Tryb i warunki uruchamiania oraz zasady prowadzenia bufetów przyzakładowych i studenckich.

ZARZĄDZENIE
MINISTRA HANDLU WEWNĘTRZNEGO
z dnia 1 grudnia 1955 r.
w sprawie trybu i warunków uruchamiania oraz zasad prowadzenia bufetów przyzakładowych i studenckich. *

Na podstawie § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 lutego 1949 r. w sprawie zakresu działania Ministra Handlu Wewnętrznego (Dz. U. Nr 10, poz. 62) zarządza się, co następuje:

I.

Przepisy ogólne.

§  1.
1.
Zarządzenie dotyczy bufetów prowadzonych przy zakładach pracy (bufetów przyzakładowych) oraz przy szkołach wyższych (bufetów studenckich).
2.
Ilekroć w zarządzeniu jest mowa o wydziałach handlu bez bliższego określenia, rozumie się przez to wydziały handlu prezydiów właściwych powiatowych rad narodowych i miejskich rad narodowych miast stanowiących powiaty, a na obszarze m. st. Warszawy i m. Łodzi - oddziały handlu prezydiów dzielnicowych rad narodowych.
3. 1
Ilekroć w zarządzeniu mowa jest o wojewódzkich zarządach handlu, rozumie się przez to wojewódzkie zarządy handlu prezydiów wojewódzkich rad narodowych (Stołeczny i Łódzki Zarządy Handlu Prezydiów Rad Narodowych w m. st. Warszawie i m. Łodzi).

II.

Uruchamianie.

§  2. 2
1.
Bufety przyzakładowe powinny być uruchamiane zgodnie z narodowym planem gospodarczym.
2.
Wojewódzkie zarządy handlu przesyłają do właściwych wydziałów handlu (§ 1 ust. 2) powiatowe (miejskie, dzielnicowe) harmonogramy uruchamiania bufetów określonych w ust. 1.
3.
Harmonogramy, o których mowa w ust. 2, stanowią wycinki z wojewódzkich harmonogramów uruchamiania bufetów; harmonogramy te wojewódzkie zarządy handlu otrzymują z zainteresowanych ministerstw (centralnych urzędów) po uchwaleniu narodowego planu gospodarczego.
§  3.
1. 3
Uruchomienie bufetu przyzakładowego nie objętego narodowym planem gospodarczym może nastąpić po uzyskaniu zgody wojewódzkiego zarządu handlu na wniosek zainteresowanego zakładu pracy.
2.
We wniosku oprócz uzasadnienia potrzeby uruchomienia bufetu należy podać następujące dane:
1)
wielkość powierzchni lokalu wraz z opisem urządzeń oraz zasadniczego wyposażenia w sprzęt,
2)
zamierzony termin uruchomienia bufetu,
3)
przewidzianą liczbę konsumentów,
4)
jednostkę, która ma prowadzić bufet.
§  4.
1.
Rozpoczęcie działalności bufetów przyzakładowych może nastąpić po uzyskaniu zgody wydziału handlu. Wzór decyzji w tym przedmiocie stanowi załącznik nr 1 do zarządzenia.
2.
W celu uzyskania zgody na rozpoczęcie działalności bufetu przyzakładowego, przewidzianego w narodowym planie gospodarczym, zainteresowany zakład pracy powinien wystąpić do wydziału handlu z odpowiednim wnioskiem. Wniosek powinien zawierać dane wymienione w § 3 ust. 2.
3. 4
W razie wyrażenia zgody na uruchomienie bufetu w trybie przewidzianym w § 3 wojewódzki zarząd handlu przesyła akta sprawy do wydziału handlu w celu wydania decyzji określonej w ust. 1.
§  5.
1.
Wydział handlu wyraża zgodę na rozpoczęcie działalności bufetu po stwierdzeniu, że bufet odpowiada orientacyjnym normom dotyczącym powierzchni oraz zasadniczego wyposażenia bufetów, podanym w załączniku nr 2 do zarządzania.
2.
Przed powzięciem decyzji wydział handlu powinien zasięgnąć opinii organów nadzoru sanitarnego, czy nie ma przeszkód do uruchomienia bufetu ze względów higieniczno-sanitarnych.
3.
W razie stwierdzenia uchybień wydział handlu uzależnia zgodę na rozpoczęcie działalności bufetu od ich usunięcia.
§  6. 5
1.
Uruchomienie bufetu studenckiego może nastąpić na wniosek zainteresowanej szkoły wyższej po uzyskaniu zgody wojewódzkiego zarządu handlu,
2.
Wojewódzki zarząd handlu wyraża zgodę na uruchomienie bufetu przy odpowiednim zastosowaniu przepisów § 5.

