Organizacja finansowa i system finansowy niektórych przedsiębiorstw komunalnych.

ZARZĄDZENIE
MINISTRA FINANSÓW
z dnia 6 lipca 1951 r.
w sprawie organizacji finansowej i systemu finansowego niektórych przedsiębiorstw komunalnych.

Na podstawie art. 18 ust. 2 dekretu z dnia 26 października 1950 r. o przedsiębiorstwach państwowych (Dz. U. R. P. Nr 49, poz. 439) zarządza się, co następuje:
§  1.
Ustala się organizację finansową i system finansowy przedsiębiorstw państwowych podlegających terenowym radom narodowym, działających według zasad rozrachunku gospodarczego, rozliczających się z właściwymi budżetami terenowymi i prowadzących działalność gospodarczą wchodzącą w zakres właściwości Ministra Gospodarki Komunalnej, dalej określonych jako przedsiębiorstwa komunalne.
§  2.
1.
Zarządzenie dotyczy w szczególności przedsiębiorstw komunalnych działających, według zasad rozrachunku gospodarczego w zakresie:
1)
komunikacji miejskiej i podmiejskiej,
2)
wodociągów i kanalizacji,
3)
oczyszczania miast i osiedli,
4)
gazowni lokalnych,
5)
elektrowni lokalnych,
6)
eksploatacji sieci rozdzielczo-gazowej lub elektrycznej,
7)
ogrodnictwa,
8)
łaźni i kąpielisk,
9)
pralni,
10)
hoteli,
11)
rozbiórki budowli,
12)
przedsiębiorstw pogrzebowych.
2.
Przepisy zarządzenia nie dotyczą przedsiębiorstw miejskich (gminnych) zarządów budynków mieszkalnych, remontowo-budowlanych i budownictwa specjalnego, których organizację finansową i system finansowy regulują odrębne zarządzenia.
§  3.
Przedsiębiorstwa komunalne, działające na zasadach rozrachunku gospodarczego, dzielą się na:
1)
przedsiębiorstwa jednozakładowe, obejmujące jednorodną, znaczniejszych rozmiarów działalność gospodarczą,
2)
przedsiębiorstwa wielozakładowe o różnorodnej lub jednorodnej działalności gospodarczej.
§  4.
Zakłady wchodzące w skład przedsiębiorstw wielozakładowych prowadzone są według zasad wewnętrznego pełnego lub ograniczonego rozrachunku gospodarczego.
§  5.
1.
Właściwe prezydia rad narodowych za zgodą Ministra Gospodarki Komunalnej dokonają podziału przedsiębiorstw objętych niniejszym zarządzeniem na jednozakładowe i wielozakładowe oraz ustalą zakres wewnętrznego ograniczonego rozrachunku gospodarczego.
2.
W uzasadnionych przypadkach na terenie jednej rady narodowej może istnieć więcej niż jedno przedsiębiorstwo wielozakładowe.
§  6.
1.
Koszty utrzymania zarządów (dyrekcji) przedsiębiorstw wielozakładowych pokrywane są w ramach nakładów, przewidzianych na ten cel w planach finansowych poszczególnych zakładów.
2.
Jeżeli zakłady wchodzące w skład przedsiębiorstw wielozakładowych działają według wewnętrznego pełnego rozrachunku gospodarczego, koszty utrzymania zarządów (dyrekcji) przedsiębiorstw wielozakładowych pokrywane są z narzutów na koszty własne poszczególnych zakładów.
§  7.
Działalność przedsiębiorstw gospodarki komunalnej oparta jest na planach techniczno-eksploatacyjno-finansowych, które sporządzane są:
1)
w przedsiębiorstwach jednozakładowych - dla całego przedsiębiorstwa,
2)
w przedsiębiorstwach wielozakładowych - dla każdego zakładu oddzielnie i zbiorczy plan dla całego przedsiębiorstwa.
§  8.
Za wyroby i usługi przedsiębiorstw komunalnych pobiera się ceny i opłaty w wysokości i na zasadach uregulowanych w odrębnych przepisach.
§  9.
Rachunkowość przedsiębiorstw komunalnych prowadzi się według zasad jednolitego planu kont uregulowanych w odrębnych przepisach.
