Jakie kwalifikacje pedagogiczne powinien mieć nauczyciel po opiekuńczo-wychowawczej zatrudniony na świetlicy szkoły specjalnej, aby rozpocząć staż na nauczyciela kontraktowego?
Czy może w trakcie stażu uzupełnić przygotowanie pedagogiczne w tym przypadku - oligofrenopedagogikę?
Czy nie mając ukończonej oligofrenopedagogiki może on rozpocząć staż na nauczyciela kontraktowego?
Kwalifikacje do zajmowania stanowiska wychowawcy świetlicy w szkole specjalnej posiadają nauczyciele legitymujący się zarówno przygotowaniem w zakresie pedagogiki specjalnej o specjalności odpowiadającej rodzajowi niepełnosprawności uczniów, jak i nauczyciele legitymujący się dyplomem studiów w zakresie np. pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej a ponadto świadectwem ukończenia studiów podyplomowych lub kursu kwalifikacyjnego w zakresie pedagogiki specjalnej o specjalności odpowiadającej rodzajowi niepełnosprawności uczniów. W związku z tym, że omawiana osoba nie posiada wystarczających kwalifikacji do zatrudnienia w szkole specjalnej na stanowisku wychowawcy świetlicy (nie posiada świadectwa ukończenia studiów podyplomowych lub kursu kwalifikacyjnego w zakresie pedagogiki specjalnej o specjalności odpowiadającej rodzajowi niepełnosprawności uczniów) według mojej opinii nie może rozpocząć stażu na nauczyciela kontraktowego.
Zgodnie z art. 9b ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) warunkiem nadania nauczycielowi kolejnego stopnia awansu zawodowego jest spełnienie wymagań kwalifikacyjnych, odbycie stażu zakończonego pozytywną oceną dorobku zawodowego nauczyciela oraz w przypadku nauczyciela kontraktowego zdanie egzaminu przed komisją egzaminacyjną.
Jak wynika z wyżej przedstawionego przepisu, jednym z warunków, jaki musi spełnić nauczyciel, aby mógł uzyskać kolejny stopień awansu zawodowego jest spełnienie wymagań kwalifikacyjnych.
Szczegółowe kwalifikacje wymagane od nauczycieli zostały określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 września 2002 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. z 2002 r. Nr 155, poz. 1288 z późn. zm.). Spełnianie przez nauczycieli kwalifikacji uzależnione jest od nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć i typu szkoły w jakiej są zatrudnieni.
W związku z tym, że autor pytania nie określa typu szkoły specjalnej, należy pamiętać, że zgodnie z § 5 ust. 1 ww. rozporządzenia kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w szkołach specjalnych dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym posiada osoba, która:
1. legitymuje się dyplomem ukończenia studiów magisterskich na kierunku pedagogika lub pedagogika specjalna, w zakresie oligofrenopedagogiki, lub
2. legitymuje się dyplomem ukończenia studiów wyższych zawodowych:
a) na kierunku pedagogika lub pedagogika specjalna, w zakresie oligofrenopedagogiki, lub
b) w specjalności nadającej kwalifikacje do pracy z dziećmi i młodzieżą z upośledzeniem umysłowym, lub
3. ma kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły lub rodzaju placówki, określone odpowiednio w § 2-4 i 10, a ponadto ukończyła studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny w zakresie oligofrenopedagogiki, albo
4. legitymuje się dyplomem ukończenia zakładu kształcenia nauczycieli w specjalności nadającej kwalifikacje do pracy z dziećmi i młodzieżą z upośledzeniem umysłowym.
Natomiast zgodnie z § 5 ust. 2 tego rozporządzenia kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela przedmiotu lub prowadzącego zajęcia w szkołach specjalnych dla dzieci i młodzieży z pozostałymi niepełnosprawnościami posiada osoba, która ma kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły lub rodzaju placówki, określone odpowiednio w § 2-4 i 10.
Dodatkowo kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela prowadzącego zajęcia w szkołach specjalnych dla dzieci i młodzieży z pozostałymi niepełnosprawnościami posiada również osoba, która legitymuje się dyplomem ukończenia studiów magisterskich na kierunku pedagogika lub pedagogika specjalna, w specjalności odpowiedniej do niepełnosprawności uczniów.
Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela prowadzącego zajęcia w szkołach podstawowych specjalnych, gimnazjach specjalnych, szkołach zasadniczych specjalnych i zasadniczych szkołach zawodowych specjalnych dla dzieci i młodzieży z pozostałymi niepełnosprawnościami posiada również osoba, która legitymuje się dyplomem ukończenia studiów wyższych zawodowych:
1) na kierunku pedagogika lub pedagogika specjalna, w specjalności odpowiedniej do niepełnosprawności uczniów lub 2) w specjalności odpowiedniej do niepełnosprawności uczniów.
Ponadto kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela prowadzącego zajęcia w szkołach podstawowych specjalnych, szkołach zasadniczych specjalnych, zasadniczych szkołach zawodowych specjalnych dla dzieci i młodzieży z pozostałymi niepełnosprawnościami posiada również osoba, która ukończyła zakład kształcenia nauczycieli, w specjalności odpowiedniej do niepełnosprawności uczniów.
Jak wynika z wyżej przedstawionych przepisów kwalifikacje do zajmowania stanowiska wychowawcy świetlicy w szkole specjalnej posiadają nauczyciele legitymujący się zarówno przygotowaniem w zakresie pedagogiki specjalnej o specjalności odpowiadającej rodzajowi niepełnosprawności uczniów, jak i nauczyciele legitymujący się dyplomem studiów w zakresie np. pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej a ponadto świadectwem studiów podyplomowych lub kursu kwalifikacyjnego w zakresie pedagogiki specjalnej o specjalności odpowiadającej rodzajowi niepełnosprawności uczniów. Zatem omawiana osoba, która legitymuje się dyplomem studiów w zakresie pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej posiada pełne kwalifikacje do zatrudnienia na stanowisku wychowawcy świetlicy ale niestety tylko w szkole masowej. Nie posiada natomiast tych kwalifikacji, pomimo ukończenia pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej i posiadania przygotowania pedagogicznego (absolwent pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej uzyskuje przygotowanie pedagogiczne w trakcie studiów) do zatrudnienia na stanowisku wychowawcy świetlicy w szkole specjalnej, gdyż nie legitymuje się jednocześnie świadectwem studiów podyplomowych lub kursu kwalifikacyjnego z zakresu pedagogiki specjalnej o specjalności odpowiadającej rodzajowi niepełnosprawności uczniów, w tym przypadku z zakresu oligofrenopedagogiki.
Jak już wspomniałem, według mojej opinii absolwent pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej uzyskuje przygotowanie pedagogiczne w trakcie studiów. Posiadanie przygotowania pedagogicznego wymagane jest od osób, które chcą podjąć zatrudnienie w szkołach i placówkach oświatowych. Proszę zwrócić uwagę, że zgodnie z § 1 pkt 3 ww. rozporządzenia przez przygotowanie pedagogiczne należy rozumieć nabycie wiedzy i umiejętności z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki szczegółowej, nauczanych w powiązaniu z kierunkiem (specjalnością) kształcenia i praktyką pedagogiczną - w wymiarze nie mniejszym niż 270 godzin, oraz odbycie pozytywnie ocenionych praktyk pedagogicznych w wymiarze nie mniejszym niż 150 godzin. O posiadaniu przygotowania pedagogicznego przez nauczyciela świadczy dyplom lub inny dokument wydany przez szkołę wyższą, dyplom ukończenia zakładu kształcenia nauczycieli i świadectwo ukończenia pedagogicznego kursu kwalifikacyjnego. Zatem według mojej opinii, osobę, która posiada wykształcenie określone w pytaniu należy traktować jako legitymującą się dyplomem ukończenia studiów magisterskich na kierunku zgodnym z rodzajem prowadzonych zajęć i posiadającą przygotowanie pedagogiczne, ale aby zostać zatrudnionym na stanowisku wychowawcy świetlicy w szkole specjalnej powinna dodatkowo ukończyć studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny z zakresu pedagogiki specjalnej o specjalności odpowiadającej rodzajowi niepełnosprawności uczniów (w tym przypadku z zakresu oligofrenopedagogiki).