III.

Zasady prowadzenia.

§  7. 6
1.
Bufety przyzakładowe i studenckie powinny być w zasadzie prowadzone przez powszechne spółdzielnie spożywców.
2.
W zależności od warunków miejscowych wydział handlu w decyzji o rozpoczęciu działalności bufetu może upoważnić zakład pracy do prowadzenia go we własnym zakresie, jak również do powierzenia prowadzenia bufetu jednostce innej niż określona w ust. 1.
3.
Prowadzenie bufetu przyzakładowego we własnym zakresie przez jednostkę budżetową, niezależnie od obowiązku zachowania innych warunków przewidzianych w niniejszym zarządzeniu, wymaga decyzji o utworzeniu (wyodrębnieniu) bufetu jako gospodarstwa pomocniczego zgodnie z przepisami o gospodarstwach pomocniczych jednostek budżetowych.
4.
Jeżeli w danym zakładzie pracy istnieje stołówka, bufet przyzakładowy powinien być prowadzony w zasadzie przez jednostkę prowadzącą stołówkę.
§  8. 7
Powierzenie prowadzenia bufetu spółdzielni spożywców bądź innej jednostce (§ 8 ust. 2) powinno nastąpić w drodze umowy.
§  9. 8
1.
Jednostka, przy której prowadzony jest bufet, oddaje nieodpłatnie do użytku dla potrzeb bufetu pomieszczenia z pełnym urządzeniem i wyposażeniem w sprzęt oraz dokonuje wszelkich remontów pomieszczeń, a w miarę potrzeby uzupełnia wyposażenie w sprzęt zmechanizowany. Jednostka ta ponosi również koszty związane z ogrzewaniem, oświetleniem i dekoracją pomieszczeń, konserwacją i naprawą urządzeń i sprzętu oraz opłaty za zużytą wodę i za korzystanie z kanalizacji.
2.
Inne wydatki związane z prowadzeniem bufetów pokrywane są z wpływów bufetu. Do wydatków tych zalicza się również koszt uzupełnienia wyposażenia w drobny sprzęt.
§  10. 9
Jeżeli w zakładzie pracy lub szkole wyższej działają stołówka i bufet, gospodarka finansowa powinna być prowadzona odrębnie dla każdego rodzaju tej działalności w sposób umożliwiający kontrolę surowcową i finansową, z tym że nadwyżki finansowe uzyskane w bufecie powinny być przeznaczone na poprawę jakości posiłków wydawanych w stołówce.
§  11. 10
1.
Bufety prowadzą sprzedaż towarów w formie gotowej do konsumpcji, w jednolitych porcjach, o wadze bądź pojemności określonych recepturami centralnymi lub regionalnymi, ustalonymi zgodnie z zarządzeniem nr 171 Ministra Handlu Wewnętrznego z dnia 7 maja 1954 r. w sprawia receptur w zakładach gastronomicznych, albo w opakowaniach fabrycznych.
2.
Sprzedaż papierosów i zapałek odbywa się na zasadach obowiązujących w punktach sprzedaży detalicznej.
3.
Owoce, jarzyny oraz wyroby cukiernicze mogą być sprzedawane na wagę.
4.
Na wszystkich towarach sprzedawanych w bufetach powinny być uwidocznione ceny, a ponadto cennik powinien być umieszczony na widocznym miejscu,
§  12. 11
(skreślony).

IV.

Przepisy końcowe.

