Pracownica przebywa na urlopie wypoczynkowym w dniach 23.07 do 27.07 W tym czasie dostarczyła zwolnienie lekarskie na okres od 23.07 do 3.08 z tytułu opieki nad innym członkiem rodziny (kod 3) - ciotka.
Pracownik ZUS stwierdził, że za ten okres nie należy się zasiłek opiekuńczy i jest to nieobecność usprawiedliwiona niepłatna.
Jak w związku z tym należy rozliczyć takie zwolnienie i jak powinno być ono traktowane?
Czy "kadry" powinny wystawić w związku z tym jakieś pismo z informacją o urlopie?
Czy anuluje się ten urlop?
Czy nieobecność ta odliczana jest od stażu, uprawnień pracowniczych np. do nagrody jubileuszowej?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu (pracownikowi), który został zwolniony od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:
a) dzieckiem w wieku do ukończenia lat 8 (w przypadkach określonych w art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 z późn. zm.) – dalej u.ś.p.u.ch.,
b) chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat,
c) innym chorym członkiem rodziny – za członka rodziny uważa się małżonka, rodziców, teściów, dziadków, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku ponad 14 lat - jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki.
Z powyższego wynika, że sprawowanie opieki nad ciotką nie uprawnia pracownika do otrzymywania zasiłku opiekuńczego.
Zgodnie z zasadą art. 80 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p., wynagrodzenie przysługuje pracownikowi za pracę wykonaną. Natomiast za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią. Ponieważ przepisy prawa nie przewidują wypłacania wynagrodzenia w sytuacjach niezdolności do pracy z tytułu sprawowania opieki nad ciotką – za czas nieobecności w pracy z tego tytułu pracownicy nie przysługuje również wynagrodzenie.
Nieobecność w pracy z tytułu sprawowania opieki stanowi usprawiedliwioną nieobecność w pracy, na podstawie § 1 i § 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz. U. Nr 60, poz. 281 z późn. zm.).
Zgodnie z art. 165 k.p., jeśli pracownik nie może rozpocząć urlopu wypoczynkowego w ustalonym terminie, pracodawca jest obowiązany przesunąć urlop na termin późniejszy. Wskazać należy, iż przyczyną uzasadniającą brak możliwości rozpoczęcia urlopu wypoczynkowego w terminie, jest każda z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność pracownika w pracy (przyczyny takie przykładowo wymienione zostały w art. 165 k.p.). Wobec tego – jeśli usprawiedliwiona nieobecność w pracy z powodu sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny wystąpiła przed rozpoczęciem przez pracownika urlopu wypoczynkowego, to jest okolicznością uzasadniającą przesunięcie urlopu wypoczynkowego na termin późniejszy.
Warto też wskazać na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2001 r. (wyrok SN z dnia 7 lutego 2001 r. I PKN 240/00, Lex nr 47528), w którym SN wskazuje, iż "Pracownik nie ma obowiązku złożenia wniosku o przesunięcie terminu rozpoczęcia urlopu wypoczynkowego, jeżeli pracodawca wie o usprawiedliwionej przyczynie uniemożliwiającej wykorzystanie udzielonego urlopu.".
Usprawiedliwiona nieobecność pracownika w pracy nie wpływa na zakres jego uprawnień do dodatku za wysługę lat oraz nagrody jubileuszowej. Wskazane świadczenia uzależnione są bowiem od długości okresów zatrudnienia, a nieobecność w pracy nie powoduje przerwania okresu zatrudnienia.