a także mając na uwadze, co następuje:(1) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/771 4 ma na celu usprawnienie funkcjonowania rynku wewnętrznego, przy jednoczesnym osiągnięciu wysokiego poziomu ochrony konsumentów, a także zwiększonego obiegu zamkniętego w gospodarce. W kontekście transformacji ekologicznej celem niniejszej dyrektywy jest poprawa funkcjonowania rynku wewnętrznego przy jednoczesnym promowaniu bardziej zrównoważonej konsumpcji, co stanowi uzupełnienie celu dyrektywy (UE) 2019/771.
(2) Aby osiągnąć te cele, a w szczególności ułatwić transgraniczne świadczenie usług i konkurencję w przypadku podmiotów zajmujących się naprawą towarów nabywanych przez konsumentów na rynku wewnętrznym, konieczne jest ustanowienie jednolitych przepisów promujących naprawę nabywanych przez konsumentów towarów w ramach odpowiedzialności sprzedawcy ustanowionej dyrektywą (UE) 2019/771 oraz poza zakresem tej odpowiedzialności. Państwa członkowskie wprowadziły już przepisy promujące naprawę i ponowne wykorzystanie nabywanych przez konsumentów towarów poza obowiązującym zakresem odpowiedzialności sprzedawcy ustanowionej dyrektywą (UE) 2019/771 lub rozważają wprowadzenie takich przepisów. Zróżnicowanie bezwzględnie obowiązujących przepisów krajowych w tym obszarze stanowi rzeczywistą lub potencjalną przeszkodę dla funkcjonowania rynku wewnętrznego oraz wpływa niekorzystnie na transakcje transgraniczne podmiotów gospodarczych prowadzących działalność na tym rynku. Podmioty te mogą być zmuszone do dostosowania swoich usług w taki sposób, aby były one zgodne z różnymi bezwzględnie obowiązującymi przepisami krajowymi, i mogą być narażone na dodatkowe koszty transakcyjne związane z uzyskaniem niezbędnej porady prawnej w celu poznania wymogów określonych w prawie państwa członkowskiego będącego miejscem zwykłego pobytu konsumenta, mających zastosowanie na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 5 , a także mogą być zmuszone do odpowiedniego dostosowania swoich umów o świadczenie usług naprawy. Dotyczyć to będzie w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw, które w większości tworzą sektor napraw. Zróżnicowanie przepisów może również negatywnie wpływać na zaufanie konsumentów do napraw transgranicznych z uwagi na niepewność dotyczącą czynników istotnych przy podejmowaniu decyzji o naprawie towarów.
(3) Aby ograniczyć przedwczesne pozbywanie się funkcjonalnych towarów nabytych przez konsumentów i zachęcić konsumentów do dłuższego użytkowania towarów, konieczne jest wzmocnienie przepisów odnoszących się do naprawy towarów, tak aby na podstawie tych przepisów konsument mógł domagać się od wybranego przez niego podmiotu świadczącego usługi naprawy wykonania naprawy po przystępnej cenie. Naprawy powinny zaowocować zrównoważoną konsumpcją z uwagi na prawdopodobieństwo zmniejszenia ilości odpadów w postaci zużytych towarów, zmniejszenia zapotrzebowania na zasoby, w tym na energię elektryczną, związanego z procesem produkcji i sprzedaży nowych towarów zastępujących towary wadliwe, jak również zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych. Niniejsza dyrektywa promuje zrównoważoną konsumpcję z myślą o uzyskaniu korzyści dla środowiska, propagując cykl życia towarów obejmujący ponowne wykorzystywanie, naprawę i odnowienie, przynosząc również korzyści konsumentom, którzy unikną kosztów związanych z nabywaniem nowych towarów w perspektywie krótkoterminowej.
(4) Na zachowania konsumentów składa się wiele różnych aspektów. Przy wyborze między naprawą a zakupem nowego towaru kluczową rolę odgrywają kryteria, takie jak zalety ekonomiczne, trwałość, dostępność i bliskość usług naprawy, a także czas potrzebny na naprawę. Różne przeszkody mogą uniemożliwiać konsumentom decydowanie się na naprawę. Niniejsza dyrektywa ma na celu usunięcie niektórych z tych przeszkód.
(5) W rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1781 6 określono w szczególności wymogi po stronie podaży służące osiągnięciu celu, jakim jest projektowanie bardziej zrównoważonych produktów na etapie produkcji. W dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/825 7 określono wymogi po stronie popytu, polegające na udzielaniu w punkcie sprzedaży pełniejszych informacji o trwałości i możliwości naprawy towarów, co powinno umożliwić konsumentom podejmowanie świadomych i zrównoważonych decyzji dotyczących zakupu. Niniejsza dyrektywa ma na celu uzupełnienie tych wymogów po stronie podaży i popytu poprzez promowanie naprawy i ponownego użycia na etapie posprzedażnym poza zakresem odpowiedzialności sprzedawcy. Ponadto należy zmienić dyrektywę (UE) 2019/771, aby promować naprawę w ramach odpowiedzialności sprzedawcy. Niniejsza dyrektywa służy zatem osiąganiu celów Europejskiego Zielonego Ładu polegających na promowaniu bardziej zrównoważonej konsumpcji, gospodarki o obiegu zamkniętym i transformacji ekologicznej.
(6) Niniejsza dyrektywa nie powinna wpływać na możliwość regulowania przez państwa członkowskie kwestii związanych z umowami o świadczenie usług naprawy innych niż kwestie zharmonizowane w prawie Unii. Niniejsza dyrektywa nie powinna wpływać ani na swobodę regulowania przez państwa członkowskie aspektów ogólnego prawa umów, takich jak przepisy dotyczące zawierania, ważności, nieważności lub skutków umów, w tym konsekwencji rozwiązania umów w zakresie, w jakim dane kwestie nie są regulowane w niniejszej dyrektywie, ani na prawo do rekompensaty. Niniejsza dyrektywa powinna pozostawać bez uszczerbku dla rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/988 8 , w szczególności w przypadku odzyskania produktu ze względów bezpieczeństwa.