§  13. 12
Zarządzenie nie dotyczy bufetów uruchamianych przez oddziały zaopatrzenia robotniczego (OZR) oraz jednostki podległe Ministrowi Obrony Narodowej, Centralnemu Zarządowi Konsumów i Centralnemu Zarządowi "Wojskowa Centrala Handlowa.
§  14. 13
Tracą moc:
1)
zarządzenie nr 307 Ministra Handlu Wewnętrznego z dnia 24 listopada 1951 r. o warunkach i trybie uruchamiania stołówek pracowniczych i bufetów przyzakładowych,
2)
pismo okólne nr 77 Ministerstwa Handlu Wewnętrznego z dnia 13 grudnia 1951 r. w sprawie warunków i trybu uruchamiania stołówek pracowniczych i bufetów przyzakładowych,
3)
pismo okólne nr 23 Ministerstwa Handlu Wewnętrznego z dnia 24 grudnia 1950 r. w sprawie zasad prowadzenia bufetów przyzakładowych i akademickich,
4)
pismo okólne Ministerstwa Handlu Wewnętrznego z dnia 23 marca 1953 r. nr ZZ-V-A-181/22 w sprawie zasad prowadzenia bufetów przyzakładowych.
§  15. 14
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Minister Handlu Wewnętrznego: M. Minor

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK  Nr 1 15

Prezydium ..........

Rady Narodowej

w ..........

Wydział Handlu

Nr ..........

dnia .......... 195.. r.

DECYZJA Nr .....

Na podstawie § ..... zarządzenia Ministra Handlu Wewnętrznego z dnia 1 grudnia 1955 r. w sprawie trybu i warunków uruchamiania oraz zasad prowadzenia bufetów przyzakładowych i studenckich (Monitor Polski Nr 124, poz. 1618) wyraża się zgodę na rozpoczęcie działalności bufetu przy ..........

Termin rozpoczęcia działalności bufetu ..........

Bufet prowadzony będzie przez ..........

Liczba konsumentów ..........

Uzasadnienie

Zgoda na rozpoczęcie działalności wyżej wymienionego bufetu wyrażona została w związku z:

1)
planem żywienia zbiorowego w zakresie bufetów na rok ..... zatwierdzonym dla Ministerstwa .......... (uruchomienie planowe, objęte narodowym planem gospodarczym),
2)
decyzją wojewódzkiego zarządu handlu z dnia .......... (uruchomienie pozaplanowe).

..........

(podpis)

ZAŁĄCZNIK  Nr 2

ORIENTACYJNE NORMY DOTYCZĄCE POWIERZCHNI ORAZ ZASADNICZEGO WYPOSAŻENIA BUFETÓW

I.

Wytyczne planowania powierzchni.

1.
Bufet obejmuje części:
a)
ekspedycyjno-handlową wraz z wydzielonym miejscem na kasę,
b)
magazynową.
2.
Bufet korzysta z pomieszczeń administracyjnych oraz urządzeń socjalnych i sanitarnych instytucji, przy której jest prowadzony.
3.
Przyjmuje się dwie wielkości typowe bufetów:
a)
bufet przewidziany do obsługi 20 konsumentów jednorazowo,
b)
bufet przewidziany do obsługi 40 konsumentów jednorazowo.

Tabela minimalnych wielkości oraz pomieszczeń bufetów.

Pomieszczenie dla bufetu przy obsłudze jednorazowej Uwagi
20 konsumentów 40 konsumentów
A. Część ekspedycyjno-handlowa
1. Miejsce na ladę bufetową 9 m2 20 m2 Wskaźnik powierzchni przypadającej na jednego konsumenta - 0,6 m2
2. Miejsce dla konsumentów 12 m2 24 m2
Razem: 21 m2 44 m2
B. Część magazynowa 6 m2 9 m2 W bufetach, w których występuje działalność gastronomiczna, należy przewidzieć zaplecze produkcyjne w zależności od rozmiaru prowadzonej produkcji.
Ogółem: 27 m2 53 m2

II.

Zasadnicze wyposażenie bufetu.