W związku z tym, że omawiana osoba nie posiada wystarczających kwalifikacji do zatrudnienia w szkole specjalnej na stanowisku wychowawcy świetlicy nie może również rozpocząć stażu na nauczyciela kontraktowego. Proszę zwrócić uwagę, że w art. 10 ust. 2 ww. ustawy Karta Nauczyciela wyraźnie zostało określone, że z osobą posiadającą wymagane kwalifikacje i rozpoczynającą pracę w szkole stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony na jeden rok szkolny w celu odbycia stażu wymaganego do uzyskania awansu na stopień nauczyciela kontraktowego. Wprawdzie w ust. 3 tego samego artykułu zostało zapisane, że w szczególnych przypadkach uzasadnionych potrzebami szkoły z osobą legitymującą się wymaganym poziomem wykształcenia, lecz nieposiadającą przygotowania pedagogicznego, dopuszczalne jest nawiązanie stosunku pracy, o ile osoba ta zobowiąże się do uzyskania przygotowania pedagogicznego w trakcie odbywania stażu, ale według mojej opinii dotyczy to wyłącznie sytuacji, gdy dana osoba nie posiada przygotowania pedagogicznego, którego definicja została określona w ww. rozporządzeniu. Taka osoba może wówczas uzyskać przygotowanie pedagogiczne, jeżeli ukończy np. kurs pedagogiczny dla czynnych zawodowo nauczycieli (Ramowy program MEN z 1992 r.). Natomiast omawiana osoba, aby posiadać kwalifikacje i rozpocząć staż na nauczyciela kontraktowego powinna ukończyć np. kurs kwalifikacyjny z zakresu oligofrenopedagogiki dla nauczycieli i wychowawców placówek dla dzieci upośledzonych umysłowo (Ramowy program MEN z 1992 r.).
W związku z powyższym, według mojej opinii, wobec omawianej osoby powinny zostać zastosowane przepisy określone w art. 10 ust. 9-10 ww. ustawy. Wynika z nich, że jeżeli nie ma możliwości zatrudnienia w szkole osoby posiadającej wymagane kwalifikacje, można za zgodą organu sprawującego nadzór pedagogiczny zatrudnić nauczyciela, który nie posiada kwalifikacji wymaganych do zajmowania danego stanowiska. Jednak do nauczycieli zatrudnionych na takiej podstawie nie stosuje się przepisów rozdziału 3a, czyli awansu zawodowego nauczycieli. Dla celów płacowych nauczyciele ci są traktowani jak nauczyciele stażyści.
Czy może w trakcie stażu uzupełnić przygotowanie pedagogiczne w tym przypadku - oligofrenopedagogikę?
Czy nie mając ukończonej oligofrenopedagogiki może on rozpocząć staż na nauczyciela kontraktowego?
Kwalifikacje do zajmowania stanowiska wychowawcy świetlicy w szkole specjalnej posiadają nauczyciele legitymujący się zarówno przygotowaniem w zakresie pedagogiki specjalnej o specjalności odpowiadającej rodzajowi niepełnosprawności uczniów, jak i nauczyciele legitymujący się dyplomem studiów w zakresie np. pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej a ponadto świadectwem ukończenia studiów podyplomowych lub kursu kwalifikacyjnego w zakresie pedagogiki specjalnej o specjalności odpowiadającej rodzajowi niepełnosprawności uczniów. W związku z tym, że omawiana osoba nie posiada wystarczających kwalifikacji do zatrudnienia w szkole specjalnej na stanowisku wychowawcy świetlicy (nie posiada świadectwa ukończenia studiów podyplomowych lub kursu kwalifikacyjnego w zakresie pedagogiki specjalnej o specjalności odpowiadającej rodzajowi niepełnosprawności uczniów) według mojej opinii nie może rozpocząć stażu na nauczyciela kontraktowego.
Zgodnie z art. 9b ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) warunkiem nadania nauczycielowi kolejnego stopnia awansu zawodowego jest spełnienie wymagań kwalifikacyjnych, odbycie stażu zakończonego pozytywną oceną dorobku zawodowego nauczyciela oraz w przypadku nauczyciela kontraktowego zdanie egzaminu przed komisją egzaminacyjną.
Jak wynika z wyżej przedstawionego przepisu, jednym z warunków, jaki musi spełnić nauczyciel, aby mógł uzyskać kolejny stopień awansu zawodowego jest spełnienie wymagań kwalifikacyjnych.