(7) Państwa członkowskie powinny zachować swobodę, w przypadku gdy jest to zgodne z obowiązkami określonymi w niniejszej dyrektywie i innych mających zastosowanie przepisach prawa Unii, utrzymania lub wprowadzenia przepisów dotyczących innych aspektów promowania naprawy towarów, które mogłyby uzupełniać przepisy określone w niniejszej dyrektywie, na przykład w odniesieniu do gwarancji handlowych, istnienia centrów usług naprawy lub zachęt finansowych do naprawy.
(8) Aby w pełni czerpać korzyści płynące z niniejszej dyrektywy, powinna ona mieć zastosowanie do wszystkich towarów. Przepisy dotyczące obowiązku naprawy i informowania określone w niniejszej dyrektywie powinny mieć jednak zastosowanie wyłącznie do towarów, dla których wymogi dotyczące możliwości naprawy są przewidziane w aktach prawnych Unii.
(9) Wymogi dotyczące możliwości naprawy powinny obejmować wszystkie wymogi określone w aktach prawnych Unii zapewniających możliwość naprawy towarów, w tym między innymi wymogi wynikające z ram dla ekoprojektu, o których mowa w rozporządzeniu (UE) 2024/1781, aby objąć nimi szeroki zakres towarów, jak również przyszłe zmiany we wszelkich innych obszarach prawa Unii.
(10) Podmioty zajmujące się naprawą mają udzielać konsumentom kluczowych informacji na temat świadczonych przez nie usług naprawy. Aby ułatwić konsumentowi swobodę decyzji co do tego, kto dokona naprawy towarów, oraz pomóc w identyfikacji i wyborze odpowiednich usług naprawy, podmioty zajmujące się naprawą powinny mieć możliwość dobrowolnego korzystania ze standardowego europejskiego formularza informacji o naprawie przewidzianego w załączniku I do niniejszej dyrektywy. Europejski formularz informacji o naprawie powinien zawierać kluczowe parametry, które mają wpływ na decyzje konsumentów dotyczące naprawy, takie jak charakter wady, cena i czas, w którym podmiot zajmujący się naprawą zobowiązuje się do jej zakończenia. Jeżeli podmiot zajmujący się naprawą oferuje dodatkowe usługi, takie jak transport, należy wskazać poszczególne koszty tych usług. Informacji zawartych w europejskim formularzu informacji o naprawie należy udzielać konsumentowi w sposób jasny i zrozumiały, z zachowaniem wymogów dostępności określonych w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/882 9 . Europejski formularz informacji o naprawie mógłby umożliwić konsumentom ocenę i łatwe porównanie usług naprawy, w tym alternatywnych ofert naprawy, oraz ułatwić udzielanie informacji na temat usług naprawy, w szczególności dla mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw. Podmioty zajmujące się naprawą zyskałyby większą pewność prawa, ponieważ w przypadku prawidłowego stosowania i wypełniania przez nie europejskiego formularza informacji o naprawie ich zobowiązania prawne byłyby uznawane za spełnione, w szczególności w odniesieniu do udzielania niektórych informacji przed zawarciem umowy na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE 10 . Znormalizowana prezentacja kluczowych informacji za pośrednictwem europejskiego formularza informacji o naprawie poprawiłaby jasność i przejrzystość, przyczyniając się do zwiększenia zaufania konsumentów do usług naprawy.
(11) Jeżeli podmiot zajmujący się naprawą przekazuje europejski formularz informacji o naprawie, powinien to zrobić w rozsądnym terminie, który powinien odpowiadać możliwie najkrótszemu okresowi po otrzymaniu stosownego wniosku i przed związaniem konsumenta umową o świadczenie usług naprawy. Jeżeli europejski formularz informacji o naprawie nie jest przekazywany, konsument powinien również mieć możliwość zawarcia z podmiotem zajmującym się naprawą umowy o świadczenie usług naprawy na podstawie informacji udzielanych przed zawarciem umowy w inny sposób zgodnie z dyrektywą 2011/83/UE.
(12) Europejski formularz informacji o naprawie należy przekazywać nieodpłatnie. Istnieją jednak sytuacje, w których podmiot zajmujący się naprawą musi wykonać usługę diagnostyczną, tj. przeprowadzić kontrolę towaru w celu określenia charakteru wady lub rodzaju naprawy. W takich przypadkach podmiot zajmujący się naprawą powinien mieć możliwość zażądania od konsumenta pokrycia niezbędnych kosztów, które ponosi, w tym kosztów pracy lub transportu. Zgodnie z wymogiem dotyczącym informacji udzielanych przed zawarciem umowy i innymi wymogami określonymi w dyrektywie 2011/83/UE podmiot zajmujący się naprawą powinien poinformować konsumenta o takich kosztach, zanim jeszcze konsument zwróci się o usługę diagnostyczną i przed przekazaniem europejskiego formularza informacji o naprawie. Konsumenci powinni mieć możliwość powstrzymania się od zwracania się o usługę diagnostyczną, w przypadku gdy uważają, że koszty uzyskania usługi diagnostycznej są zbyt wysokie. Jeżeli konsument zdecyduje się na naprawę towaru, podmiot zajmujący się naprawą powinien mieć możliwość odliczenia takich kosztów od ceny naprawy. Pozostaje to bez uszczerbku dla przepisów państw członkowskich dotyczących obowiązkowego odliczania takich kosztów. Informacje o odliczeniu można by przekazywać za pośrednictwem europejskiego formularza informacji o naprawie.