Lp. Wyszczególnienie Wielkość bufetów przy obsłudze jednorazowej Uwagi
20 konsumentów 40 konsumentów
A. Sprzęt bufetowy
1 Szafa bufetowa 1 1 Górna część szafy powinna być oszklona (suwaki), dolna zaś część zasuwana (nie oszklona)
2 Lada bufetowa z kranami do piwa 1 1 Lada powinna być pokryta blachą, ceratą lub szkłem.
3 Gabloty oszklone, wymiary dostosowane do wymiarów lady 2 2
4 Stół pokryty blachą 1 1 Należy umieścić w pobliżu lady bufetowej jako podręczny stół do pracy
5 Biurko 1 1 Przeznaczone dla kasjerki i do przechowywania dokumentów
6 Ekspres do kawy 1 1 W wyjątkowych uzasadnionych przypadkach
7 Waga uchylna 1 1 Szalkowa
8 Komplet odważników 1 1
9 Deski do krajania 2 2
10 Półmiski długości 34 cm 6 6
11 Półmiski długości 42 cm 6 8
12 Salaterki szklane 6 6
13 Salaterki kamionkowe 3 3
14 Rawiery długości 25 cm 2 2
15 Talerze deserowe Ø 21 cm 60 90
16 Talerzyki Ø 17 cm 48 72
17 Szklanki do herbaty 48 72
18 Filiżanki do herbaty lub kawy 48 72
19 Spodeczki 96 144
20 Szklanki do wody mineralnej 0,12 l 36 54
21 Klosze do ciastek 2 2
22 Kubeczki porcelitowe 0,25 1 48 72
23 Kwasiarkl do mleka 0,5 1 120 180
24 Kwasiarki do mleka 0,25 1 120 180
25 Kufle do piwa 0,25 1 24 86
26 Kufle do piwa 0,5 1 24 36
27 Kieliszki do wina 0,10 1 48 72
28 Słoje do cukierków zamykane 2 2
29 Widelce 48 72
30 Noże 48 72
31 Łyżki stołowe 6 6
32 Łyżeczki do herbaty 60 90
33 Łyżki z masy do sałatek 2 2
34 Tace drewniane 6 6
35 Tace z masy papierowej 6 6
36 Termosy 20 1(zaleca się) 2 2
37 Solniczki 6 6
38 Szczypce do ciastek 2 2
39 Szczypce drewniane do ogórków 2 2
40 Waga dziesiętna z kompletem odważników 1 1
41 Stół podręczny 1 1
42 Szafa chłodnicza o pojemności 500 - 850 l bądź lodówka na lód naturalny lub sztuczny 1 1
43 Kuchenka gazowa lub elektryczna 1 1
44 Garnki aluminiowe o pojemności 5-6 l 2 2
45 Garnek emaliowany 10 l 1 1
46 Garnek aluminiowy 20 ł 1 1
47 Garnki kamionkowe 10-15 l 3 4
48 Rondle Ø 24 cm 2 2
49 Czajniki 10 l 2 3
50 Patelnie Ø 24 cm 3 3
51 Maszynka do krajania chleba 1 1
52 Noże do wędlin 3 3
53 Chochle 2 2
54 Sitka do herbaty 2 3
55 Sitko włosiane do kawy 1 1
56 Lejek 1 1
57 Łyżki drewniane różnej wielkości 4 4
58 Wiadra emaliowane 2 3
59 Wiadra ocynkowane 1 2
60 Miska emaliowana Ø 50 cm 1 1
61 Kosze do pieczywa 2 2
62 Koszyk do towarów 1 1
B. Ubrania ochronne
63 Fartuchy białe 3 3 na 1 pracownika
64 Fartuchy granatowe 1 1 na 1 pracownika
65 Czapka 3 3
C. Bielizna kuchenna
66 Obrusy 2 2
67 Ścierki do naczyń 24 24
68 Ścierki do podłóg 6 6
69 Ręczniki 6 6
D. Przybory porządkowe
70 Szczotki do zamiatania 1 2
71 Szczotki do szorowania 2 2
72 Kubeł hermetyczny do śmieci 1 1
73 Kosz do śmieci 1 1
74 Szufelka do śmieci 1 1
75 Miotła 1 1
76 Mydelniczki emaliowane 1 1
77 Szobry ryżowe do mycia naczyń 2 2
* Z dniem 24 sierpnia 1966 r. nin. zarządzenie traci moc w zakresie uregulowanym zarządzeniem z dnia 29 lipca 1966 r. w sprawie wytycznych organizacji stołówek i bufetów pracowniczych (M.P.66.42.214), zgodnie z § 2 pkt 2 powołanego zarządzenia.
1 § 1 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 1 zarządzenia z dnia 1 września 1956 r. (M.P.56.75.879) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 12 września 1956 r.
2 § 2 zmieniony przez § 1 pkt 2 zarządzenia z dnia 1 września 1956 r. (M.P.56.75.879) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 12 września 1956 r.
3 § 3 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 3 zarządzenia z dnia 1 września 1956 r. (M.P.56.75.879) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 12 września 1956 r.
4 § 4 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 4 zarządzenia z dnia 1 września 1956 r. (M.P.56.75.879) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 12 września 1956 r.
5 § 6 zmieniony i według numeracji ustalonej przez § 1 pkt 5 i 6 zarządzenia z dnia 1 września 1956 r. (M.P.56.75.879) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 12 września 1956 r.
6 § 7 według numeracji ustalonej przez § 1 pkt 7 zarządzenia z dnia 1 września 1956 r. (M.P.56.75.879) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 12 września 1956 r.
7 § 8 według numeracji ustalonej przez § 1 pkt 7 zarządzenia z dnia 1 września 1956 r. (M.P.56.75.879) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 12 września 1956 r.
8 § 9 według numeracji ustalonej przez § 1 pkt 7 zarządzenia z dnia 1 września 1956 r. (M.P.56.75.879) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 12 września 1956 r.
9 § 10 według numeracji ustalonej przez § 1 pkt 7 zarządzenia z dnia 1 września 1956 r. (M.P.56.75.879) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 12 września 1956 r.
10 § 11 według numeracji ustalonej przez § 1 pkt 7 zarządzenia z dnia 1 września 1956 r. (M.P.56.75.879) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 12 września 1956 r.
11 § 12 skreślony przez § 1 zarządzenia z dnia 6 maja 1957 r. (M.P.57.41.262) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 31 maja 1957 r.
12 § 13 zmieniony i według numeracji ustalonej przez § 1 pkt 7 i 8 zarządzenia z dnia 1 września 1956 r. (M.P.56.75.879) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 12 września 1956 r.
13 § 14 według numeracji ustalonej przez § 1 pkt 7 zarządzenia z dnia 1 września 1956 r. (M.P.56.75.879) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 12 września 1956 r.
14 § 15 według numeracji ustalonej przez § 1 pkt 7 zarządzenia z dnia 1 września 1956 r. (M.P.56.75.879) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 12 września 1956 r.
15 Załącznik nr 1 zmieniony przez § 1 pkt 9 zarządzenia z dnia 1 września 1956 r. (M.P.56.75.879) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 12 września 1956 r.