Szczegółowe kwalifikacje wymagane od nauczycieli zostały określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 września 2002 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. z 2002 r. Nr 155, poz. 1288 z późn. zm.). Spełnianie przez nauczycieli kwalifikacji uzależnione jest od nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć i typu szkoły w jakiej są zatrudnieni.
W związku z tym, że autor pytania nie określa typu szkoły specjalnej, należy pamiętać, że zgodnie z § 5 ust. 1 ww. rozporządzenia kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w szkołach specjalnych dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym posiada osoba, która:
1. legitymuje się dyplomem ukończenia studiów magisterskich na kierunku pedagogika lub pedagogika specjalna, w zakresie oligofrenopedagogiki, lub
2. legitymuje się dyplomem ukończenia studiów wyższych zawodowych:
a) na kierunku pedagogika lub pedagogika specjalna, w zakresie oligofrenopedagogiki, lub
b) w specjalności nadającej kwalifikacje do pracy z dziećmi i młodzieżą z upośledzeniem umysłowym, lub
3. ma kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły lub rodzaju placówki, określone odpowiednio w § 2-4 i 10, a ponadto ukończyła studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny w zakresie oligofrenopedagogiki, albo
4. legitymuje się dyplomem ukończenia zakładu kształcenia nauczycieli w specjalności nadającej kwalifikacje do pracy z dziećmi i młodzieżą z upośledzeniem umysłowym.
Natomiast zgodnie z § 5 ust. 2 tego rozporządzenia kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela przedmiotu lub prowadzącego zajęcia w szkołach specjalnych dla dzieci i młodzieży z pozostałymi niepełnosprawnościami posiada osoba, która ma kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły lub rodzaju placówki, określone odpowiednio w § 2-4 i 10.
Dodatkowo kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela prowadzącego zajęcia w szkołach specjalnych dla dzieci i młodzieży z pozostałymi niepełnosprawnościami posiada również osoba, która legitymuje się dyplomem ukończenia studiów magisterskich na kierunku pedagogika lub pedagogika specjalna, w specjalności odpowiedniej do niepełnosprawności uczniów.
Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela prowadzącego zajęcia w szkołach podstawowych specjalnych, gimnazjach specjalnych, szkołach zasadniczych specjalnych i zasadniczych szkołach zawodowych specjalnych dla dzieci i młodzieży z pozostałymi niepełnosprawnościami posiada również osoba, która legitymuje się dyplomem ukończenia studiów wyższych zawodowych:
1) na kierunku pedagogika lub pedagogika specjalna, w specjalności odpowiedniej do niepełnosprawności uczniów lub 2) w specjalności odpowiedniej do niepełnosprawności uczniów.
Ponadto kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela prowadzącego zajęcia w szkołach podstawowych specjalnych, szkołach zasadniczych specjalnych, zasadniczych szkołach zawodowych specjalnych dla dzieci i młodzieży z pozostałymi niepełnosprawnościami posiada również osoba, która ukończyła zakład kształcenia nauczycieli, w specjalności odpowiedniej do niepełnosprawności uczniów.
Jak wynika z wyżej przedstawionych przepisów kwalifikacje do zajmowania stanowiska wychowawcy świetlicy w szkole specjalnej posiadają nauczyciele legitymujący się zarówno przygotowaniem w zakresie pedagogiki specjalnej o specjalności odpowiadającej rodzajowi niepełnosprawności uczniów, jak i nauczyciele legitymujący się dyplomem studiów w zakresie np. pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej a ponadto świadectwem studiów podyplomowych lub kursu kwalifikacyjnego w zakresie pedagogiki specjalnej o specjalności odpowiadającej rodzajowi niepełnosprawności uczniów. Zatem omawiana osoba, która legitymuje się dyplomem studiów w zakresie pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej posiada pełne kwalifikacje do zatrudnienia na stanowisku wychowawcy świetlicy ale niestety tylko w szkole masowej. Nie posiada natomiast tych kwalifikacji, pomimo ukończenia pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej i posiadania przygotowania pedagogicznego (absolwent pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej uzyskuje przygotowanie pedagogiczne w trakcie studiów) do zatrudnienia na stanowisku wychowawcy świetlicy w szkole specjalnej, gdyż nie legitymuje się jednocześnie świadectwem studiów podyplomowych lub kursu kwalifikacyjnego z zakresu pedagogiki specjalnej o specjalności odpowiadającej rodzajowi niepełnosprawności uczniów, w tym przypadku z zakresu oligofrenopedagogiki.