(13) Podmioty zajmujące się naprawą nie powinny przez co najmniej 30 dni kalendarzowych zmieniać warunków naprawy przedstawionych w europejskim formularzu informacji o naprawie, w tym ceny naprawy. Podmiot zajmujący się naprawą i konsument powinni jednak być w stanie uzgodnić dłuższy okres. Zapewniłoby to konsumentom wystarczająco dużo czasu, aby porównać różne oferty naprawy. W przypadku zawarcia umowy o świadczenie usług naprawy w oparciu o europejski formularz informacji o naprawie, informacje o warunkach naprawy i cenie zawarte w tym formularzu powinny stanowić integralną część umowy o świadczenie usług naprawy, definiującą zobowiązania umowne podmiotu zajmującego się naprawą. Niewykonanie tych zobowiązań umownych regulowane jest mającym zastosowanie prawem krajowym.
(14) Jeżeli podmiot zajmujący się naprawą postanowi przekazać europejski formularz informacji o naprawie, a konsument zaakceptuje przewidziane w nim warunki, podmiot zajmujący się naprawą powinien być zobowiązany do naprawy. Państwa członkowskie powinny przewidzieć proporcjonalne i skuteczne środki ochrony prawnej dla konsumentów, w przypadku gdy podmiot zajmujący się naprawą nie wykona usługi naprawy po zaakceptowaniu przez konsumenta europejskiego formularza informacji o naprawie. Takie środki ochrony prawnej mogłyby obejmować zwrot kosztów poniesionych za usługę diagnostyczną.
(15) W dyrektywie (UE) 2019/771 nałożono na sprzedawców obowiązek naprawy towarów w przypadku braku zgodności w momencie ich dostawy, jeżeli brak ten ujawnił się przed upływem okresu odpowiedzialności. W przypadkach, gdy obowiązek ten nie ma zastosowania, dochodzi do przedwczesnego wyrzucania wielu towarów, które są wadliwe, ale pod innymi względami nadal funkcjonalne. Aby zachęcić konsumentów do naprawy towarów w takich sytuacjach, niniejsza dyrektywa powinna nakładać na producentów obowiązek naprawy na żądanie konsumenta towarów, do których mają zastosowanie wymogi dotyczące możliwości naprawy nałożone na podstawie aktów prawnych Unii, ponieważ są oni adresatami tych wymogów dotyczących możliwości naprawy. Obowiązek ten powinien mieć zastosowanie zarówno do producentów mających siedzibę w Unii, jak do tych mających siedzibę poza Unią, w odniesieniu do towarów wprowadzanych do obrotu na rynku unijnym. Ponadto niniejsza dyrektywa nie powinna podważać ekonomicznej swobody decyzji producentów w zakresie zaprzestania produkcji towaru, bez uszczerbku, w stosownych przypadkach, dla obowiązku dostarczania części zamiennych i narzędzi na podstawie prawa Unii.
(16) Ponieważ obowiązek naprawy nakładany na producentów na podstawie niniejszej dyrektywy obejmuje swoim zakresem wady, które nie wynikają z niezgodności towaru z umową sprzedaży, producenci powinni być w stanie dokonać naprawy za określoną opłatą uiszczaną przez konsumenta lub nieodpłatnie. Pobieranie opłat powinno zachęcić producentów do rozwijania zrównoważonych modeli biznesowych, w tym do świadczenia usług naprawy. Cena takiej opłaty mogłaby uwzględniać na przykład koszty pracy, części zamiennych i prowadzenia zakładu naprawczego, a także zwyczajową marżę. Cena opłaty powinna być rozsądna, co oznacza, że powinna być ustalana w taki sposób, aby konsumenci nie byli celowo zniechęcani do korzystania z obowiązku naprawy spoczywającego na producentach. Cenę i warunki naprawy należy uzgodnić w umowie między konsumentem a producentem, a konsumentowi należy pozostawić swobodę decydowania, czy taka cena i takie warunki są dla niego akceptowalne. Konieczność zawarcia takiej umowy i presja konkurencyjna ze strony innych podmiotów zajmujących się naprawą powinny zachęcić producentów zobowiązanych do naprawy do utrzymania ceny na poziomie akceptowalnym dla konsumenta. Obowiązek naprawy można by również realizować nieodpłatnie, w przypadku gdy wada objęta jest zakresem gwarancji handlowej, na przykład ze względu na gwarantowaną trwałość towaru. Aby zachęcić konsumentów do naprawiania towarów poza ramami rękojmi, producent powinien być w stanie zaoferować na czas naprawy użyczenie porównywalnego towaru, który konsument ma zwrócić, gdy odbierze naprawiony towar.
(17) Korzystne byłoby przeprowadzenie naprawy jak najbliżej konsumenta, aby zapobiec zbędnym kosztom transportu i emisjom. Producenci oraz, w stosownych przypadkach, upoważnieni przedstawiciele, importerzy i dystrybutorzy powinni mieć możliwość spełnienia obowiązku naprawy poprzez podwykonawstwo naprawy, na przykład jeżeli nie mają infrastruktury naprawczej lub jeżeli naprawę może przeprowadzić podmiot zajmujący się naprawą zlokalizowany bliżej konsumenta. Powinni oni jednak ponosić odpowiedzialność za obowiązek naprawy.