Zmiany w prawie

Wolna Wigilia po raz pierwszy i nowe obowiązki dla firm, które wejdą… w Wigilię

W tym roku po raz pierwszy wszyscy pracownicy będą cieszyli się Wigilią jako dniem wolnym od pracy. Także w handlu. I choć z dnia wolnego skorzystają także pracodawcy, to akurat w ich przypadku Wigilia będzie dniem, kiedy zaczną obowiązywać przepisy zobowiązujące ich do stosowania w ogłoszeniach o pracę i np. w regulaminach pracy nazw stanowisk neutralnych pod względem płci.

Grażyna J. Leśniak 23.12.2025
Centralna e-Rejestracja: Start systemu od 1 stycznia 2026 r.

Od 1 stycznia 2026 r. zacznie obowiązywać ustawa wprowadzająca Centralną e-Rejestrację. Zakłada ona, że od przyszłego roku podmioty lecznicze obowiązkowo dołączą do systemu m.in. w zakresie umawiania wizyt u kardiologa oraz badań profilaktycznych. Planowany start rejestracji na wszystkie świadczenia planowany jest na 2029 r. Kolejne świadczenia i możliwości w zakresie zapisywania się do lekarzy specjalistów będą wchodzić w życie stopniowo.

Inga Stawicka 22.12.2025
Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

M.P.1955.124.1618

Rodzaj: Zarządzenie
Tytuł: Tryb i warunki uruchamiania oraz zasady prowadzenia bufetów przyzakładowych i studenckich.
Data aktu: 01/12/1955
Data ogłoszenia: 28/12/1955
Data wejścia w życie: 28/12/1955