Jego dokonania oraz aktywność społeczna i zawodowa mogłyby starczyć na kilka burzliwych życiorysów, ale wypełniły życie jednej, wielobarwnej i zupełnie szczególnej Osobowości.
Był jednym z ostatnich żyjących świadków okrucieństw Holocaust, żołnierzem AK, członkiem Żegoty i uczestnikiem Powstania Warszawskiego. Więzień obozu koncentracyjnego Auschwitz po wojnie represjonowany przez władze Polski Ludowej , opozycjonista, publicysta, dyplomata, wykładowca. Angażował się w budowanie pojednania polsko-niemieckiego oraz poprawę relacji polsko-żydowskich.
Prof. Władysław Bartoszewski był wyjątkowy i mieliśmy szczęście, że ktoś tak wybitny nam, Polakom, ale też innym Europejczykom, się przydarzył i nie dał się zamknąć w żadnym schemacie ani systemie. Znakomicie się stało, że tak wiele publikował, zatrzymując świadectwo minionej epoki, która znika, kiedy umierają jej aktorzy, a tylu z nich przecież odeszło w milczeniu. Jest to świadectwo historii, ale też niezwykłej mądrości. Był Autorytetem i Nauczycielem dla różnych narodów, także tych wcześniej zwaśnionych – niemieckiego, polskiego i żydowskiego.
Edukował nas nie tylko z wiedzy o tym, co i w jaki sposób się działo, ale również z moralności, erudycji, empatii, odwagi, znaczenia państwowości i …tego cudownego humoru, rozładowującego napięcie i zjednującego mu nawet adwersarzy. A oto jedna z wielu anegdot, tutaj przytoczona za Polityką:
W 1995 r. kanclerz Niemiec Helmut Kohl przyjechał z wizytą oficjalną do Warszawy. …Bartoszewski – półprywatnie, a może całkiem prywatnie – sugeruje kanclerzowi, że powinien pojechać do Oświęcimia, a on mu będzie towarzyszył. „Przecież już tam byłem – odparł. – Ja też tam byłem! - przypomniałem mu. Trzeba podać dyplomatyczne wyjście każdemu, żeby mógł twarz zachować…
Szczególną Jego zasługą było to, że swoim życiem udowadniał, że Historię można kształtować w imię wartości i przyzwoitości nawet w najcięższym, opresyjnym okresie, a nie tylko poddawać się jej biegowi. Że człowiek uczy się nabierania odwagi i należy wykorzystywać swój potencjał dla realizacji przyjętych wartości. Dziękujemy.
Elżbieta Piotrowska-Albin
Dyrektor Segmentu Edukacja Wolters Kluwer