(18) Zgodnie z wymogami określonymi w aktach delegowanych przyjętych na podstawie rozporządzenia (UE) 2024/1781 lub w przepisach wykonawczych przyjętych na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE 11 producenci mają zapewnić dostęp do części zamiennych oraz do informacji związanych z naprawą i konserwacją lub do wszelkich narzędzi oprogramowania, oprogramowania układowego lub podobnych środków pomocniczych związanych z naprawą. Wymogi te zapewniają, aby naprawa była technicznie wykonalna nie tylko przez producenta, lecz także przez inne podmioty zajmujące się naprawą. W rezultacie podmioty zajmujące się naprawą i, w stosownych przypadkach, konsumenci będą mieli dostęp do części zamiennych oraz informacji i narzędzi związanych z naprawą zgodnie z aktami prawnymi Unii, a konsumenci będą mieli szerszy wybór podmiotów zajmujących się naprawą lub, w stosownych przypadkach, możliwość samodzielnej naprawy. Części zamienne powinny być dostępne co najmniej przez okres wskazany w aktach prawnych Unii. Producenci, którzy udostępniają części zamienne i narzędzia w odniesieniu do towarów objętych aktami prawnymi wymienionymi w załączniku II do niniejszej dyrektywy, niezależnie od tego, czy wynika to z odpowiednich zobowiązań prawnych na podstawie prawa Unii, czy dobrowolnie, powinni pobierać opłatę w rozsądnej cenie, która nie zniechęca do dostępu do takich części zamiennych i narzędzi, uniemożliwiając tym samym naprawę. W celu uzupełnienia tych środków producenci nie powinni stosować żadnych postanowień umownych, sprzętu lub technik oprogramowania, które utrudniają naprawę towarów, w odniesieniu do których istnieją wymogi dotyczące możliwości naprawy określone w aktach prawnych Unii wymienionych w załączniku II do niniejszej dyrektywy, chyba że są one poparte uzasadnionymi i obiektywnymi czynnikami, w tym w celu zapobiegania nieuprawnionemu korzystaniu z utworów i innych przedmiotów objętych ochroną praw własności intelektualnej chronionych prawami własności intelektualnej na podstawie aktów prawnych Unii i krajowych aktów prawnych, w szczególności dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/29/WE 12 , 2004/48/WE 13 i (UE) 2019/790 14 , lub ograniczenia takiego korzystania. W związku z tym powinno to sprzyjać konkurencji oraz przynieść korzyści konsumentom dzięki lepszym usługom i niższym cenom napraw.
(19) Praktyki przedsiębiorców, które skłaniają konsumentów do myślenia, że ich towary nie mogą zostać naprawione ze względu na wcześniejszą naprawę lub kontrolę przeprowadzoną przez niezależny podmiot zajmujący się naprawą, niezawodowy podmiot zajmujący się naprawą lub użytkowników końcowych, lub fałszywe twierdzenia, że taka naprawa lub kontrola stwarzają ryzyko związane z bezpieczeństwem, a tym samym wprowadzają konsumentów w błąd, mogą, w stosownych przypadkach, stanowić nieuczciwe praktyki handlowe na podstawie dyrektywy 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 15 .
(20) Obowiązek naprawy powinien mieć również zastosowanie w przypadkach, gdy producent ma siedzibę poza Unią. Aby umożliwić konsumentom zwrócenie się o zrealizowanie tego obowiązku do podmiotów gospodarczych mających siedzibę w Unii, w niniejszej dyrektywie przewidziano szereg alternatywnych podmiotów gospodarczych, które są w takich przypadkach zobowiązane do zrealizowania spoczywającego na producencie obowiązku naprawy. Rozwiązanie takie powinno umożliwić producentom spoza Unii odpowiednią organizację i zrealizowanie obowiązku naprawy na terenie Unii.
(21) Aby uniknąć nadmiernego obciążenia producentów i zapewnić, aby byli oni w stanie zrealizować obowiązek naprawy, obowiązek ten należy ograniczyć do towarów, w odniesieniu do których w aktach prawnych Unii przewidziano wymogi dotyczące możliwości naprawy, oraz do zakresu takich wymogów. Wymogi dotyczące możliwości naprawy nie zobowiązują producentów do naprawy wadliwych towarów, lecz zapewniają, aby towary te można było naprawić. Przykładami aktów prawnych Unii ustanawiających wymogi dotyczące możliwości naprawy są akty delegowane przyjęte na podstawie rozporządzenia (UE) 2024/1781 lub środki wykonawcze przyjęte na podstawie dyrektywy 2009/125/WE, które tworzą ramy służące poprawie zrównoważenia środowiskowego produktów, lub inne odpowiednie akty prawne Unii, takie jak rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1542 16 . Takie ograniczenie obowiązku naprawy powinno zapewnić, aby podlegały mu wyłącznie towary, które z założenia można naprawić. Odpowiednie wymogi dotyczące możliwości naprawy obejmują wymogi dotyczące projektowania zwiększające możliwość rozmontowania towarów oraz wymogi dotyczące minimalnego okresu dostępności szeregu części zamiennych. Obowiązek naprawy powinien odpowiadać zakresowi wymogów dotyczących możliwości naprawy; na przykład wymogi dotyczące ekoprojektu mogłyby mieć zastosowanie jedynie do niektórych części składowych towarów, a obowiązek zapewnienia dostępności części zamiennych mógłby zostać ograniczony czasowo. Obowiązek naprawy na podstawie niniejszej dyrektywy, w ramach którego konsument może domagać się naprawy posprzedażnej bezpośrednio od producenta, powinien stanowić uzupełnienie wymogów dotyczących możliwości naprawy związanych ze stroną podaży określonych na przykład w rozporządzeniu (UE) 2024/1781, sprzyjając rozwojowi popytu konsumpcyjnego na naprawę.
(22) Aby zapewnić pewność prawa, w załączniku II do niniejszej dyrektywy należy zamieścić wykaz aktów prawnych Unii zawierających wymogi dotyczące możliwości naprawy w odniesieniu do odpowiednich kategorii towarów. W celu zapewnienia spójności z przyszłymi zmianami regulacyjnymi należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do dodawania aktów prawnych Unii do załącznika II do niniejszej dyrektywy w przypadku wprowadzenia nowych wymogów dotyczących możliwości naprawy. Komisja powinna dodać te akty prawne jak najszybciej, a najpóźniej 12 miesięcy po ich opublikowaniu. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa 17 . W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.
(23) Niniejsza dyrektywa nakłada na producenta obowiązek naprawy, a także ułatwia konsumentowi zdecydowanie się na usługi naprawy świadczone przez inne podmioty zajmujące się naprawą. Decyzja ta zostanie ułatwiona poprzez europejski formularz informacji o naprawie przekazywany dobrowolnie nie tylko przez producenta, lecz także przez podmioty zajmujące się naprawą, takie jak sprzedawcy lub niezależne podmioty zajmujące się naprawą lub przez umożliwienie wyszukiwania informacji na internetowej platformie naprawczej. Ponieważ konsumenci będą musieli opłacić naprawę, będą oni prawdopodobnie porównywać możliwości w zakresie naprawy, aby wybrać usługi naprawy najlepiej odpowiadające swoim potrzebom. Możliwe jest zatem, że zanim zwrócą się do producentów, którzy mogliby na przykład znajdować się w dużej odległości od nich i w przypadku których cena mogłaby być wyższa ze względu na koszty transportu, konsumenci zwrócą się do niezależnych podmiotów zajmujących się naprawą, zlokalizowanych bliżej nich, lub do sprzedawcy.