§  10.
Opodatkowanie przedsiębiorstw objętych niniejszym zarządzeniem nastąpi zgodnie z przepisami, przewidzianymi w dekrecie z dnia 21 września 1950 r. o opodatkowaniu przedsiębiorstw gospodarki uspołecznionej (Dz. U. R. P. Nr 44, poz. 399).
§  11.
Finansowanie i bankową kontrolę przedsiębiorstw komunalnych w zakresie działalności eksploatacyjnej i inwestycyjnej wykonuje Bank Komunalny.
§  12.
W przedsiębiorstwach komunalnych podlegają w zasadzie normowaniu następujące środki obrotowe:
1)
materiały podstawowe,
2)
materiały pomocnicze,
3)
paliwo,
4)
części zapasowe maszyn i urządzeń,
5)
przedmioty nietrwałe,
6)
towary,
7)
wyroby gotowe,
8)
produkcja w toku,
9)
wyroby półgotowe,
10)
odpadki,
11)
rozliczenia międzyokresowe czynne.
§  13.
W zakładach wodociągowych i kanalizacyjnych, oczyszczania miast, gazowniach i elektrowniach lokalnych i w innych przedsiębiorstwach, które swą należność za dostawy lub usługi inkasują periodycznie, podlegają normowaniu oprócz środków obrotowych wymienionych w § 12 również należności od abonentów.
§  14.
Uzupełnienie własnych środków obrotowych do wysokości normatywów następuje w roku 1951 w drodze kredytu bankowego, a nadwyżka własnych środków obrotowych podlega odprowadzeniu do budżetu terenowego w trybie ustalonym w odrębnych przepisach.
§  15.
1.
Przedsiębiorstwa komunalne obowiązane są dokonywać odpisów amortyzacyjnych środków trwałych i uzyskany tą drogą fundusz amortyzacyjny odprowadzać w części na rachunek kapitalnych remontów i w części na rachunek inwestycji.
2.
Podział funduszu amortyzacyjnego na część przeznaczoną na kapitalne remonty i na część przeznaczoną na inwestycje zostanie dokonany odrębnym zarządzeniem Przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego i Ministra Finansów.
3.
W roku 1951 obowiązuje zarządzenie Przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego i Ministra Finansów z dnia 12 lipca 1950 r. w sprawie podziału amortyzacji przedsiębiorstw na rozrachunku gospodarczym w 1951 r. (Monitor Polski z 1950 r. Nr A-86, poz. 1066 i Nr A-105, poz. 1330 oraz z 1951 r. Nr A-45, poz. 590).
§  16.
Fundusz amortyzacyjny w części przeznaczonej na finansowanie inwestycji podlega odprowadzeniu w trybie przewidzianym w przepisach o finansowaniu inwestycji, a w części przeznaczonej na remonty kapitalne podlega odprowadzeniu na odrębny dla każdego przedsiębiorstwa rachunek kapitalnych remontów.
§  17.
Niewykorzystane środki funduszu amortyzacyjnego w części przeznaczonej na remonty kapitalne pozostałe w dniu 31 grudnia 1950 r. pozostają na następny okres na oddzielnym rachunku w banku finansującym eksploatację i mogą być wykorzystane na ten cel w ramach planu w roku 1951.
§  18.
W zakresie działalności inwestycyjnej inwestorem bezpośrednim jest:
1)
przedsiębiorstwo jednozakładowe działające na zasadach rozrachunku gospodarczego,
2)
zakład działający na zasadach pełnego wewnętrznego rozrachunku gospodarczego,
3)
przedsiębiorstwo wielozakładowe, w skład którego wchodzą zakłady działające na zasadach ograniczonego wewnętrznego rozrachunku gospodarczego.
§  19.
1.
Zysk przedsiębiorstw dzielony będzie na część przeznaczoną:
1)
na wpłatę do budżetu terenowego w wysokości 10% zysku bilansowego,
2)
na uzupełnienie środków obrotowych do wysokości normatywów,
3)
na inne cele przewidziane w odrębnych przepisach.