Jak już wspomniałem, według mojej opinii absolwent pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej uzyskuje przygotowanie pedagogiczne w trakcie studiów. Posiadanie przygotowania pedagogicznego wymagane jest od osób, które chcą podjąć zatrudnienie w szkołach i placówkach oświatowych. Proszę zwrócić uwagę, że zgodnie z § 1 pkt 3 ww. rozporządzenia przez przygotowanie pedagogiczne należy rozumieć nabycie wiedzy i umiejętności z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki szczegółowej, nauczanych w powiązaniu z kierunkiem (specjalnością) kształcenia i praktyką pedagogiczną - w wymiarze nie mniejszym niż 270 godzin, oraz odbycie pozytywnie ocenionych praktyk pedagogicznych w wymiarze nie mniejszym niż 150 godzin. O posiadaniu przygotowania pedagogicznego przez nauczyciela świadczy dyplom lub inny dokument wydany przez szkołę wyższą, dyplom ukończenia zakładu kształcenia nauczycieli i świadectwo ukończenia pedagogicznego kursu kwalifikacyjnego. Zatem według mojej opinii, osobę, która posiada wykształcenie określone w pytaniu należy traktować jako legitymującą się dyplomem ukończenia studiów magisterskich na kierunku zgodnym z rodzajem prowadzonych zajęć i posiadającą przygotowanie pedagogiczne, ale aby zostać zatrudnionym na stanowisku wychowawcy świetlicy w szkole specjalnej powinna dodatkowo ukończyć studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny z zakresu pedagogiki specjalnej o specjalności odpowiadającej rodzajowi niepełnosprawności uczniów (w tym przypadku z zakresu oligofrenopedagogiki).
W związku z tym, że omawiana osoba nie posiada wystarczających kwalifikacji do zatrudnienia w szkole specjalnej na stanowisku wychowawcy świetlicy nie może również rozpocząć stażu na nauczyciela kontraktowego. Proszę zwrócić uwagę, że w art. 10 ust. 2 ww. ustawy Karta Nauczyciela wyraźnie zostało określone, że z osobą posiadającą wymagane kwalifikacje i rozpoczynającą pracę w szkole stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony na jeden rok szkolny w celu odbycia stażu wymaganego do uzyskania awansu na stopień nauczyciela kontraktowego. Wprawdzie w ust. 3 tego samego artykułu zostało zapisane, że w szczególnych przypadkach uzasadnionych potrzebami szkoły z osobą legitymującą się wymaganym poziomem wykształcenia, lecz nieposiadającą przygotowania pedagogicznego, dopuszczalne jest nawiązanie stosunku pracy, o ile osoba ta zobowiąże się do uzyskania przygotowania pedagogicznego w trakcie odbywania stażu, ale według mojej opinii dotyczy to wyłącznie sytuacji, gdy dana osoba nie posiada przygotowania pedagogicznego, którego definicja została określona w ww. rozporządzeniu. Taka osoba może wówczas uzyskać przygotowanie pedagogiczne, jeżeli ukończy np. kurs pedagogiczny dla czynnych zawodowo nauczycieli (Ramowy program MEN z 1992 r.). Natomiast omawiana osoba, aby posiadać kwalifikacje i rozpocząć staż na nauczyciela kontraktowego powinna ukończyć np. kurs kwalifikacyjny z zakresu oligofrenopedagogiki dla nauczycieli i wychowawców placówek dla dzieci upośledzonych umysłowo (Ramowy program MEN z 1992 r.).
W związku z powyższym, według mojej opinii, wobec omawianej osoby powinny zostać zastosowane przepisy określone w art. 10 ust. 9-10 ww. ustawy. Wynika z nich, że jeżeli nie ma możliwości zatrudnienia w szkole osoby posiadającej wymagane kwalifikacje, można za zgodą organu sprawującego nadzór pedagogiczny zatrudnić nauczyciela, który nie posiada kwalifikacji wymaganych do zajmowania danego stanowiska. Jednak do nauczycieli zatrudnionych na takiej podstawie nie stosuje się przepisów rozdziału 3a, czyli awansu zawodowego nauczycieli. Dla celów płacowych nauczyciele ci są traktowani jak nauczyciele stażyści.