(24) Zgodnie z dyrektywą (UE) 2019/771 należy zwolnić producenta z obowiązku naprawy, w przypadku gdy jest ona faktycznie lub prawnie niemożliwa. W związku z tym producent nie powinien mieć możliwości odmowy naprawy z powodów czysto ekonomicznych, takich jak koszt części zamiennych, lub z tego tylko powodu, że wcześniejsza naprawa została wykonana przez inne podmioty zajmujące się naprawą lub, w stosownych przypadkach, przez konsumenta. W prawie krajowym wdrażającym dyrektywę (UE) 2019/771 lub poprzedzającą ją dyrektywę 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 18 stosuje się już kryterium wymagające sprawdzenia, czy naprawa jest niemożliwa, i jest ono stosowane przez sądy krajowe.
(25) Aby zwiększyć świadomość konsumentów na temat dostępności naprawy, a tym samym jej prawdopodobieństwa, producenci lub, w stosownych przypadkach, upoważnieni przedstawiciele, importerzy lub dystrybutorzy powinni informować konsumentów, udostępniając im informacje o spoczywającym na nich obowiązku naprawy oraz o świadczonych przez nich usługach naprawy. Informacje te powinny być dostępne co najmniej przez cały okres objęty obowiązkiem naprawy, który można rozumieć jako okres trwający od momentu wprowadzenia do obrotu do wygaśnięcia wymogów dotyczących możliwości naprawy. W informacjach tych należy wspomnieć, które towary objęte są zakresem tego obowiązku, a także wyjaśnić, że w ich przypadku świadczona jest usługa naprawy, na przykład przez podwykonawcę, oraz wskazać zakres takiej naprawy. Informacje te powinny być łatwo dostępne dla konsumenta i udzielone w jasny i zrozumiały sposób, tak by konsument nie musiał się o nie zwracać, oraz zgodne z wymogami dostępności określonymi w dyrektywie (UE) 2019/882. Producent powinien mieć swobodę określania środków, za pomocą których informuje konsumenta, na przykład za pośrednictwem strony internetowej w sposób widoczny i wyraźny, za pośrednictwem cyfrowego paszportu produktu lub w punkcie sprzedaży, na przykład w przypadku gdy producent jest sprzedawcą.
(26) Aby zachęcić do naprawy, Komisja powinna utworzyć europejską internetową platformę napraw (zwaną dalej "europejską platformą internetową"). Europejska platforma internetowa powinna składać się z sekcji krajowych opartych na wspólnym interfejsie internetowym i zawierać linki do krajowych internetowych platform naprawczych (zwanych dalej "krajowymi platformami internetowymi"), które spełniają kryteria określone w niniejszej dyrektywie. W tym celu Komisja powinna opracować wspólny interfejs internetowy dla europejskiej platformy internetowej. Komisja powinna również odpowiadać za zapewnienie obsługi informatycznej wspólnego interfejsu internetowego i odpowiadać na zapytania techniczne lub inne od użytkowników dotyczące wszelkiego nieprawidłowego funkcjonowania europejskiej platformy internetowej. Europejska platforma internetowa powinna być dostępna dla konsumentów nieodpłatnie. Powinna być również w stanie uwzględniać, w odpowiednich przypadkach, sprzedawców odnowionych towarów, nabywców wadliwych towarów w celu odnowienia lub uzupełniające instrumenty rynkowe, takie jak inicjatywy naprawcze kierowane przez społeczność. Państwa członkowskie powinny albo korzystać ze wspólnego interfejsu internetowego do tworzenia sekcji krajowych na europejskiej platformie internetowej, albo tworzyć lub utrzymywać, w stosownych przypadkach, krajowe platformy internetowe, które spełniają kryteria określone w niniejszej dyrektywie. Gdy państwa członkowskie korzystają z europejskiej platformy internetowej, powinny mieć swobodę decydowania o tym, jak wypełnić sekcje krajowe, na przykład poprzez samorejestrację, importowanie danych masowych z istniejących baz danych za zgodą podmiotów zajmujących się naprawą lub uzależnianie rejestracji od uprzedniego zatwierdzenia. W przypadku gdy państwa członkowskie uznają to za konieczne, powinny mieć możliwość określenia warunków dostępu do sekcji krajowych, takie jak spełnienie kryteriów dotyczących kwalifikacji zawodowych lub wykazanie zgodności z mającymi zastosowanie dobrowolnymi europejskimi lub krajowymi normami jakości w zakresie napraw. Takie warunki powinny być niedyskryminacyjne i zgodne z prawem Unii. Państwa członkowskie, które zdecydują się na ustanowienie warunków dostępu w swoich sekcjach krajowych, powinny mieć dodatkowe sześć miesięcy na zapewnienie operacyjności swojej sekcji krajowej.
(27) Niektóre państwa członkowskie lub przedsiębiorstwa zainwestowały zasoby w rozwój krajowych platform internetowych promujących naprawę. Aby uniknąć tworzenia nadmiernych obciążeń administracyjnych i umożliwić odpowiednią elastyczność, państwa członkowskie powinny mieć również możliwość zdecydowania się na utrzymanie istniejącej krajowej platformy internetowej, która spełnia wymogi niniejszej dyrektywy. W przypadku gdy państwo członkowskie utrzymuje lub tworzy krajową platformę internetową, nie powinno być zobowiązane do utworzenia sekcji krajowej na europejskiej platformie internetowej ani do wyznaczenia krajowych punktów kontaktowych. Państwa członkowskie powinny dokonać wyboru między utworzeniem sekcji krajowej na europejskiej platformie internetowej a utworzeniem krajowej platformy internetowej, która spełnia warunki określone w niniejszej dyrektywie, i poinformować o tym Komisję do dnia 31 lipca 2026 r. Takie krajowe platformy internetowe będą dostępne za pośrednictwem linku z europejskiej platformy internetowej, jeżeli będą operacyjne najpóźniej w dniu 31 lipca 2027 r. Mogą to być platformy internetowe prywatne, publiczne lub oparte na partnerstwie prywatno-publicznym.
