, po trzymiesięcznym wypowiedzeniu. Zatem po upływie okresu wypowiedzenia, kiedy nauczyciel "wejdzie" w okres stanu nieczynnego, siłą rzeczy wycofanie wniosku stanie się niemożliwe.
3. Zgodnie z art. 20 ust. 2 KN, nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę, z którym rozwiązano stosunek pracy z przyczyn organizacyjnych, przysługują świadczenia określone w przepisach o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.
Zastosowanie będą więc miały przepisy ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. Nr 90, poz. 844 z późn. zm.) – dalej u.z.r.p.s. Ustawa ta ma zastosowanie w sytuacjach, kiedy przyczyny stanowiące podstawę rozwiązania stosunku pracy leżą po stronie pracodawcy a nie pracownika. Są to więc przyczyny dotyczące pośrednio bądź bezpośrednio pracodawcy. Mogą mieć one zróżnicowany charakter, począwszy od ekonomiczno-finansowych i skończywszy na organizacyjno-strukturalnych. W sytuacji zmian organizacyjnych w szkole, które następują w związku z przyjęciem nowego arkusza organizacyjnego szkoły, mamy z całą pewnością do czynienia z przyczynami nie leżącymi po stronie pracownika. Z związku z tym odprawa wypłacana jest na podstawie art. 10 u.z.r.p.s. w zw. z art. 8 ust. 1 u.z.r.p.s.
Z tego względu, nauczycielowi na podstawie art. 8 ust. 1 u.z.r.p.s. - w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości:
1) jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;
2) dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;
3) trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.
Kwestia wysokości odprawy została uzależniona od zatrudnienia u danego pracodawcy. Wyjątkiem od tej zasady jest możliwość zaliczenia pracy u poprzedniego pracodawcy, jeżeli nastąpiło przejęcie zakładu pracy (art. 8 ust. 2 u.z.r.p.s.). Jeżeli chodzi o okres podlegający zaliczeniu w sytuacji kilkukrotnego zatrudnienia u tego samego pracodawcy to na gruncie nauki prawa jest niejednoznaczna.
Jedno stanowisko opiera się na zasadzie, że do okresu pracy wlicza się wyłącznie okres ostatniego, nieprzerwanego zatrudnienia. Za tego rodzaju interpretacją przemawiają względy celowości, gdyż świadczenie pieniężne w postaci odprawy ma w założeniu rekompensować pracownikowi utratę ostatnio zajmowanego miejsca pracy (podobnie: Krzysztof W. Baran, Komentarz do art. 8 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, pkt 2.2.). Z kolei drugie stanowisko opiera się na założeniu, że okres zatrudnienia, o którym mowa w art. 8 ust. 1 u.z.r.p.s., ustala się analogicznie do okresów pracy wskazanych w treści art. 36 § 1 k.p. (podobnie: Kazimierz Jaśkowski, Komentarz do art. 8 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, pkt 3.2.2.). Wykładnia ta opiera się o tezę uchwały Sądu Najwyższego 7 sędziów z dnia 15 stycznia 2003 r. (uchwała SN z dnia 15 stycznia 2003 r. III PZP 20/02, OSNP 2004, nr 1, poz. 4), która stwierdza, że przy ustalaniu okresu wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony uwzględnia się wszystkie okresy zatrudnienia u tego samego (danego) pracodawcy.
Oczywiście tak za jedną, jak i za drugą wykładnią, przemawiają pewne, niebezpodstawne racje. Jednakże z wykładni językowej art. 8 ust. 1 u.z.r.p.s. wynika, że przepis nie zawiera dodatkowych klauzul, odnoszących się do przerw w zatrudnieniu u danego pracodawcy, czy też przymiotu ciągłości trwania okresu zatrudnienia. Stąd moim zdaniem, w omawianej sprawie należy zastosować interpretację, na podstawie której zaliczony zostanie także wcześniejszy okres zatrudnienia, a więc pracownik nabędzie prawo do trzymiesięcznej odprawy.
 
Odpowiedź na pytanie pochodzi z serwisu Prawo Oświatowe/ABC>>
 
Przydatne akty prawne: 
Ustawa  z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.);
Ustawa  z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. Nr 90, poz. 844 z późn. zm.);
Ustawa  z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
 
Więcej o przeniesieniu nauczyciela w stan nieczynny tutaj>>