Pozostały zysk będzie wpłacony do budżetu terenowego.

2.
Przepisu ust. 1 pkt 2 nie stosuje się w roku 1951.
§  20.
Co do zagadnień, nie uregulowanych niniejszym zarządzeniem, mają zastosowanie odpowiednie przepisy:
1)
uchwały Rady Ministrów z dnia 6 września 1950 r. w sprawie zasad organizacji finansowej i systemu finansowego państwowych przedsiębiorstw podlegających władzom terenowym (Monitor Polski Nr A-102, poz. 1284);
2)
uchwały Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów z dnia 12 maja 1950 r. w sprawie zasad normowania i finansowania środków obrotowych przedsiębiorstw państwowych (Biuletyn PKPG Nr 10, poz. 131);
3)
uchwały Nr 246 Rady Ministrów z dnia 31 marca 1951 r. w sprawie rozliczeń z budżetami terenowymi z tytułu wpłat z zysku i pokrywania strat państwowych przedsiębiorstw podlegających władzom terenowym (Monitor Polski Nr A-31, poz. 388);
4)
uchwały Nr 308 Rady Ministrów z dnia 28 kwietnia 1951 r. w sprawie rozliczeń terenowych przedsiębiorstw państwowych z tytułu środków obrotowych z budżetami terenowymi (Monitor Polski Nr A-39, poz. 469);
5)
uchwały Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów z dnia 12 maja 1950 r. w sprawie zasad finansowania kapitalnych remontów przedsiębiorstw na rozrachunku gospodarczym (Biuletyn PKPG Nr 10, poz. 129);
6)
zarządzenia Nr 179 Przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego z dnia 21 lipca 1950 r. w sprawie ogólnych zasad planowania, wykonywania i finansowania remontów (instrukcja Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego Nr 30/1950);
7)
uchwały Prezydium Rządu z dnia 24 grudnia 1950 r. w sprawie zasad sfinansowania inwestycji w roku 1951 (Monitor Polski Nr A-133, poz. 1701);
8)
instrukcji Ministra Finansów z dnia 23 stycznia 1951 r. w sprawie finansowania i bankowej kontroli inwestycji objętych planem inwestycyjnym na rok 1951;
9)
zarządzenia Ministra Finansów z dnia 20 kwietnia 1951 r. zmieniającego i uzupełniającego niektóre przepisy instrukcji w sprawie finansowania i bankowej kontroli inwestycji objętych planem inwestycyjnym na 1951 r.;
10)
uchwały Nr 62 Rady Ministrów z dnia 3 lutego 1951 r. w sprawie podatku obrotowego od jednostek gospodarki uspołecznionej (Monitor Polski Nr A-12, poz. 175);
11)
uchwały Nr 80 Rady Ministrów z dnia 3 lutego 1951 r. w sprawie podatku od operacji nietowarowych jednostek gospodarki uspołecznionej (Monitor Polski Nr A-12, poz. 177);
12)
ustawy z dnia 26 lutego 1951 r. o podatkach terenowych (Dz. U. R. P. Nr 14, poz. 110);
13)
uchwały Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów z dnia 20 maja 1947 r. w sprawie rozliczeń za dostawy i usługi między przedsiębiorstwami państwowymi lub pod zarządem państwowym oraz pomiędzy tymi przedsiębiorstwami a jednostkami budżetu państwowego i Związkiem Gospodarczym Spółdzielni R. P. "Społem" z późniejszymi uzupełnieniami;
14)
uchwały Rady Ministrów z dnia 20 stycznia 1950 r. w sprawie praw i obowiązków głównych (starszych) księgowych przedsiębiorstw i zakładów uspołecznionych (Monitor Polski Nr A-26, poz. 280);
15)
zarządzenia Ministra Gospodarki Komunalnej z dnia 7 marca 1951 r. w sprawie ustanowienia stanowisk głównych i starszych księgowych w przedsiębiorstwach komunalnych działających na zasadzie rozrachunku gospodarczego (Monitor Polski Nr A-27, poz. 339);
16)
zarządzenia Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 1950 r. w sprawie uproszczonego jednolitego planu kont dla niektórych przedsiębiorstw, podległych terenowym organom jednolitej władzy państwowej oraz dla przedsiębiorstw przemysłu miejscowego podległych Centralnemu Urzędowi Drobnej Wytwórczości (Monitor Polski Nr A-133, poz. 1704).
§  21.
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 1 stycznia 1951 r.

Zmiany w prawie

Centralna e-Rejestracja: Start systemu od 1 stycznia 2026 r.

Od 1 stycznia 2026 r. zacznie obowiązywać ustawa wprowadzająca Centralną e-Rejestrację. Zakłada ona, że od przyszłego roku podmioty lecznicze obowiązkowo dołączą do systemu m.in. w zakresie umawiania wizyt u kardiologa oraz badań profilaktycznych. Planowany start rejestracji na wszystkie świadczenia planowany jest na 2029 r. Kolejne świadczenia i możliwości w zakresie zapisywania się do lekarzy specjalistów będą wchodzić w życie stopniowo.

Inga Stawicka 22.12.2025
Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

M.P.1951.A-71.921

Rodzaj: Zarządzenie
Tytuł: Organizacja finansowa i system finansowy niektórych przedsiębiorstw komunalnych.
Data aktu: 06/07/1951
Data ogłoszenia: 14/08/1951
Data wejścia w życie: 14/08/1951, 01/01/1951