(28) Europejska platforma internetowa powinna zawierać przyjazne dla użytkownika narzędzia wyszukiwania podmiotów zajmujących się naprawą w poszczególnych państwach członkowskich. Pomogłoby to konsumentom w dokonaniu oceny i porównaniu zalet poszczególnych podmiotów świadczących usługi naprawy, zachęcając tym samym konsumentów, by decydowali się na naprawę. Podczas gdy europejska platforma internetowa ma na celu ułatwienie wyszukiwania usług naprawy w relacjach między przedsiębiorstwami a konsumentami, aby promować zrównoważoną konsumpcję, państwa członkowskie powinny mieć możliwość rozszerzenia zakresu swojej sekcji krajowej na europejskiej platformie internetowej o sprzedawców odnowionych towarów, nabywców wadliwych towarów w celu odnowienia lub inicjatywy naprawcze kierowane przez społeczność, takie jak kawiarenki naprawcze.
(29) Państwa członkowskie powinny wyznaczyć przedstawiciela, który będzie częścią grupy ekspertów ustanowionej przez Komisję w celu doradzania w zakresie projektowania i funkcjonowania europejskiej platformy internetowej, aby ułatwić koordynację między Komisją a państwami członkowskimi.
(30) Państwa członkowskie powinny również wyznaczyć krajowe punkty kontaktowe odpowiedzialne za zadania związane z zarządzaniem ich sekcjami krajowymi. Krajowe punkty kontaktowe wyznaczone przez państwa członkowskie powinny, w stosownych przypadkach, prowadzić nadzór nad danymi zawartymi w sekcji krajowej w celu wykrywania, identyfikacji i usuwania nieważnych informacji zgodnie z prawem Unii.
(31) Komisja powinna zapewnić konsumentom łatwy i nieodpłatny dostęp do europejskiej platformy internetowej. Europejska platforma internetowa powinna umożliwiać konsumentom znalezienie odpowiednich usług naprawy wadliwych towarów oraz, w stosownych przypadkach, sprzedawców odnowionych towarów, nabywców wadliwych towarów w celu odnowienia lub inicjatyw naprawczych kierowanych przez społeczność, takich jak kawiarenki naprawcze. Konsumenci powinni mieć możliwość korzystania z funkcji wyszukiwania w celu filtrowania według różnych cech, takich jak kategorie towarów, dostępność tymczasowych towarów zamiennych, wskaźniki jakości i wszelkie warunki naprawy, w tym lokalizacja podmiotu zajmującego się naprawą oraz możliwość trans- granicznego świadczenia usług. Europejska platforma internetowa powinna być również dostępna dla konsumentów podatnych na zagrożenia, w tym dla osób z niepełnosprawnościami, zgodnie z mającym zastosowanie prawem Unii dotyczącym dostępności.
(32) Funkcja wyszukiwania według towarów może odnosić się do rodzaju lub marki towarów. Ponieważ podmioty zajmujące się naprawą nie mogą wiedzieć o konkretnej wadzie zanim zostaną poproszone o jej naprawienie, powinno wystarczyć, że umieszczą na europejskiej platformie internetowej ogólne informacje o najważniejszych elementach ich usług naprawy, aby umożliwić konsumentom podjęcie decyzji o naprawie danego towaru, w szczególności informacje dotyczące średniego czasu dokonania naprawy, dostępności towarów zamiennych, miejsca, do którego konsument dostarcza towar do naprawy, oraz dostępności usług dodatkowych. Należy zachęcać podmioty zajmujące się naprawą i, w stosownych przypadkach, sprzedawców odnowionych towarów, nabywców wadliwych towarów w celu odnowienia lub inicjatywy naprawcze kierowane przez społeczność, takie jak kawiarenki naprawcze, do regularnego aktualizowania ich informacji na europejskiej platformie internetowej. Aby zwiększyć zaufanie konsumentów do usług naprawy dostępnych poprzez europejską platformę internetową, podmioty zajmujące się naprawą powinny mieć możliwość wykazania, że wykonywane przez nie usługi są zgodne z określonymi normami naprawy.
(33) Aby ułatwić uzyskanie europejskiego formularza informacji o naprawie, europejska platforma internetowa powinna zapewniać konsumentom możliwość bezpośredniego złożenia za pośrednictwem europejskiej platformy internetowej wniosku o taki formularz do podmiotu zajmującego się naprawą, w przypadku gdy podmiot zajmujący się naprawą dobrowolnie udostępnia ten formularz.
(34) Komisja i państwa członkowskie powinny podjąć odpowiednie kroki w celu zwiększenia świadomości konsumentów na temat europejskiej platformy internetowej, na przykład umieścić na powiązanych krajowych stronach internetowych oznaczenie przekierowujące do europejskiej platformy internetowej lub przeprowadzić kampanię informacyjną.
(35) Państwa członkowskie powinny zapewnić, aby ich przepisy krajowe, w tym przy transpozycji niniejszej dyrektywy, były w pełni zgodne z podstawowymi swobodami świadczenia usług i swobodą przedsiębiorczości zapisanymi w Traktatach. Niniejsza dyrektywa pozostaje bez uszczerbku dla dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/958 19 .
(36) Państwa członkowskie powinny podjąć co najmniej jeden środek w celu promowania naprawy. Takie środki mogą mieć charakter finansowy lub niefinansowy. Środki o charakterze niefinansowym mogłyby obejmować kampanie informacyjne, wspieranie kierowanych przez społeczność inicjatyw naprawczych za pomocą bezpośrednich środków, takich jak zapewnienie przestrzeni dla laboratoriów naprawczych lub miejsc spotkań, na przykład w ośrodkach społecznościowych lub kulturalnych. Środki o charakterze finansowym mogłyby na przykład przybrać formę bonów na naprawę, funduszy naprawczych, wspierania lub tworzenia lokalnych lub regionalnych internetowych platform naprawczych, organizowania lub finansowania programów szkoleniowych w celu nabywania specjalnych umiejętności w zakresie naprawy, środków podatkowych. W kontekście środków podatkowych, w stosownych przypadkach, zgodnie z załącznikiem III do dyrektywy Rady 2006/112/WE 20 , państwa członkowskie mogą, w stosownych przypadkach, zdecydować się na wprowadzenie obniżonej stawki podatku od wartości dodanej w odniesieniu do świadczenia usług naprawy urządzeń gospodarstwa domowego, obuwia i wyrobów skórzanych, odzieży i wyrobów włókienniczych użytku domowego, w tym naprawy i modyfikacji. W tym kontekście Komisja mogłaby rozważyć przedstawienie, w stosownych przypadkach, wniosku dotyczącego zmiany załącznika III do tej dyrektywy. Środki te mogłyby być podejmowane na szczeblach krajowym, regionalnym lub lokalnym. Państwa członkowskie powinny powiadomić Komisję o podjętym środku lub podjętych środkach promujących naprawę w celu ułatwienia wymiany najlepszych praktyk. Komisja powinna udostępniać publicznie informacje na temat takich środków.
(37) Konieczne jest, aby państwa członkowskie ustanowiły kary za naruszenie krajowych przepisów przyjętych na podstawie niniejszej dyrektywy i zapewniły ich egzekwowanie. Kary powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.
(38) Komisja powinna umożliwić opracowanie dobrowolnej europejskiej normy jakości usług naprawy, na przykład poprzez zachęcenie do dobrowolnej współpracy nad taką normą przedsiębiorstw, organów publicznych i innych zainteresowanych stron, takich jak niezależne podmioty zajmujące się naprawą i inicjatywy naprawcze kierowane przez społeczność, i ułatwianie takiej współpracy, lub poprzez skierowanie wniosku o normalizację do europejskich organizacji normalizacyjnych. Europejska norma jakości dotycząca usług naprawy mogłaby przyczynić się do zwiększenia zaufania konsumentów do usług naprawy w całej Unii. Norma taka mogłaby obejmować aspekty mające wpływ na decyzje konsumentów dotyczące naprawy, takie jak czas potrzebny na jej dokonanie, dostępność tymczasowych towarów zamiennych, zapewnianie jakości, na przykład w postaci gwarancji handlowej na naprawę, oraz dostępność usług dodatkowych, takich jak usunięcie, instalacja i transport, oferowanych przez podmioty zajmujące się naprawą.
(39) Przepisy dotyczące egzekwowania określone w niniejszej dyrektywie pozostają bez uszczerbku dla dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1828 21 .
(40) Aby zachęcić konsumentów do decydowania się na naprawę w celu doprowadzenia towarów do stanu zgodności w ramach odpowiedzialności sprzedawcy, a tym samym promować naprawę, w przypadku gdy konsument decyduje się na naprawę jako środek ochrony prawnej w celu doprowadzenia towarów do stanu zgodności, należy zmienić dyrektywę (UE) 2019/771, aby przedłużyć okres odpowiedzialności o 12 miesięcy, które należy dodać do pozostałego okresu odpowiedzialności za dany towar. Przedłużenie to powinno mieć zastosowanie jednorazowo. Państwa członkowskie mogłyby jednak dodatkowo zachęcać do naprawy, przewidując dodatkowe przedłużenia okresu odpowiedzialności sprzedawcy, jeżeli naprawa ma miejsce ponownie. Państwa członkowskie mogłyby również wprowadzić lub utrzymać przepisy mające na celu przedłużenie okresu odpowiedzialności sprzedawcy w przypadku naprawy na okresy dłuższe niż 12 miesięcy. Zgodnie z dyrektywą (UE) 2019/771, w przypadku gdy zastosowanie ma przedłużenie okresu odpowiedzialności, sprzedawca powinien ponosić odpowiedzialność za każdy brak zgodności, który istniał w momencie dostawy towarów i który ujawnił się w pozostałym okresie odpowiedzialności za dany towar, obejmującym przedłużenie. Przedłużenie okresu odpowiedzialności powinno pozostawać bez uszczerbku dla praw konsumentów przewidzianych w dyrektywie (UE) 2019/771. Niniejsza dyrektywa powinna pozostawać bez uszczerbku dla wprowadzania lub utrzymywania przez państwa członkowskie przepisów przewidujących dłuższy okres odpowiedzialności jedynie w odniesieniu do naprawionych części zgodnie z dyrektywą (UE) 2019/771. Biorąc pod uwagę elastyczność przewidzianą w dyrektywie (UE) 2019/771, państwa członkowskie, które nie przewidują określonych terminów odpowiedzialności sprzedawcy lub przewidują jedynie termin przedawnienia środków ochrony prawnej, powinny zapewnić, aby okres odpowiedzialności sprzedawcy lub termin przedawnienia środków ochrony prawnej w przypadku naprawy wynosił co najmniej dwa lata i 12 miesięcy, co odpowiada minimalnemu okresowi odpowiedzialności sprzedawcy określonemu w dyrektywie (UE) 2019/771 oraz minimalnemu przedłużeniu tego okresu w przypadku naprawy. Przedłużenie okresu odpowiedzialności zachęciłoby do zrównoważonej konsumpcji i przyczyniłoby się do rozwoju gospodarki o obiegu zamkniętym.
(41) Aby promować naprawę w ramach odpowiedzialności sprzedawcy, z korzyścią dla konsumentów i ochrony środowiska, należy dodatkowo zmienić dyrektywę (UE) 2019/771 w celu wprowadzenia nowego obowiązku informowania konsumenta o prawie do wyboru między naprawą a wymianą, a także przedłużenia okresu odpowiedzialności, jeżeli konsument zdecyduje się na naprawę, zwiększając tym samym świadomość na temat zarówno rozwiązań alternatywnych, jak i korzyści płynących ze zdecydowania się na naprawę. Ten wymóg informacyjny zachęciłby do zrównoważonej konsumpcji i przyczyniłby się do rozwoju gospodarki o obiegu zamkniętym.
(42) Aby wspierać konsumentów i zachęcać ich do naprawy, sprzedawca może, w zależności od specyfiki danej kategorii towarów, użyczyć konsumentowi towaru zamiennego, jeżeli naprawa nie została zakończona w rozsądnym czasie lub bez istotnych niedogodności. Ten towar zamienny mógłby być również towarem odnowionym. W każdym przypadku towar zamienny tymczasowo powinien być użyczony konsumentowi nieodpłatnie. Ponadto sprzedawca nadal powinien dokonać naprawy w rozsądnym czasie. Dostarczenie towaru pożyczonego na czas trwania naprawy może pozwolić konsumentowi uniknąć poważnych niedogodności, ale nie może uzasadniać zbyt długiego okresu naprawy. Ponadto w przypadku wymiany jako środka ochrony prawnej i na żądanie konsumenta sprzedawca mógłby dostarczyć konsumentowi odnowiony towar.
(43) Aby umożliwić egzekwowanie określonych w niniejszej dyrektywie przepisów w oparciu o powództwa przedstawicielskie, konieczna jest zmiana załącznika I do dyrektywy (UE) 2020/1828. W odniesieniu do właściwych organów wskazanych przez państwa członkowskie, aby współpracowały ze sobą i koordynowały działania ze sobą oraz z Komisją w celu egzekwowania przestrzegania przepisów określonych w niniejszej dyrektywie, konieczna jest zmiana załącznika do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2394 22 .
(44) Aby umożliwić podmiotom gospodarczym dostosowanie się do nowych zasad, należy wprowadzić przepisy przejściowe dotyczące stosowania niektórych przepisów niniejszej dyrektywy. W celu zagwarantowania pewności prawa i zapewnienia sprzedawcom wystarczającego okresu na dostosowanie się do zmiany środków ochrony prawnej polegających na naprawie i wymianie zmiana dyrektywy (UE) 2019/771 powinna mieć zastosowanie wyłącznie do umów sprzedaży zawartych po dniu 31 lipca 2026 r.
(45) Zgodnie ze wspólną deklaracją polityczną państw członkowskich i Komisji z dnia 28 września 2011 r. dotyczącą dokumentów wyjaśniających 23 państwa członkowskie zobowiązały się do złożenia, w uzasadnionych przypadkach, wraz z powiadomieniem o transpozycji, jednego lub większej liczby dokumentów wyjaśniających związki między elementami dyrektywy a odpowiadającymi im częściami krajowych instrumentów transpozycyjnych. W odniesieniu do niniejszej dyrektywy prawodawca uznaje, że przekazanie takich dokumentów jest uzasadnione.
(46) Państwa członkowskie nie są w stanie w wystarczającym stopniu osiągnąć celu polegającego na promowaniu naprawy towarów nabywanych przez konsumentów i służącego wniesieniu wkładu w prawidłowe funkcjonowanie rynku wewnętrznego przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony środowiska i konsumentów. Przyjmowane na szczeblu krajowym bezwzględnie obowiązujące przepisy dotyczące promowania zrównoważonej konsumpcji poprzez naprawę wad wykraczających poza zakres dyrektywy (UE) 2019/771 będą prawdopodobnie rozbieżne, co doprowadzi do fragmentacji rynku wewnętrznego. Państwa członkowskie nie mogą wprowadzać zmian do w pełni zharmonizowanych przepisów dotyczących wad w ramach odpowiedzialności sprzedawcy określonej w dyrektywie (UE) 2019/771. Cel niniejszej dyrektywy - ze względu na rozmiary i skutki działań - można lepiej osiągnąć na poziomie Unii poprzez w pełni zharmonizowane wspólne przepisy promujące naprawę towarów w ramach odpowiedzialności sprzedawcy ustanowionej w dyrektywie (UE) 2019/771 oraz poza zakresem tej odpowiedzialności. Unia może zatem podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.
(47) Niniejsza dyrektywa nie narusza praw podstawowych i podstawowych wolności, a jej celem jest zapewnienie w szczególności pełnego poszanowania art. 16, 26, 37, 38 i 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej "Kartą"). Przyczynia się ona do poprawy jakości środowiska zgodnie z art. 37 Karty poprzez promowanie zrównoważonej konsumpcji towarów, a tym samym ograniczanie negatywnego wpływu na środowisko wynikającego z przedwczesnego pozbywania się funkcjonalnych towarów. Dyrektywa zapewnia pełne poszanowanie art. 38 dotyczącego ochrony konsumentów poprzez wzmocnienie praw konsumentów w przypadku wystąpienia lub ujawnienia wad nieobjętych odpowiedzialnością sprzedawcy na podstawie dyrektywy (UE) 2019/771. Zapewnia również poszanowanie wolności prowadzenia działalności gospodarczej zgodnie z art. 16 Karty poprzez zagwarantowanie swobody umów i sprzyjanie rozwojowi usług naprawy na rynku wewnętrznym.
Niniejsza dyrektywa przyczynia się do integracji osób z niepełnosprawnościami zgodnie z art. 26 Karty poprzez zapewnienie tym osobom lepszego dostępu do europejskiej platformy internetowej. Niniejsza dyrektywa realizuje dążenie do zapewnienia pełnego poszanowania art. 47 Karty dotyczącego prawa do skutecznego środka prawnego i dostępu do bezstronnego sądu poprzez ustanowienie skutecznych środków egzekwowania prawa,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
